Akdeniz sahilleri ve Batı Afrika’nın bir tek sahilinde yaşayan Akdeniz foku, 4 ülkedeki 4 kurumun araştırmalarına göre dünyada sadece 650-700 civarında kaldı. 'Nesli kritik olarak yok olma tehlikesi altındaki' Akdeniz foku, Sualtı Araştırmaları Derneği Akdeniz Foku Araştırma Grubu’nun (SAD-AFAG) verdiği rakamlara göre; Türkiye kıyılarında 100 civarında yaşıyor. Karadeniz ve İstanbul Boğazı’nda tamamen yok olan Akdeniz foklarının Marmara Denizi’ndeki popülasyonu ise 10- 15 olarak belirlendi.
SAD-AFAG Koordinatörü Cem Orkun Kıraç, 1980’lerden sonra Akdeniz foklarının yok olma nedenleri arasında ilk sırayı habitat kaybının aldığını söyledi. Türün yok olmasında birinci tehdit nedeni olarak yaşam alanlarının yok olmasını gösteren Kıraç, kıyılarda doğaya tecavüzkar yol, konut yapılaşmaları ve koyların turizme açılması gibi nedenler yüzünden 1950 ve 60’larda Karadeniz ve İstanbul Boğazı’nda görülebilen Akdeniz foklarının artık buralarda hiç kalmadığını söyledi.
Marmara'da 10-15 bireylik aile
Karadeniz’de en son Akdeniz fokunun 1997 yılında görüldüğünü anlatan Kıraç, Türkiye kıyılarında 100 civarında, Marmara Denizi’nde sadece 10-15 civarında kaldığını söyledi. Marmara’da Armutlu, Kapıdağ Yarımadası, Marmara Adaları ve Karabiga-Aksaz arasındaki kıyı alanlarında bu popülasyonların hayatını devam ettirdiğini belirten Kıraç, "2013’te Akdeniz fokunun Türkiye’de korunması ulusal eylem planını hazırladık. 1987’den beri Marmara’da Akdeniz foku olduğunu biliyorduk. Marmara’da küçük bir popülasyon ama türün varlığı ve temsiliyet açısından çok önemli. O da yok olursa Akdeniz foku Marmara’dan çekilmiş olacak" dedi.
Kıyıların korunması gerekiyor
Türkiye’de en yoğun popülasyonun Mersin, Muğla, Antalya ve İzmir kıyılarında olduğunu dile getiren Kıraç şu bilgileri verdi:
"Akdeniz fokları göç etmeyen canlılar. Yalnızca genç bireyler çok hareketli ve uzun mesafeler kat ediyor. Ergin bireyler günde 40-50, gençler ise 1-2 ayda 500 ile 600 kilometrelik alanda gezebiliyor. Son derece gezgin bir canlı olduğu için habitatı da çok geniş. Akdeniz foklarını korumak için yapılacak uygulamalarla, aslında kıyılarda ada martısı, kara doğan, deniz çayırları ve orfoz gibi türler de korunmuş olacak. Birçok kıyımızda aşırı kentleşme var. Antalya’da Kemer-Karaöz ile Kaş-Kekova arası gibi kıyılarımızın korunması gerekiyor. Son yıllarda marina, liman ve benzeri turizm yatırımları nedeniyle korunması gereken alanları bu canlıların elinden alıyoruz."
"Zincirleme ekolojik bozukluklar olacak"
Bu meselenin tek başına bir Akdeniz foku meselesi olmadığına dikkat çeken Cem Orkun Kıraç, "Akdeniz foku giderse diğer deniz canlılar da peşinden sürüklenecek. Çünkü Akdeniz foku deniz ekosisteminde en tepedeki predator canlısı ve bunlar denizin sağlık göstergesi. Akdeniz foku yok olursa, deniz ekosisteminde birbirini takip eden zincirleme ekolojik bozukluklar olacak" diye konuştu.
ViraHaber.com