Vira Haber / Özel

Türk P&I Genel Müdürü Ufuk Teker, 11 Ekim Salı günü Deniz Ticaret Odası'nda P&I sigortası ile ilgili bir sunum yaptı. Sektörün yoğun ilgi gösterdiği sunuma deniz sigortacılığının tarihsel gelişimini anlatarak başlayan Teker, deniz sigortası tipleri, P&I sigortası, P&I sigortası teminatları, önemli hasar tipleri ve hasar süreçleri ile tavsiyelerden oluşan kapsamlı bir sunum gerçekleştirdi.

"Gemilerin yangın ve korsan istilasından korunması için 1347 yılında bilinen ilk sigorta kontratı Genova'da imzalanmıştır" diyen Teker, "1688 yılında Londra'daki Edward Lloyd'un Kahvehanesi tüccarlar, gemi sahipleri ve sigortacıların bir araya geldiği bir mekan olarak sigorta şirketlerinin temelini oluşturmuştur" dedi.

"Koruma ve Tazmin sigortacıları (P&I), tekne sigortası kapsamına girmeyen çatma sorumluluğunun dörtte birinin donatanlara bırakılması sonrasında, donatanların kendi aralarında birleşmeleri ile ortaya çıkmıştır. Zaman geçtikçe tekne ve makine sigortasının kapsamadığı pek çok sorumluluğu kuvertür altına almaya başlamıştır" diyen Teker, şunları söyledi: "İlk P&I kulüp 1855 yılında Shipowners Mutual Protection Society adı ile kurulmuş ve bu kulübü diğerleri de takip etmiştir. Toplamda 27 adet P&I sigortacısı bulunmaktadır. Bunların 13 tanesi uluslararası havuza üye, 2 tanesi grup dışı faaliyette bulunan, diğer 12 tanesi ise sabit prim uygulayan P&I sigortacılardır. Uluslararası grup (pool veya havuz sistemi) karşılıklılık ilkesi çerçevesinde çalışan kulüplerin birleşerek kurdukları bir sistemdir. Bu sistemin temel amacı, grup kulüplerinin kendi risklerini karşılıklı olarak paylaşmasıdır. Karşılıklılık ilkesi ise kulübe üye olan gemi donatanları (veya diğer üyeler) deniz ticaretinde karşılaştıkları risklere ve sorumluluklara, kulüp kuralları çerçevesinde adil ve olabildiğince eşit bir şekilde ortaklaşa katlanırlar."

HAVUZ KULÜPLERİ İLE HAVUZ DIŞI KULÜPLER ARASINDAKİ FARKLAR

Ufuk Teker, havuz kulüpleri ile havuz dışı kulüplerin karşılaştırılmasını yaptı:

-İdare Şekli: Grup kulüpleri, üyeleri (genelde gemi donatanları) arasından seçilmiş yönetim kurulu tarafından idare edilir. Diğer kulüpler ise ticari şirketler veya sahipleri tarafından idare edilirler.

-Kar: Grup kulüpleri kar amacı gütmezler. Bilanço dönemi sonunda rezervlerinde bulunan fazlalık teorik olarak üyelerine paylaştırılabileceği gibi ileriki yıllar için rezervde kalmaya devam da edebilir. Grup dışı kulüpler, ticari şirketler oldukları için doğal olarak kar amacı güderler.

-Primler: Grup kulüpleri, belirli dönemlerde, ödenen tazminat miktarlarındaki artışlar nedeniyle primlerini arttırabilirler. Diğer kulüpler sigortalılarından sigorta başlangıcında belirledikleri miktar üzerinden prim alırlar.

TÜRK BAYRAKLI GEMİLERİN P&I SİGORTASI YABANCILAR TARAFINDAN YAPILIYORDU

Türk P&I sigorta hakkında da bilgi veren Teker, uluslararası deniz sigortacılığında önemli yer tutan P&I sigortacıları arasında daha önce Türkiye’de faaliyet gösterenin olmadığını ve Türk bayraklı gemilerin P&I sigortasının genellikle Londra piyasasındaki sigortacılar tarafından temin edildiğini söyledi.

Türk P&I Sigorta’nın nasıl kurulduğunu anlatan Teker, süreçle ilgili şunları söyledi: “Türkiye’de bulunan ve Türk menfaati olan deniz araçlarının P&I sigortası ihtiyacı kanun ve diğer mevzuat gereğince arttıkça bu konuda dışa bağımlı olunması yerine yerli bir P&I sigortacısının kurulması konusu gündeme geldi. Bu çerçevede Türk P&I Sigorta 31.12.2013 tarihinde tescil edildi ve 18.02.2014 tarihinde de faaliyet ruhsatı aldı. Türk P&I Sigorta, kuruluşu itibari ile yerel ihtiyaçları karşılamak üzere gemi tiplerine özel ürünler dizayn etti. Bu çerçevede ilk önce ticari gemiler için klasik P&I ürününü ve sonrasında yolcu taşıyan tekneler ile ticari gezinti tekneleri için ürünler oluşturmuştur. Ayrıca balıkçılar, dalış botları, yatlar ve yelkenliler için de sigorta ürünlerimiz mevcuttur. Türk P&I, 2016 yılı Mayıs ayı itibariyle tekne ve makine sigortası teminatı vermeye başlamıştır.”

DENİZ SİGORTA TİPLERİ

-Koruma ve Tazmin Sigortası (P&I)
-Tekne ve Makine Sigortası (H&M)
-Yük Sigortası (Cargo Insurance)
-Harp ve Grev Sigortası (War & Strike Insurance)
-Kira Kaybı Sigortası (Loss of Hire Insurance)
-Korsanlık Sigortası (Kidnap & Ransom)
-Navlun, Demoraj ve Savunma Sigortası (FD&D)

“Tekne ve Makine sigortası, her türlü deniz aracının denizde karşılaşacağı risklere karşı güvence sağlar. Kara taşıtlarında örnek kasko sigortası gösterilebilir” diyen Teker, “P&I Sigortası ise İngilizce’de Protection & Indemnity, yani Koruma & Tazmin kelimelerinin baş harflerinden oluşan bir terimdir. Gemi sahiplerinin üçüncü şahıslara, çevreye, kendi personeline ve hatta taşıdığı yüke karşı sorumluluklarını karşılayan bir sigorta türüdür” dedi.

P&I Sigortacıları tarafından teminat altına alınan rizikolar hakkında da bilgi veren Teker, rizikoları maddelerle şu şekilde açıkladı:

-Kişisel yaralanma/ölüm / hastalık
-Çatma – Çatışma
-Enkaz Kaldırma
-Sabit veya Yüzer Cisimlere Verilen Zararlar
-Kirlilik
-Çeki
-Yük Hasarı / Eksiklik
-Cezalar
-Kaçak yolcular
-Diğer (sapma, karantina,denizde can kurtarma,dava ve say masrafları , savaş rizikoları)

P&I Sigortacılarının kurallarına göre genel olarak kuvertür (kapsam) dışında olan rizikolar ise şu şekilde:

-Muafiyetler
-Tekne makine sigortası tarafından karşılanan rizikolar
-Çifte sigortalanmış rizikolar
-Hukuka aykırı hareket neticesinde ortaya çıkan rizikolar
-Geminin klas haricinde olması, bayrak devletinin öngördüğü kanuni gereklere uyulmamış olması nedenleriyle karşılaşılan rizikolar
-Savaş ve terör nedeniyle karşılaşılan rizikolar
-Radyoaktif yük taşınmasından doğan sorumluluk ve tazminatlar

P&I sigortacının rolleri hakkında da bilgi veren Teker, “P&I sigortacınız 7 gün / 24 saat boyunca ulaşılabilirdir ve sizlere yardımcı olur, bilirkişi, eksper ve avukat tayin eder, kirlilik olması durumunda; yakıt kirliliği müdahalecilerine bilgi verir, ITOPF gibi anında müdahale ekibini oluşturur, uygulanacak aksiyon planı konusunda fikir ve tavsiyelerde bulunur ve hukuki süreçleri takip eder” ifadelerini kullandı. Ufuk Teker, P&I sigortacısı ile yürütülen faaliyetlerde ekip çalışması, bilgi paylaşımı ve eğitimin önemine dikkat çekerek sunumunu noktaladı.