Tüm Yat İşletmecileri, Yatırımcıları, Broker ve Acenteleri Derneği’nin (TYBA) Bosphorus Boat Show kapsamında düzenlediği panelin moderatörlüğünü TYBA Başkanı Güneş Aysun gerçekleştirdi. H.Serhan Cengiz (Tyba Dernek Bşk. Yrd.), Noyan Mutlugil (Tyba Derneği Yk Yazmanı) ve Aline Mulino Braggiotti (TYBA Hukuk Danışmanı, Avukat) panelde konuşmacı olarak yer aldılar ve yat kiralamanın iki hayati meselesi ile değerli bilgi ve düşüncelerini paylaştılar.
Panelin başlangıcında özel yatın tanımı hatırlatılarak, özel bir yatın ticari amaçlarla kullanılmasının yasal olmadığının altı tekrar çizildi ve bu durumun tüketici açısından ne tür sıkıntılara sebep olduğu hukuki açından da paylaşıldı.
Yüzde 50 indirimli tatillerin yüzde 100 mağdurları
Panelde özel yatlarla, kaçak olarak yapılan mavi turlardan mağdur olanlar sıralandı:
-Instagram’da duyurulan yüzde 50 indirimli yat tatili ilanlarına aldanıp kaparoyu gönderdikten sonra ne ilana ne de o şahıslara ulaşamayan mağdurlar.
-Önlerine gelen sözleşmeye imza atıp, kapora yollayan ve daha sonra sözleşmede yer alan firmaların gerçekte hiç varolmadığı ile yüzleşen ve yine kapora kaybeden mağdurlar.
-Eğitimsiz ve toplama personel ve kaptanlarla hizmet veren kaçak teknelerin bir kaza durumunda yolcuları tehlikeye atarak hayati bir mağduriyete yol açmaları.
Donatan- Kaptan- Acenta Bermuda Üçgeni
Kaçak Charter ya da İllegal Charter olarak adlandırılan bu yasal olmayan tekne tatillerinin üç ayağı olduğu belirtildi: Teknenin Donatanı (Sahibi), Kaptan, Acenta. Bu ayaklardan birinin çekilmesi veya ciddi bir yaptırımla karşılaşmaları durumunda bu sorunun tamamen çözüleceği vurgulandı..
Mağduriyetlere nasıl engel olunur?
-Sözleşmede yer alan şirketin Mersis sisteminden, bulunduğu bölgenin deniz ticaret odalarından sorgulanması.
-Teknenin geçerli denize elverişli belgesi olduğundan emin olunmalı.
-Ticari tekneler her yıl Liman Başkanlığı sörveylerince denetimden geçer, bu denetimin yapıldığından emin olunmalı.
-Sözleşme yapılması.
Tek bir hataya bakar!
Kaçak Mavi Tur yapanları neler beklediği de panelde anlatıldı. Öncelikle böyle bir durumda hem tekne sahibinin hem de kaptanın sorumlu olduğu ve her ikisinin de bir bedel ödeyeceği belirtildi. İdari para cezası, denizden men edilme ve de tekneye tamamen el konulması gibi ağır bedellerle karşılaşılabileceği belirtildi. Vergi ödemeden, denetimsiz, keyfi para kazanan bu kişilerin bir kaza gibi ciddi bir hata yapmaları durumunda hem teknelerinden olacakları hem de ciddi cezalar ödeyeceklerinin özellikle altı çizildi. Özel yat sigortaların da ticari bir faaliyette yapılan kazaların bedelini asla ödemediği ve kazanın hangi şekilde yapıldığının da çok sıkı bir şekilde araştırıldığı belirtildi.
Panelin ikinci yarısında Yat turizminin kanayan yarası olan KDV meselesine değinildi. Öncelikle Yat turizmin ülke turmine katkısı, katma değeri en yüksek olan turizm çeşidi olması, yat inşa bakım onarımdan hizmet sektörüne kadar bir çok sektöre iş sağlamasına değinildikten sonra KDV konusundaki çelişkiye yer verildi.
Yatlar yüzen oteller değil mi?
Yat sektörünün bir konaklama sektörü olduğu hatta Turizm bakanlığı tarafından otel olarak görüldüğü için turizm işletme belgesi verildiği, bu kapsamda yatacak yer, mutfak, duş wc gibi yaşam alanlarında olması gereken unsurların bulunması gerektiği belirtilmesine rağmen KDV açısından otel kapsamına alınmamasına dikkat çekildi.
Otellerden yüzde 10 KDV alınırken Yat turizminden yüzde 20 alınıyor. 2634 sayılı Turizmi Teşvik Kanuna göre yatların “konaklamalı” yüzen taşıtlar olduğu belirtilmiş olmasına rağmen bir konaklama tesisine uygulanan KDV indiriminden faydalanamamasının sektöre yaşattığı sorunlara değinildi.
Lüks Karmaşası
Ayrıca lüks tüketim olarak görülen yatçılık, geceliği 1000 euro’ya ulaşan odaları olan otellerle kıyaslandığında yine tuhaf bir çelişkiye maruz bırakılıyor. Onlar lüks değil sadece yatçılık mı lüks?
Türkiye yat kiralamadan alınan KDV oranı % 20 iken Akdeniz’de rakip pazarlarda yat turizminde uygulanan KDV oranları da panelde izleyicilere sunuldu:
Yunanistan, normal %24 yat turizminde %12 ve bazı özel durumlarda: %5.2
Hırvatistan, normal %25 yat turizminde %13
İtalya, normal %22 yat turizminde %8.8 ( tekne 24 metre üstü ise ve bir kez kıyıdan 12 mil açılmış ise)
TYBA çok haklı olarak peşine düştüğü, bu yaman çelişkiyi, yetkili makamlara bıkmadan ileteceğinin altını çizdi.
TYBA 96 üyesi ve standartlarına uygun 800 mavi tur teknesi ile Türkiye'nin yat sektöründe lider konumunda olan bir meslek derneğidir. TYBA ayrıca dünya yatçılık sektörünün önde gelen etkinliklerinden olan TYBA Yacht Charter Show’u her yıl olduğu gibi bu yıl da Mayıs ayında gerçekleştirecek. B2B ve ön kayıt gerektiren etkinliğin bu yıl ki buluşma noktası yine D-Marin Göcek ve etkinlik tarihi 3-7 Mayıs 2024.
Vira Haber