Turistlerin gezi, spor, eğlence amaçlı olarak yatlarda konaklaması, ağırlanması ve gezdirilmesi faaliyetlerinin tamamı yat işletmeciliğinin kapsamını oluşturmaktadır. Sektörü yaratan ve sürdürülebilirliğini sağlayan en önemli bileşenler; temiz deniz, korunaklı koylarımızın doğal güzelliği, özgün teknelerimiz guletler bir bütünün olmazsa olmaz parçalarıdır. Anadolu'nun Ege ve Akdeniz kıyıları dünyanın en güzel kıyı şerididir.
Yat işletmeciliğinin gelişmesi için denizlerimizin temiz kalması, doğal dengenin korunması başlıca görevimiz olmalıdır. Kıyı ve koylarımızda uygulanan yanlış politikalar sektöre ciddi zararlar vermektedir.
KOYLARIMIZ YOK OLUYOR, KİRLENİYOR...
• Son otuz yılda Mavi Yolculuğun ana güzergahı olan Kuşadası-Antalya arasındaki teknelerimizin konaklama yapmasına uygun koylarımızın yüzde 30'u çarpık yapılaşma sonucu kaybedildi, kalan koyların da yüzde 30'u halen yapılaşma tehdidi altında.
• Balık çiftlikleri açık denizde olsa bile tekne seyir emniyetini bozmakta, tehlike yaratmaktadır. Dibe çöken yemler kirliliğe yol açarak, sualtı ekolojisini bozmakta, katil yosun vb tehlikeli oluşumlara yol açmaktadır.
• Su sporları teknelerinin demirleme koylarına girerek yatlara yakın mesafede, aşırı süratli olarak faaliyet göstermesi, yolcular için tehlike
yaratmakta, koylardaki sakin dinginliği bozmaktadır.
• Koylarda teknelerin bağlama ve demirleme operasyonu, ağaçlara ve su altındaki bitki örtüsüne zarar vermektedir.
• Koylara karadan gelen günübirlikçiler, haftalık kamp kuranlar çöplerini bırakmakta, teknelerden çöp toplanma noktalarına bırakılan çöplerin toplanmasındaki zaafiyet görsel ve çevresel kirliliğe yol açmaktadır.
• Kıyılarımızdaki yerleşim alanlarında hala arıtma tesisi yapılmamış köy ve kasabalar mevcuttur. Yapılan arıtma tesisleri de kaliteli ve yeterli arıtma yapamamaktadır. Bölgedeki deniz kirliliğinin en önemli nedeni yetersiz arıtmadır.
ÇÖZÜM
• Korunaklı koyların ivedilikle koruma altına alınması, her ne sebeple olursa olsun yapılaşmaya açılmaması, tesis ve benzeri oluşumlara tahsisinin durdurulması.
• Balık çiftliklerinin seyir yardımcısı sinyalizasyon sistemlerinin tamamlanması, akıntılı ve derin bölgelerde konuşlandırılmaları, Mavi Yolculuk rotaları üzerinde olmamaları sağlanmalıdır.
• Su sporları kulvar izinleri plaj ve konaklama tesisi olmayan kıyı ve koylarda verilmemeli, verilmiş izinler kaldırılmalıdır.
• Koylarda bağlama mapası ve şamandıra sistemlerinin kurularak, acilen hizmete sokulması gerekmektedir.
• Koylar hangi kurumsal yapının yetki altında ise, yetkili kurumun karasal kirlilik denetimlerini gereği gibi yapması sağlanmalıdır. Çöp toplanmasında zaafiyetler acilen giderilmeli, gerekli alet ve araçlar hizmete sokulmalıdır.
• Arıtma tesisleri hızla tamamlanmalı, mevcutlar kaliteli hale getirilmeli, karadan denize bir damla dahi kirlilik oluşturacak akışın önlemi alınmalıdır.
SORUNLAR
Yat işletmecilik sektörünün sorunlarını ana başlıkları ve çözüm önerileri ile sıralarsak
Sahil Güvenlik Komutanlığı denetimleri:
Teknelerimiz seyir halinde veya koylarda Sahil Güvenlik birimlerince denetlenmekte, tekne evrakı sorulmakta, üniformalı ve silahlı görevliler tekneye çıkmaktadır. Tatile gele turistler için son derece itici, ürkütücü bir görüntü oluşmaktadır.Uzun seyir yapan yatlarda ayrı bölge SGK tekneleri denetleme yaptıklarında bir günde iki kez dahi denetleme söz konusu olmaktadır. Aynı konularda farklı birimlerin, farklı uygulamaları da tekne personelde moral bozukluğu yaratmaktadır. Teknelerin seyrinin kesintiye uğraması turistin tatil sresinde bir kayıptır. Sahil Güvenlik birimleri tekne üzerindeki personele ve turistlere potansiyel suçlu muamelesi yapmaktadır.
ÇÖZÜM
Sahil Güvenlik görevlileri özel bir ihbar yoksa yatlara kesinlikle çıkmamalıdır, denetime tabi olan evrakın tamamı, evrakın verildiği kurumun veri tabanında mevcuttur. Devletin farklı kurumlarının veri tabanlarını birbirine açması; hem kurumların, hem de sektörün hayatını kolaylaştıracaktır. Sahil Güvenlik
birimleri arasında iyi bir haberleşme sağlanırsa, aynı teknenin mükerrer denetimi önlenebilir. Sahil Güvenlik birimlerinin performansının denetim sayısına bağlı olarak değerlendirilmesi kaldırılmalıdır. SGK tutanaklarının bir nüshası tekne kaptanına mutlaka teslim edilmelidir. Sahil Güvenlik Komutanlığı üst birimlerinin, sektörün yetkili kuruluşları ile geniş bir çalıştay oluşturmasında fayda vardır. Sektör temsilcileri ve SGK birlikte denetleme kuralları ve yetkileri içeren bir metin oluşturarak, herkese açık bir şekilde yayınlamalıdırlar.
DENİZCİLİK MEVZUATI
Denizcilik mevzuatında köklü bir değişiklik yapılması artık elzem hale gelmiştir. Yatlara gemi, yat personeline de gemi adamı mevzuatından yola çıkılarak uygulama yapılmaktadır.Yat işletmelerinin maliyetlerini arttırarak, rekabet gücünü zayıflatan düzenlemelerden kaçınılmalıdır. Liman başkanlıklarının aynı konularda farklı uygulamaları olmaktadır.
ÇÖZÜM
Yatlar ve yat personeline ilişkin mevzuat, enternasyonal olarak kabul görmüş düzenlemelere uygun hale getirilmeli, yat ve gemi, gemi adamı ve yat personeli kavramları kesinlikle birbirinden ayrılmalıdır. Mevzuat açık ve farklı uygulamalara mahal bırakmayacak şekilde düzenlenmelidir.
TURİZM MEVZUATI
Deniz turizmi işletme belgelerinin işlevlerinin arttırılması turistler ve tur operatörleri açısından görülebilir olması gerekmektedir. Kaçak charterın önlenmesi açısından mevzuat yetersiz kalmaktadır.
ÇÖZÜM
Turizm Bakanlığı'nca verilen belgelerin üzerinde kayıtlı teknelerin bakanlık nezdinde oluşturulacak bir veri tabanında toplanması gerekmektedir. Turizm Bakanlığı öncülüğünde, yat işletmeciliği sorunlarını içeren bir çalıştay düzenlenmesi isabetli olacaktır. Yat işletmeciliğini kolaylaştırıcı uygulamaların Turizm Bakanlığı mevzuatında açık şekilde yer alması, diğer kurumların mevzuatlarında birbiri ile örtüşmeyen ve mevzuat kirliliğine yol açan uygulamalara engel olacaktır. Konaklama tesislerine uygulanan yüzde 8 KDV, yat işletmelerine de uygulanmalıdır. Yatlarımız deniz üstünde yüzer konaklama tesisleridir.
DİĞER SORUNLAR VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ
• Mavi Kart uygulamalarında alt yapı yatırımlarındaki yetersizlik yat işletmelerinin faaliyetlerine engel olmaktadır. Koylarda yatlardan atık alınması için uygun olan mobil atık toplama üniteleri acilen tamamlanmalı, sabit atık alım tesisleri kapasiteleri arttırılmalı, arıtma tesisleri hiç zaman kaybetmeden tamamlanmalıdır.
• Yurt dışı giriş çıkış işlemleri kolaylaştırılmalı yatların limanda çıkış yapmalarındaki gecikmelere önlem alınmalıdır.
• Yat personeli Polis Vizesi için, Fethiye-Bodrum-Marmaris-Datça gibi ilçelerden İzmir'e giderek vize işlemini yapmaktadır. Çağımızda bu uygulama son derece ilkel kalmaktadır.Vize işlemlerinin yerinde yapılması sağlanmalıdır.
• Çekek yerleri, yat bağlama limanları yetersiz kalmaktadır. Mevzuattaki belgesiz işletmelerin durumuna açıklık getirilmediğinden, her yıl ciddi bir karmaşa yaşanmaktadır.
• Yurt dışına çıkışlarda alınan çıkış harçları gemi adamlarına muafiyet tanınmasına rağmen, yat personelinden yasaya aykırı bir biçimde alınmaktadır.
• Yerel klasik teknelerin imalatlarının dünya üzerinde gittikçe terk edildiği bilinmektedir. Türkiye dünya genelinde klasik ahşap yat inşaasında oldukça geniş bir potansiyeline sahiptir. Klasik tekne inşaatının teşvik edilmesi, rekabet gücümüzü, dolayısı ile sektörün gelirlerini arttıracaktır.
Yat işletmeciliği önerdiğimiz düzenleme ve uygulamalarla daha güçlü olacak, oluşturduğu katma değer artacaktır. Deniz turizminin tüm bileşenlerine başarılar diliyorum. Gönlünüz ven Pruvanız neta olsun...
ViraHaber.com