Kruvaziyer otel işletmeciliği sektöründe uzun yıllardır faaliyet gösteren Miray International - Miray Cruises Genel Müdür’ü Ahmet Yazıcı ile Türkiye’deki Cruises sektörünün geleceği, yeni satın alınan lüks yolcu gemisi ve Miray Cruises’e dair birçok konuya değindik.
Bize biraz Miray Cruises şirketinden bahseder misiniz?
Miray International ve Miray Cruises 1997 yılından günümüze Yolcu Gemisi işletme hizmeti vermektedir. Özellikle Ege kıyılarında da Türk ve Yunan adalarına 3 ve 4 gülük Gemi seyahatleri yapmaktadır. Firmamızın merkezi Florida olup, Malta, Kıbrıs, Atina ve İstanbul’da iki tane olmak üzere ofisleri var. Dünyanın büyük şirketlerinin Disney Cruise Line , Carnival Cruises gibi bir çok gemilerinin tersanede yenilme (drydock) operasyonlarında yüzen otel servisi veriyoruz. Hem kendi gemimizle hem kiraladığımız gemilerle ve bazı operasyonlarımızda 3 gemi kullanmamız gerekebiliyor. En son yaptığımız operasyon 5 bin 500 kişilik. Gemi renove edildiği zaman içeride farklı birimlerden insanlar çalışıyor. Onlar işlerini bitirdikten sonra bizim gemiye geçip konaklama ve yeme içme ihtiyacını karşılıyorlar. Şimdi pandemiden sonra çoğu gemi firması seferlerini iptal ettiği ve bu kuru havuz operasyonları da yıllık yapılmak zorunda olduğu için kimisi 45 kimisi 65 gün sürüyor. Kuru havuz operasyonlarında bir artış yaşandı. Çünkü bari bu süreyi draydock yaparak değerlendirelim dediler. Dünyanın en büyük yardlarında İspanya/ Cadiz Fransa/ Birest gibi yardlarda gemiler drydock operasyonlarını yaparken bizden de floating hotel servisi alıyorlar. Türkiye’de baktığımız zaman cruises sahibi olan firma şimdiye kadar hiç olmadı hep kiralama yoluna gittiler. Çünkü Türkiye’de sezon dört aylık. Geminin 12 ay işletilmesi gerekiyor. Bizdeki floating otel servisleri de daha çok kışın yapıldığı için biz kendi gemimizi 12 ay boyunca işletebiliyoruz. Bu da bizi gemi almaya zorladı. Taleplere hızlı cevap verebiliyoruz. Piyasaya en iyi fiyatı sunabiliyoruz. Yabancı firmaların yanında bizim fiyat maliyetlerimiz çok düşük. Personel kalitemizde çok iyi olduğu için dünyanın büyük gemi firmalıyla direk çalışıyoruz. O şekilde servis veriyoruz.
Dünyada kruvaziyer tatil sektörü 40 milyar dolara yakın büyüklüğe ulaştı. Peki Türkiye için konuşacak olursak biz bu payın ne kadarındayız?
Şöyle söyleyeyim genelde 22 milyon kişi cruise gidiyorsa bunun 18,5 Amerikalı, kalan 4,5’luk kısmın 4,40 civarı Avrupalı ve diğer dünya ülkeleri. Türkiye’ye baktığımız zaman aslında CLIA verilerine göre 200 binden fazla kişinin cruises seyahatı yapması lazım. Bu verileri de aylık gelir üzerinden hesaplıyorlar. Normalde dünya ortalamasıyla karşılaştırıyorlar. Şu anda Türkiye’de nehir turları dahil günü birlik Sakız veya diğer adalara geçişleri saymazsak 65 bin kişi cruise yolcusu var. Bu 2019 yılı verileri. Bu yıl pandemi ile beraber cruise sektörü şu an durmuş durumda. Yeni yeni İtalyan firmalar cruises programları yapıyorlar. Genelde kendi ülkelerinde kendi iç bünyelerinde cruises yapmaya başladılar. İtalyanlar Cenova çıkışlı İtalya kıyıları yapıp tekrar Cenova da bitiriyorlar. Kendi vatandaşını kendi bölgelerinde çeviriyor. Nehir gemi firmaları da yavaş yavaş cruises seyahatine başladı. Türkiye şu an işin çok gerisinde ama 2022’de özellikle bu iki limana gelen uğrak sayısı arttığı için. Çünkü cruisesin en önemli maliyetlerinden bir tanesi uçak biletleri. Bugün Karayip turunu 600 veya 500 euroya bulabiliyorsunuz ama uçak ve otel maliyeti eklediğin için rakam 1.800 euroya kadar çıkıyor. Türkiye’den büyük gemi firmaları uğrak sayısı arttırıldıktan sonra Türkiye’den kabin blokajına geçiyorlar ve bir Türk misafir çok rahatlıkla daha ekonomik bir şekilde Türkiye’den gemiye binebiliyor. Baktığınız zaman %55 kısım zaten Yunan adaları programları hatta %60’a yakın. %40’da diğer 5 yıldızlı gemiler ve nehir gemileri olarak karşımıza çıkıyor.
Peki kruvaziyer sektöründe büyümek için nelere ihtiyacımız var, uluslararası rekabette elimizi nasıl güçlendirebiliriz?
Bazı yapıların değiştirilmesi gerekiyor. Ayak bastı ücretleri, gündüz alınan fener ücretleri gibi. Bunlar değiştirilirse Anaport Meinport dediğimiz Barselona, Pire Limanı diğer cruiseslerin çok tercih ettiği limanların maliyetlerinin yanına maliyetlerimiz çekilebilirse cruises sektörü artacaktır. Çünkü armatörde sonuçta fiyata bakıyor. Fiyat endeksli bir pazarlama yapıyor. Limanların maliyetine göre bir satış fiyatı hazırlıyor. O yüzden bazı düzenlemeler gerekiyor. Özellikle Türk bayraklı gemilerin daha fazla olması için Türk bayraklı cruises gemilerinde bu ÖTV ile alakalı bir düzenleme getirilmesi gerekiyor çünkü yabancı bayraklarda transit yakıt alma hakkı var. Türk bayraklı gemiler Türk kıyılarında plan yaptığı zaman transit yakıt alamıyorlar. ÖTV’li yakıt ile normal yakıt fiyatı arasında %30 civarı bir fark var. Bu maliyeti şişirdiği için bir Türk armatörü Türk kıyılarında çok cruises yapmak istemiyor. Maliyet çok şiştiği için yapamıyor; yoksa yapmak istiyor.
Miray Cruises şirketi Türk kruvaziyer sektörü için tarihi bir hamle yaparak lüks bir yolcu gemisi satın aldı. Bize bu karar aşamasını anlatabilir misiniz, bir ihtiyaç doğrultusunda alınan bir karar mıydı?
Aslında bir ihtiyaç doğrultusunda almak zorunda kaldık. Çünkü müşterilerimizin talepleri devamlı arttı. Kendi gemimizi işletme kararı aldık. M/V Gemini Türkiye pazarında zaten çalışmış bir gemi. 400 kabinli bir gemi. 1000 yolcu kapasiteli. Gemiyi satın aldık. Şu anda geminin normal bakımları yapılıyor tersanede. En kısa sürede de normal servisine geçecek. Pandemi döneminde alınmış bir karar aslında. O dönemde herkes çekilirken bir Türk firması Akdeniz’e girme kararı aldı. Aslında gemilere baktığınız zaman şöyle. Akdeniz’de şu an İtalyanlar ön planda. Sonra Yunanlılar ön planda. Cruises gemisi aslında bir ülkenin tanıtılabileceği en önemli şey. Şu ana kadar böyle bir şey aslında tam anlamıyla yapılmadı kiralama dışında. Akdeniz’de de artık bir Türk firması kendi gemisiyle servis verecek. Bunu bir Türk konseptiyle işte demleme çay, Türk kahvesi gibi düşünebiliriz. Ama aynı zamanda international servis verecek. Bize gelen yabancı bir misafir de iyi bir servis alırken Türkler de kendi keyfine göre bir servis alacaklar.
Miray Cruise gemisinden bahsedecek olursak seferlerine ne zaman başlıyor, kapasitesi nedir bilgilendirebilir misiniz?
2021 yılında seferler başlayacak olan M/V Gemi 400 kabin, 1000 yolcu kapasiteli.
Sefer güzergâhlarınızı nereler kapsıyor?
2021 yılı için ön görülen güzergah planımız Ege Adalarına 3 ve 4 gecelik kısa turlar yapacağız. Şu an ilk aşamada vizeli olarak satışa çıkacağız ama zaten vizesiz izni her sene Yunan hükümeti veriyor. Çıktığı zaman vizesiz Ege Adaları olarak satışa geçebileceğiz.
Aldığınız Covid-19 önlemlerinden bahseder misiniz?
Güvenli Cruises sertifikası diye bir uygulama çıkardık. Bir Alman firmasıyla anlaştık. 300’e yakın bir kontrol listemiz var. O check listemizle beraber bir sertifikasyon sistemi yaptık. Geminin havalandırma sistemlerinin yapısını değiştiriyoruz. İçeri sadece dışarıdan alınan taze havayı veriyoruz. Yani içeride kapalı devre bir sirkülasyon olmayacak. Ara bölümlere covid için özel sensörlü lambalar yerleştiriyoruz. Yani hem olmayacak hem de güvenli bir şekilde içeri temiz hava verecek. Bunun haricinde girişlerde valizlerin dezenfektesi ve check-in esnasında bütün yolcuların covid-19 testleri yapılacak. Bununla ilgili süreli bir sistem üzerinde çalışıyoruz. Yani yolcuya giden bir mesajla beraber chek-in saatini bildireceğiz. 10 ile 15 arasında bir saat vererek girişiniz yapılacaktır diyeceğiz. Limandaki yoğunluğu da azaltacağız. Kademe kademe alarak covid testleriyle beraber gemiye aldığımız için güvenli bir seyahat olarak karşımıza çıkacak. Testi negatif çıktığında direk gemiye binebilecek.
Sektörde uzun yıllardır hizmet veren şirketsiniz. Pandemi süreci de her sektörü olduğu gibi kruvaziyer sektörünü de etkiledi. Sık sık iptal olan seferler gündeme geldi. Hatta bir dönem gemilerde Covid-19 vakaları artış gösterdi. Siz pandemi sürecini nasıl atlattınız?
Pandemi süreci tabii her firmada olduğu gibi bizi de zorladı. Pandemi sürecini aslında biz hem kendi gemimizi alarak hem de gemi üzerinde yenileme yaparak ve satış ağı ile alakalı bir yapılanmayla geçirdik. Aslında daha çok 2021’e hazırlandık. Bununla ilgili bayağı detaylı bir yapılanma yaptık. Rezervasyon, satış ve gemi yazılımı ile ilgili çalışmalar yaptık. Pandemi sürecini 2021 yılı için hazırlık yaparak geçirdik.
Müşteri portföyünüz nasıl?
Normalde biz Miray Cruises olarak kendi ürünlerimizi çıkaracağız. Müşteri portföyümüz iki ana liman olarak müşterilerimize servis vereceğiz. Atina, Pire Limanı ve Türkiye’de de seçeceğimiz bir liman, daha onu netleştirmedik. Türkiye ve Yunanistan çıkışlı olarak düşünebilirsiniz. Bunun yaklaşık %70 veya %80’i Türk misafir olacak. Geri kalan Latin Amerika, Amerika, Avrupa ve Yunanlı misafirler olacak. Şu ana kadar yapılan cruiseslerde tek liman Türkiye çıkışlı ve sadece Türklere yönelikti. Biz daha çok uluslararası cruises line olarak tüm dünya pazarına açılarak yapıyı değiştirmek istiyoruz.
Türkiye’nin kurvaziyer sektöründeki geleceğine dair öngörüleriniz neler?
Kruvaziyer sektörü hızlı bir şekilde artış yapacak. Özellikle Uzak Doğu Asya destinasyonlarının iptali ile beraber gemiler İstanbul, Kuşadası ve Çeşme olmak üzere Türk limanlarını tercih edecekler. Çünkü çok fazla alternatifleri kalmadı. Aslında gemiler göçmen kuş gibi. Normalde Norveç fiyordlar yapan gemi işte daha sonra Akdeniz’e gelir. Akdeniz’de programını bitirirse orada hava soğuduğu zaman transatlantik yapıp Karayiplere geçer. Sonra orada programlarını yapar. Kışı orada geçirir sonra tekrar Akdeniz’e gelir. Bu bağlamda şu anda konum itibarı ile İstanbul Limanı önemli bir yerde olduğundan özellikle 2022 yılı için aşırı bir artış ön görüyorum. Gelen gemilerle beraber Türkiye’den çıkan turist sayısı da artacak. Buradan yolcu da alacak. Normalde işte Cenova merkezli uğrak olup İstanbul’a uğruyorsa İstanbul’dan da belirli sayıda kabin kontenjanı açacaklar.
Son olarak okuyucularımıza söylemek istediğiniz veya eklemek istediğiniz bir konu var mı?
Gemi seyahati tercih eden misafirlerin tekrar gemi seyahati yapma oranı %96; hayatlarında hiç gemi seyahati yapmamış olanlara da tavsiye ederim.
Vira Haber