Süveyş Kanalı'nda karaya oturan ve dünyanın en önemli ticaret yollarından birinin tıkanmasına neden olan dev konteyner gemisi Ever Given'ın ardından, uzmanların bir süredir giderek büyüyen konteyner gemilerinin ticaret yollarında yaşayabileceği sorunlara dair öngörüleri olduğu anlaşıldı.
The Guardian'da yer alan habere göre, Süveyş Kanalı'nda bir krize neden olan Ever Given gemisi hareket ettirilirken analistler, bu tür bir kazanın "öngörülebilir" olduğunu ve yıllar boyunca uyarıların dikkate alınmadığını söyledi.
Dünya genelinde konteyner gemilerinin son 10 yıldır giderek büyüdüğü belirtildi. 2000 yılında maksimum 5 bin kutu ürün taşıyan konteyner gemilerinin kapasitesinin kat kat arttığı ve onlarca "mega geminin" şimdi okyanuslardan 20 bine kadar kutu taşıyarak geçtiği görüldü.
Analistler, konteyner gemilerindeki kapasite artışının teknolojik gelişmelerin yanı sıra 2000'lerdeki yüksek petrol fiyatları ve onu takip eden 2009 ekonomik krizinden sonra gelen düşük faiz oranlarıyla da bağlantılı olduğunu söyledi. Şirketlerin bu şekilde dev gemiler inşa etmek için krediye başvurduğu belirtildi.
Plymouth Üniversitesi'nden denizcilik siber tehditleri üzerine araştırma yapan Rory Hopcraft, gemiler büyürken buna bağlı risklerle ilgili uyarıların dikkate alınmadığını söyledi. Hopcraft "Gemiler sadece daha büyük değil aynı zamanda daha çok ürün taşıyorlar. Riskler daha küçük üç dört gemiye bölmek yerine hepsini bir yere dolduruyorlar. Her şey bir büyük gemiye bağlı oluyor" dedi.
Uzmanlar, gemiler hızla büyürken denizcilik altyapı kapasitesinin bu hızı aynı şekilde takip edemediğini söyledi. Panama Kanalı'nın 10 yıldan uzun süre önce 5 milyar dolarlık bir maliyetle genişletildiği ancak bugünün geniş gemileri için hâlâ yeterli olmadığı belirtildi.
"LİMANLAR BÜYÜK GEMİLERLE BAŞA ÇIKAMAYACAK DURUMDA"
Hopcraft "Dünyadaki limanların yarısı, bu büyüklükteki gemilerle başa çıkamayacak durumda" dedi. Bu durumun genel tedarik zincirini korsanlık ve siber saldırıya da açık hâle getirdiğini söyleyen Hopcraft "Bu gemilere hizmet edebilecek seviyedeki limanlar bir nedenden olayı çalışmazsa, gemilere hizmet verebilecek yeterli liman yok" dedi.
Süveyş Kanalı'nın daha büyük gemiler için kuzey tarafında genişleme ve çift yönlü trafik çalışmaları sürecinde olduğu ancak Ever Given'ın sıkıştığı güney tarafının hâlâ tek yönlü ve daha dar olduğu belirtildi.
OECD'nin 2015 yılındaki bir raporunda, "Gemi büyüklüğü gelişmeleriyle gerçek ekonomideki gelişmeler arasındaki bağın tamamen kopuk olduğu" ifadeleri yer aldı. OECD, gemilerin giderek büyüdüğü ancak ekonomik iklim durgun olduğunu vurguladı. Raporda "Gemicilik şirketleri kapasiteyi artırıyor ancak bu, en azından bazıları için kötü sonuçlar doğurabilir" ifadeleri yer aldı.
Hopcroft, "Gemiler büyüdükçe her şey daha karmaşık hâle geliyor" dedi.
Kaynak: T24