1 Temmuz Denizcilik ve Kabotaj Bayramı dolayısıyla Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı verilerinden yapılan derlemeye göre, denizcilikte yeni hedeflerle hem liman sayılarının hem de buralardan taşınan yük miktarının artırılması planlanıyor.
Türkiye, Avrupa, Asya, Kafkasya ve Orta Doğu ile bağlantılı, Afrika'ya da komşu coğrafyasıyla kıtaların, ticaret ve enerji yollarının, kültürel etkileşimlerin ortasında bulunması nedeniyle jeopolitik konumunu daha etkin kullanmak amacıyla çalışmalar yürütüyor. Bu durum denizcilik sektörüne de yansıyor.
Lojistik sektöründe deniz taşımacılığı parasal olarak ağırlıklı paya sahip bulunuyor. Bu durum deniz yolu sektörünü küresel ticarette en stratejik sektör konumuna getiriyor.
Dünya genelinde taşınan yüklerin hacim olarak yüzde 85'i, değer olarak da yüzde 70'i deniz yollarıyla yapılıyor. 2020'de dünyada yüklerin hacim olarak yaklaşık yüzde 89'u deniz yoluyla taşındı.
Türkiye'de 2020 yılında ithalat amaçlı taşınan yüklerin yaklaşık yüzde 94'ü, ihracat amaçlı olanların da yüzde 82'si bu yolla ulaştırıldı.
Elleçlenen yük miktarı artıyor
Dünya genelinde 2020 yılında toplam yük elleçlemesi yüzde 3,8 daraldı. Buna karşın Türkiye'de yüzde 2,6 artış kaydedildi.
2021 yılında ise dünyada limanlarda elleçlenen yük miktarı yüzde 3,6 artarken, Türkiye'de bu artış yüzde 6 olarak gerçekleşti. Limanlarda elleçlenen konteyner miktarı aynı dönemde yüzde 8,3 arttı.
Bu yılın ocak-mayıs döneminde ise Rusya-Ukrayna Savaşı'nın etkilerine rağmen geçen yılın aynı dönemine kıyasla yük elleçlemesi yüzde 7,2 artarak 228 milyon 168 bin 54 ton oldu.
2053 yılına kadar limanlardaki toplam yük elleçleme miktarının katlanması hedefleniyor. Ulaştırma ve Lojistik Ana Planı doğrultusunda 2023 yılında 254 milyon 342 bin 564 ton yük taşıması planlandı. 2053 yılı için bu rakamın 420 milyon 978 bin 275 tona yükseltilmesi hedefleniyor.
- Türkiye yat inşasında dünya üçüncüsü
Türkiye gemi ve yat inşası konusunda da etkinliğini artırıyor. Türk bayraklı gemiler 2008 yılında "Beyaz Liste"ye geçerken yapılan yatırımlar tersanelerde etkisini gösterdi. Türkiye, yat inşasında 3'üncü, gemi inşasında ise 6'ncı sıraya yükseldi.
Türk sahipli deniz ticaret filosu 2003'te 8,9 milyon DWT kapasiteyle dünyada 17'nci sıradayken 2021 yılı itibarıyla 28,9 milyon DWT ile 15'inci sıraya yerleşti.
Denizcilikte 2023 yılının ardından 2053 hedeflerine ulaşmak için de yoğun çalışma sürdürülüyor. 2004'te başlatılan ÖTV'siz yakıt uygulamasıyla canlandırılan kabotaj taşımacılığının gelecek dönemde daha da artırılması hedefleniyor.
- Tersane sayısı 78'i buldu
Sektörde 2002'de 37 olan faal tersane sayısı 78'e, 149 olan liman sayısı da 217'ye yükselirken pek çok yatırım özel sektör iş birliğiyle hayata geçirildi.
2023'e kadar bir milyon Türk vatandaşına "Amatör Denizci Belgesi" düzenlemek, "denizci millet, denizci ülke" hedefine ulaşmak amacıyla Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı tarafından amatör denizcilikle ilgili temel eğitim programı başlatıldı.
Proje başlangıç tarihinden itibaren 902 bin kişiye Amatör Denizci Belgesi, 228 binden fazla kişiye de Kısa Mesafe Telsiz Belgesi verildi.
Çevreye daha duyarlı liman tesislerinin ülkeye kazandırılması amacıyla "Yeşil Liman Projesi" de hayata geçirildi.
- Denizcilikte hedef 2053
"Ulaştırma 2053 Vizyonu" kapsamında 30 yıllık stratejik hedefler, plan ve projeleri içeren yol haritası devreye alındı.
Bu kapsamda, "mavi vatan"ın temeli, uluslararası ticaretin, ulaşımdaki entegrasyonunun kilit noktası deniz yollarında 2053'e kadar liman tesisi sayısı 217'den 255'e çıkarılacak.
"Yeşil liman" uygulamaları yaygınlaştırılarak, limanlarda yüksek oranda yenilenebilir enerji kaynakları kullanılacak.
Otonom gemi seferleri geliştirilecek ve limanlarda otonom sistemlerle elleçleme verimliliği artırılacak.
Limanların aktarma hizmeti kapasitesi genişletilerek, bölge ülkelerine hizmet verebilecek çok modlu ve kısa mesafeli deniz taşıma altyapısı geliştirilecek.
Dünyanın da en önemli ulaşım projelerinden olan, Türkiye'nin deniz yolu taşımacılığındaki rolünü güçlendirecek ve Karadeniz'i, "Türk ticaret gölü" haline dönüştürecek Kanal İstanbul ile İstanbul Boğazı'nda seyir emniyeti artırılarak, gemi trafiği azaltılacak.