“Kuruluşundan bu yana TÜRKAK’ın Genel Kurul’unda “üye” sıfatı ile yer alan TÜRK LOYDU’nun üyeliğine, yasada yapılan son değişiklikle son verildiği ortaya çıktı” alt başlığı ile verdiğimiz Türk Loydu TÜRKAK'tan çıkarıldı başlıklı haberimiz ile ilgili olarak, VİRAHABER’e, Türk Loydu Vakfı Vekili Avukat Emir Yener imzası ile gönderilen bir açıklama ulaştı. VİRAHABER olarak, tarafımıza e.posta yoluyla iletilen ve https://www.virahaber.com/haber/turk-loydu-turkaktan-cikarildi-28341.htm kısayolu üzerinden ulaşabileceğiniz haberimizle ilgili olan bu açıklamayı, medya etiği ve sorumlu yayıncılık anlayışımız gereği okurlarımıza aynen iletmeyi uygun görüyoruz. Ancak öncesinde bazı hususlara işaret etmeyi de aynı anlayışın gereği olarak zorunlu buluyoruz:
Öncelikle belirtilmelidir ki; haberimizin metni Türk Loydu’nun açıklaması ile karşılaştırılarak incelendiğinde; haberde yer alan bütün hususların, Türk Loydu tarafından da cümle cümle doğrulanmakta olduğu görülecektir. Özetlemek gerekirse, Türk Loydu açıklamasında da benzer cümlelerle tekrarlanmakta olan bu hususlar;
• 1999 yılında kurulmuş olan TÜRKAK’ın kuruluş yasasının, geçtiğimiz yıl Haziran ayında değiştirilmiş olduğu;
• Yapılan değişiklikle Genel Kurul’un kaldırılmış, yerine Danışma Kurulu adlı yeni bir organın oluşturulmuş olduğu ve daha önce Genel Kurul tarafından seçilen Yönetim Kurulu’nun, artık atama yoluyla oluşturulmaya başlandığı;
• Yeni düzenleme ile oluşturulan Danışma Kurulu tamamen Genel Kurul’un eski üyelerinden meydana gelirken, sadece Türk Loydu’nun, yeni düzenlemeden önce Genel Kurul’un üyesi olduğu halde Danışma Kurulu’na alınmadığı; şeklindeki haber ya da bilgilerden ibarettir.
Haber metninde bunlar dışında, bu olumsuzluğun ortaya çıkış nedeni ile ilgili herhangi bir bilgi söz konusu olmadığı gibi, ima yoluyla da olsa hiçbir yorum ya da yanlış anlaşılmaya müsait ifadeye yer verilmemesine özen gösterilmiştir. Haberin hiç bir yerinde “Türk Loydu’nun TÜRKAK danışma kurulu üyeleri arasında yer almamasının Türk Loydu’nun kuruluş amacı, yetki ve akreditasyonları ile ilgili olduğu” anlamına çekilebilecek bir ifade kesinlikle mevcut değildir. Aksine, Türk Loydu’nun “TÜRKAK üyeliğini en fazla hak eden kurum” olduğu haberimizde belirtilmektedir.
Seçilmiş başlığın “Türk Loydu’nun yanlış bir tutumu sonucu TÜRKAK’tan çıkarılmış olabileceği şüphesine neden olabileceği” endişesinin; dahası, başlıkta bu anlamda bir kasıt aranmasının yersizliği de başlığın hemen altındaki alt başlıktan başlamak suretiyle haberin tümü okunduğunda kolayca görülebilmektedir. Kaldı ki, yanlış anlamaya yol açmamak için başlıkta her hususun belirtilmesi gibi bir yöntem, yayıncılık açısından sorunlu, dahası olanaksızdır.
Haberimizde geçmediği halde, Türk Loydu açıklamasında ayrıntılı olarak yer verilen ve ortaya çıkan olumsuzluğun nedeni olarak ileri sürülmek istenen EA Denetimi konusu ile ilgili olarak ise; “denetim bulgularına ilişkin daha ayrıntılı bilgi içeren belgelerin ya da bu konuyla ilgili olarak TÜRKAK ile Türk Loydu arasındaki yazışmaların açıklamaya eklenmesinin yararlı olacağı”nın muhataba önceden yazılı olarak hatırlatılmış olduğunun bilinmesinde -VİRAHABER’in objektif yayıncılık anlayışının ve konuya yaklaşımındaki iyi niyet ve tutarlılığın daha iyi görülebilmesi açısından- yarar vardır. Bu hatırlatmada “olumsuzluğun EA denetimi sonucu ortaya çıkmış olduğu biçimindeki bir açıklamanın Türk Loydu’nu daha zor durumlara düşürebileceği”de açık olarak ifade edilmiş bulunmaktadır.
Çünkü, TÜRKAK üyeliğini en fazla hak eden kurum olduğunu düşündüğümüz ve haberimizde de belirttiğimiz Türk Loydu’nun karşılaştığı bu olumsuzluğun, EA Denetimi’ne bağlanarak, normal bir işlem imiş gibi bir anlamda savunulmaya çalışılmasının; daha önce gündeme gelmeyen türde yeni yorumlara neden olma riski taşıdığı açıktı. Özellikle, Yönetim Kurulu’nun seçimle değil atamayla belirlenmesi vb. yapısal değişikliklerin, “tarafsızlık ve bağımsızlık” gerekçesiyle açıklanmaya çalışılması gibi, aslında Türk Loydu’nu hiç ilgilendirmeyen başka konulara da açıklamada yer verilmiş olması, bu riski artıran diğer bir unsuru oluşturuyordu.
Nitekim; sözü edilen türde belgelerin açıklamaya eklenmemiş, diğer bir deyişle, bu yöndeki uyarımızın dikkate alınmamış olması, bazı yeni soruları ve bunlara bağlı değişik yorumları doğal ve kaçınılmaz olarak gündeme getirmiştir:
• Yeni yasaya göre artık ilgili Bakan tarafından atama yoluyla oluşturulan Yönetim Kurulu’nu, geçmişte seçim yoluyla belirleyen nispeten bağımsız Genel Kurul’un ortadan kaldırılması şeklindeki yeni düzenlemenin, “TÜRKAK’ın tarafsızlık ve bağımsızlığına ilişkin konular esas alınarak” yapıldığının ileri sürülmesi ne anlama gelmektedir? Bu hususun Türk Loydu’nun TÜRKAK Danışma Kurulu’na alınmaması ile ne ilgisi vardır; açıklamada buna yer verilme ihtiyacı neden duyulmuştur?
• Türk Loydu’na Danışma Kurulu’nda yer verilmeme gerekçesi olarak ileri sürülen “TÜRKAK’ın uygunluk değerlendirme faaliyetinde bulunan kurumlarla organik ilişki içinde olmaması zorunluluğu” ifadesindeki “organik ilişki”nin tanımı ve/veya ölçütleri nedir? Yeni yasada Danışma Kurulu’nda yer verilen uygunluk değerlendirme kuruluşları derneklerinin hangi özellikleri, TÜRKAK ile bu dernekler ve dernek üyesi olan uygunluk değerlendirme kuruluşları arasındaki ilişkiyi “organik” olmaktan çıkarmaktadır?
• Uygunluk değerlendirme kuruluşu olarak akredite edilmiş olan kuruluş, Türk Loydu Vakfı değil, Türk Loydu Vakfı İktisadi İşletmesi olduğu halde, İktisadi İşletmeden ayrı, farklı bir tüzel kişilik olan, üstelik “vakıf” statüsü taşıyan Türk Loydu Vakfı’nın kuruldan çıkarılmış olması, hangi “organik ilişki” ile açıklanabilmektedir? Aynı bağlantı, TSE (Türk Standartları Enstitüsü) açısından neden söz konusu edilmemektedir; bazı alanlarda Türk Loydu ile ticari rakip konumunda da olan TSE, hangi özelliği nedeniyle kurul üyeliğini kaybetmemiştir?
• TÜRKAK’ın, Deney ve Kalibrasyon Merkezi Başkanlığı, Sistem Belgelendirme Merkezi Başkanlığı ve Ürün Belgelendirme Merkezi Başkanlığı gibi üç birimi, sırasıyla AB-0001-T, AB-0002-YS ve AB-0009-U numaraları ile TÜRKAK akreditasyonuna sahip olan; üstelik bütün bu faaliyetleri tek bir tüzel kişilik çatısı altında sürdüren TSE ile ilişkisi “organik” olarak değerlendirilmezken; uygunluk değerlendirme faaliyeti değil, sadece “vakıf” faaliyeti yürüten ve bu nedenle de herhangi bir akreditasyona ihtiyacı dahi olmayan TÜRK LOYDU VAKFI’nın hangi ilişkisi “organik” olarak kabul edilebilmektedir?
• Türk Loydu’nun kayıtlarında, Türk Loydu Vakfı’nın TÜRKAK ile olan “organik ilişkisi” nedeniyle Danışma Kurulu’na alınmadığını ortaya koyacak herhangi bir belge mevcut mudur; Türk Loydu yeni yasal düzenlemeden nasıl, ne zaman ve hangi yolla haberdar olmuştur? Türk Loydu’nun yasa değişikliğinin yapıldığı dönemdeki yöneticileri, bu olumsuz gelişmenin doğurması muhtemel olan sakıncaları önceden görerek; önlenmesi için TÜRKAK ve ilgili Bakanlık nezdinde herhangi bir girişimde bulunmuş mudur?
Bu soruların karşılığında alınacak açık, net ve doyurucu yanıtların, aşağıda aynen yer verdiğimiz açıklamanın inandırıcılığına büyük katkı sağlayacağının ve ulusal klas kuruluşumuz Türk Loydu’nun zarar görmesine neden olacak değişik yorumların önünü keseceğinin altını özellikle çizerek, okurlarımızın bilgilerine sunuyoruz.
İşte açıklama:
TÜRK LOYDU KAMUOYU DUYURUSUDUR
Vira Haber isimli internet sayfasında (www.virahaber.com) 27/05/2013 tarihinde yayımlanan "Türk Loydu TÜRKAK'tan çıkarıldı - Kuruluşundan bu yana Türk Akreditasyon Kurumu TÜRKAK’ın Genel Kurul’unda “üye” sıfatı ile yer alan TÜRK LOYDU’nun üyeliğine, yasada yapılan son değişiklikle son verildiği ortaya çıktı" başlıklı yazı nedeniyle konunun Türk Loydu tarafından açıklığa kavuşturulması zorunluluğu doğmuştur.
Vira Haber’in kanuni zorunluluktan kaynaklanan bu uygulamayı "Türk Loydu TÜRKAK'tan çıkarıldı" başlığı ile kamuoyuna sunmasının okurlarda “Türk Loydu’nun yanlış bir tutumu sonucu TÜRKAK’tan çıkarılmış olabileceği” şüphesine neden olabileceği göz önüne alındığında, haberin sonuçları düşünülmeden Vira Haber gibi Türk denizcilik sektörünün önemli bir basın kuruluşunda yayımlanması tarafımızca üzüntüyle karşılanmıştır.
Konu haberde de belirtildiği üzere, TÜRKAK’ın kuruluş yasası 29 Haziran 2012 tarihinde değişikliğe uğramıştır. Öncelikle belirtmek isteriz ki, 1 yıl önce yapılmış olan bu değişikliğin güncel bir haber gibi kamuoyuna sunması da tarafımızca anlaşılamamıştır. Bilindiği üzere, Türkiye’nin Avrupa Birliği mevzuatına uyumu için ülkemizde çeşitli düzenlemeler yapılmaktadır. Türk Loydu'nun TÜRKAK Danışma Kurulu'na alınmaması da Avrupa Akreditasyon Birliği (EA) denetimleri sonucu Türkiye'nin Avrupa Birliği mevzuatına uyumu çerçevesinde yapılan değişikliklerin bir gereği olarak ortaya çıkmıştır. Bu yasal zorunluluğa rağmen değişikliğin "Türk Loydu TÜRKAK'tan çıkarıldı" başlığı ile kamuoyuna duyurulması yanlış anlaşılmaya yol açmaktadır.
Avrupa Akreditasyon Birliği (EA) tarafından 5-9 Mart 2012 tarihlerinde TÜRKAK’ta gerçekleştirilen denetim sonucu mevcut TÜRKAK kanununun ve yapısının ISO 17011 standardı ve 765/2008 sayılı Avrupa Birliği Tüzüğü şartlarını karşılamadığı hususu raporlanmıştır.
Söz konusu denetim sürecinde 35 eksiklik tespit edilmiş, tespitlerden 5’inin TÜRKAK’ın Avrupa Akreditasyon Birliği (EA) ile olan karşılıklı tanıma anlaşmalarının askıya alınmasına neden olacak nitelikte olduğu görülmüştür. Ayrıca, TÜRKAK’ın tarafsızlık ve bağımsızlığının korunması için uygunluk değerlendirme faaliyetinde bulunan kurumlarla organik bir ilişki içinde olmaması gerektiği anlaşılmıştır.
TÜRKAK’ın Avrupa Akreditasyon Birliği (EA) ile gerçekleştirdiği karşılıklı tanıma anlaşmalarının askıya alınması halinde TÜRKAK’ın vereceği akreditasyon belgelerinin Avrupa’daki tanınırlığının ortadan kalkması ve bunun sonucu olarak Türk şirketlerinin üretim maliyetlerinin artması, Türk şirketlerinin rekabet güçlerinin olumsuz yönde etkilenmesi, ülkemiz ihracatının büyük bir darbe alması ve bunun sonucu olarak döviz kaybı tehlikesi ortaya çıkmıştır.
Avrupa Akreditasyon Birliği (EA) denetim heyetinin TÜRKAK’a yönelik bulgularının giderilmesi amacıyla çeşitli çalışmalar yapılmış ve 10 Nisan 2012 tarihli Cumhurbaşkanlığı tezkeresi ile Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’na bağlı olan TÜRKAK Avrupa Birliği Bakanlığı ile ilişkilendirilmiştir.
29 Haziran 2012 tarihinde ise TÜRKAK’ın kuruluşuna dair 4457 sayılı kanunda değişiklik yapılmıştır. Buna bağlı olarak da TÜRKAK’ın idari yapısı ve yönetim kademelerinde de çeşitli düzenlemeler yapılmıştır. Bu düzenlemelerde TÜRKAK’ın tarafsızlık ve bağımsızlığına ilişkin konular esas alınarak, genel kurul danışma kurulu olarak yeniden düzenlenmiş ve yönetim kurulu yapısı da değiştirilmiştir.
Türk Loydu Vakfı’na bağlı olan Türk Loydu Vakfı İktisadi İşletmesi, TÜRKAK tarafından ISO/IEC 17024, ISO/IEC 17021, ISO/IEC 17020 ve EN 45011 olmak üzere 4 akreditasyon standardı konusunda akredite edilmiş bulunmaktadır. TÜRKAK tarafından Türk Loydu’na verilmiş olan bu akreditasyon nedeniyle TÜRKAK’ın tarafsızlık ve bağımsızlığıyla ilgili uygunsuzlukların giderilmesi amacıyla yapılan değişikliklerde –TÜRKAK’ın uygunluk değerlendirme faaliyetinde bulunan kurumlarla organik ilişki içinde olmaması zorunluluğu karşısında- Türk Loydu TÜRKAK danışma kurulu üyeleri arasında sayılmamıştır.
Yukarıda açıklandığı üzere Türk Loydu’nun TÜRKAK danışma kurulu üyeleri arasında yer almaması Avrupa Akreditasyon Birliği (EA) denetimi sonucu yapılan uyum düzenlemelerinin gereğidir. Bağımsız, tarafsız, güvenilir ve uzman bir ulusal klaslama, belgelendirme ve uygunluk değerlendirme kuruluşu olan Türk Loydu’nun TÜRKAK danışma kurulu üyeleri arasında yer almaması Türk Loydu’nun kuruluş amacı, yetki ve akreditasyonları ile hiç bir şekilde ilgili değildir. Türk Loydu, her zaman olduğu gibi faaliyetlerini hizmet kalitesini arttırarak devam ettirmektedir.
Denizcilik camiasında etkin bir habercilik misyonu üstlenmiş bulunan Vira Haber’in bu haberi nedeniyle milli klas kuruluşumuz olan Türk Loydu’nun statüsünün gerek iç, gerekse dış kamuoyunda yukarıda özetlenen değişikliğin nedenini bilmeyen kişi ve kurumlar nezdinde farklı yorumlanabilmesi ihtimali karşısında, konunun açıklığa kavuşturulması açısından yukarıdaki hususları Türk kamuoyunun ve denizcilik camiasının bilgilerine sunarız.
Türk Loydu Vakfı
Türk Loydu Vakfı İktisadi İşletmesi
vekili Av. Emir Yener