Ulaştırma Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı yetkilileri ve sektör temsilcileri ile paydaşlarının yoğun katılımı ile gerçekleşen Arama Konferansı'nda Türkiye'nin gemi inşa sanayinde 2023 hedefleri ve stratejileri belirlendi.
Doç Dr. Oğuz Babüroğlu'nun moderatörlüğünde gerçekleşen ve 3 gün süren Arama Konferansına eski Denizcilik Müsteşarı Hasan Naipoğlu, Ulaştırma Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı Suat Hayri Aka, Deniz Ticareti Genel Müdürü Mehdi Gönülalçak, Kıyı Yapıları ve Tersaneler Genel Müdürü Yaşar Duran Aytaş, İMEAK DTO Başkanı Metin Kalkavan, TOBB Başkan Yardımcısı Halim Mete, TOBB Sektör Meclis Başkanı Erol Yücel, GİSBİR Başkanı Murat Kıran, CHP eski Antalya Milletvekili Hüsnü Çöllü GİSBİR Başkan Yardımcısı Salih Zeki Çakır, Bakanlık Müşavirleri Hamza Taşkesen, Cemallettin Şevli, Prof. Dr. Oral Erdoğan, Kıyı Emniyeti Genel Müdür Yardımcısı Gani Aygün, Bilal Aktaş, Hande Ünal, Hasan Tiryaki, Cihat Çatalbaş, Haktan Demirboğa, Turhan Soyaslan, Tanju Kalaycıoğlu, DTO Yönetim Kurulu Üyeleri Sualp Ürkmez, Alev Tunç, Şadan Kaptanoğlu, Recep Düzgit, Faruk Miras, DTO Genel Sekreteri Murat Tuncer, Piri Reis Üniversitesi Yönetim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Mustafa İnsel, Türk Loydu Vakfı Başkanı Prof. Dr. Tamer Yılmaz, Prof. Dr. Ahmet Dursun Alkan, Gemi ve Yat İhracatçıları Birliği Başkanı Başaran Bayrak, GİSBİR Yönetim Kurulu Üyeleri Orkun Kalkavan, Orhan Torlak, Hüseyin Mengi, Orkun Özek, GİSBİR Genel Sekreteri Süheyl Demirtaş, Gemi Mühendisleri Odası Başkanı Osman Kolay, Burea Veritas Türkiye ve HAzar Bölgesi Ülkeleri Genel Müdürü Kerem Kiper, Delta Marine Yönetim Kurulu Başkanı Bülent Şener, Ensar Gemi Sanayi Yönetim Kurulu Başkanı Özkan Göksal, DTO Antalya Şube Başkanı Ahmet Erol, DTO Batı Karadeniz Şube Başkanı İrfan Erdem, DTO Bodrum Şube Başkanı Gündüz Nalbantoğlu, Torgem Tersanesi Yönetim Kurulu Başkanı Kenan Torlak, TÜDET A.Ş. Danışmanlık Şirketi Sahibi Yıldırım Odabaşı, DTO Meclis Üyesi Koray Deniz, Tayf Ajans Yönetim Kurulu Başkanı Hakkı Şen, Deniz Haber Ajansı Yönetim Kurulu Başkanı Recep Canpolat, İstanbul Haber Ajansı Editörü Buse Biricik, Ulaşım Online Dergisi Editörü Esra Sarıkeçe, UDH Bakanlığı Uzmanı Emrah Yaman, Skala Ajans Yayın Yönetmeni Meral Er, GİSBİR Basın Danışmanı Cüneyt Yalınkılıç, Gemi Mühendisi Osman Kaya Turan, ADİK Tersanesi İcra Kurulu Başkanı Ertuğ Yaşar, Ercan Özokutucu ve Veysel Çakır katıldı.
BEYİN FIRTINASI VERİMLİ GEÇTİ
Gemi İnşa Sanayi Arama Konferansı'nın ilk gününde bir konuşma yapan Moderatör Doç. Dr. Oğuz Babüroğlu, izlenecek yol üzerine katılımcıları bilgilendirdi. İlk gün yapılan beyin fırtınasında bine yakın başlık belirlenirken bir gün sonra oluşacak 8 grup için 120 konu ana maddeler halinde katılımcıların bilgisine sunuldu.
8 Grubtan oluşan atelye çalışmalarında belirlenen 120 ana başlık, 8 Grubun sözcülüğünü yapan Murat Kıran, Sualp Ürkmez, Erol Yücel, Alev Tunç, Şadan Kaptanoğlu, Salih Zeki Çakır, Prof. Dr. Tamer Yılmaz ve Prof. Dr. Mustafa İnsel tarafından katılımcılara aktarıldı.
Alt yapısı doldurulan ana başlıklar 2 grublar halinde 4 Üst başlık üzerinden katılımcıların bilgisine sunuldu. FIRSATLAR, TEHDİTLER, GÜÇLÜ YANLAR VE ZAYIF YANLAR olarak belirlenen 4 üst başlık şunlardan oluştu.
FIRSATLAR:
* Yeni Tip gemilerde ihtiyaç artacak. Eco-Ekonomik gemiler, offshore bağlantılı yapılar ve destek gemileri, askeri gemiler, iç sularda ve kabotajda kullanılacak küçük tonajlı gemiler, sofistike "niş" enerji gemileri gemi inşa sektörü için fırsattır. Rüzgar/dalga enerji platformu (LNG/LPG) talepleri artacak.
* Yat ve özel teknelerin yapımında uzmanlaşmış alanların olması ve markalaşması, dünyada artan lüks yat ve kruvaziyer ihtiyacının doğması
* Türkiye'nin bölgesel konumu nedeniyle rekabetçi yapısı (Rusya'da ticari gemilere ihtiyaç, gelişmekte olan ülkelerde askeri gemilere olan ihtiyaç, Hazar ve AB Bölgesinden gelecek talep.
* Enerji ve sektör dışı çelik kontrüksiyon işlerinde artış (Çelik yapılar, boru hatları, rüzgar tribünü)
* Tamir-tadilat ve geri dönüşümde uzamnlaşması ve bölgesel güç (monopol) olma
* Gemi inşada global talepte artış beklentisi.
* Askeri gemilerde bölgesel talebi karşılama fırsatı,
TEHDİTLER:
• Ulusal ve uluslararası etmenlerle ait yüklenici kullanımının zorlaşması ve maliyetlerin(KDV, SSK vb) artması
• AB uyum süreci gereği yapılan hukuki düzenlemelerin ülke genelinde yeni güçlükler oluşturması
• Sektörün dünyadaki rekabetçileri ile ilgili gelişmelerin senkronizasyonunda yetersiz kalması
• Korumacılar-teşvikler
• Firmaların sermaye yapısı nedeni ile yüksek finans maliyeti ve cazip diğer yatırımlar
• Sektörün sermaye yapısının doğru oluşabilmesi için gereken yerli veya yabancı ortaklıklara yönelmemesi ve bu konuda yeterince aktif ve hevesli olmaması
• Ortak çalışma kabiliyetini geliştirmeye çalışmaması, Tersanelerin ve yan sanayinin üretimde birlikte hareket oluşturmaması
• Ekonomik belirsizlikler
• İnovasyon/Ar-Ge/Kurumsallık ve verimlilik eksikliği nedeniyle “niş” ürün geliştirememe
• Pazarlama/tanıtın eksikliği nedeni ile ulusal ve uluslararası olumsuz algı ve bunun artışı, Sektörle ilgili mevcut kamuoyunun negatif algısı ve bunun özellikle devlet ve STK’larda gereğinden fazla negatif yansıma oluşturması
GÜÇLÜ YANLAR:
1. İnsan Kaynağı
• Eğitim kurumları, tecrübe, sayı ve ücret, üniversiteler
2. Branşlaştığımız
• Yat, Romörkör, Kimyasal tanker, Ahşap tekne, Butik gemi yapımı, Askeri gemi yapımı, Koster
3. Üretim kapasitesi
• Alt yapı ve teknoloji
• Tersane sayıları
• Teslim süre ve kalite hassasiyeti
4. Müşteri isteklerine karşı esnekliğimiz ve aynı anda yeni inşa ve bakım onarım yapan tersanelerimiz. Ürün yelpazesindeki çeşitlilik
5. Coğrafi konumumuz
• 52 ülke - 3 saatlik uçuş
• Gemi inşa sanayinde bölgesinde güçlü
6. Demir çelik endüstrisinin desteği
• Gemilerin geri dönüşümü ve gemi inşa
7. Savunma sanayindeki yerli ürün tercihi
ZAYIF YANLAR:
1. Uzun vadeli devlet politikası olmaması
• Mevzuat uzun sureli strateji/politika eksik
• Vergi
• Milli emlak
2. Sürdürülebilir rekabet ortamında rakiplerimizle aynı imkanlara sahip olamamamız
• Teşvik eksikliği
• Enerji/malzeme/saç
• Yüksek maliyetler( işçiler, enerji, dışa bağımlılık, yer kiraları)
3. Finansal yapının güçsüzlüğü ve modellerin kurulamaması
• Eximbank modeli
• Teminat sorunu
• İhtisas bankası yok
4. Üretim verimsizliği, organizasyon ve teknolojik yapılanma eksikliği(Labor intensive çalışma)
• Arge eksikliği: yan sanayinin yetersiz gelişmesi(örn:maina, elektrik üretimi), iş paylaşımı
5. Denizi yeterli kullanma bilincinin gelişmemiş olması, Amatör tekne yat inşa sektörünün patlaması, tanıtım eksikliği
6. Medya ile iletişim ve tanıtım yetersiz (Tersaneler ekonomik gücü ile değil, işçi ölümleri ile anılıyor)
7. Özel gemi tipleri/dizaynı konuları ihtisaslaşma, marka yaratma yok/zayıf (inovasyon/eco-dizayn)
METİN KALKAVAN: BU SEKTÖRDE DEVLETLER REKABET EDİYOR
Arama Konferansının ikinci gününde konuşan İMEAK Deniz Ticaret Odası Yönetim Kurulu Başkanı Metin Kalkavan, gemi inşa sanayinin devletlerin birbiri ile rekabet ettiği bir alan olduğuna dikkat çekerek, Türkiye Cumhuriyeti Devleti'nin bu sektörde kalıp kalmayacağı konusunda karar vermesi gerektiğini söyledi.
Devletin bu sektörde çekilmesi halinde Türkiye'nin en büyük tersane sahibi olarak kendisinin hazır olduğunu dile getiren Deniz Tİcaret Odası Başkanı ve aynı zamanda Sedef Tersanesi Sahibi Metin Kalkavan, devletin kararını acil vermesi gerektiğini kaydetti.
SUAT HAYRİ AKA: DEVLET POLİTİKASI İÇİN VERİ LAZIM
Atelye çalışmaları sonrası konu başlıklarının tartışıldığı oturumda söz alan Ulaştırma Deniziclik ve Haberleşme Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı Suat Hayri Aka, gemi inşa sanayinin devlet politikası olması için altyapı ve dökümanter verisinin olması gerktiğini söyledi.
Turizm sektörünün her türlü teşvik ve devlet imkanlarını üst düzeyde kullandığını ve bunun sonucunun devlet politikası olduğunu belirten UDH Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı Aka devletin alacağı kararlar ve belirleyeceği politikaların, ellerindeki veriye göre yapıldığını belirtti.
Daha sonra söz alan Gemi ve Yat İhracatçıları Birliği Başkanı Başaran Bayrak, gemi inşa sanayinin kurtuluşunun uluslararası oyuncular ile kendi sikletinde mücadele etmek olduğunu belirtti. Rekabet şansını artırmanın yeni stratejiler gerektiğini kaydeden Başaran Bayrak gobal oyuncular ile ortaklıklara gidilmesinin faydalı olacağını sözlerine ekledi.
RECEP CANPOLAT: KAPASİTE YÜZDE 70 KULLANILSA GEMİ İNŞA DEVLET POLİTİKASI OLUR
Atelye çalışmaları sonrası fikirlerin tartışıldığı oturumda söz alan Deniz Haber Ajansı Yönetim Kurulu Başkanı Recep Canpolat, DTO Yönetim Kurulu Üyesi Alev Tunç'un "1 gemi eşittir 2 bin otomotiv" tespitine atıfta bulunarak, Türk gemi inşa sanayinin yılda 300 tekne inşa etme kapasitesinde olduğunu söyleyerek yılda üretilen 250 teken sayesinde Türk otomotiv sektörünün Türk ekonomisine yaptığı katkıya eşit katkı yapacağını söyledi.
Devletlerin rekabet ettiği bir sektörde, Türk devleti ve hükümetlerinin aktif olarak varolması gerektiğini dile getiren Canpolat, cari açığın en büyük ilaçlarından birinin gemi inşa sanayi olacağını ifade etti. En önemli konunun Türk gemi inşa sanayinin envanterinin çıkartılması gerektiğini söyleyen Deniz Haber Ajansı Yönetim Kurulu Başkanı Recep Canpolat devletin bu sektörde olması gerektiğini sözlerine ekledi.
GEMİ İNŞA SANAYİ GELECEK TASARIM ORTAKLAŞMA KARARLARI
İMEAK Deniz Ticaret Odası'nın organizasyonu ile 17-19 Mart tarihlerinde Antalya Cornelia Diamond Otelde yapılan ve 70'e yakın sektör paydaşlarının katıldığı Gemi İnşa Sanayi Sektör Arama Konferansı'nda alınan kararlar, 2 üst başlık 8 alt başlık ve 111 maddeden oluştu.
İŞTE ALINAN O KARARLAR
A-YÖNGÖRÜ
VİZYON
Türkiye gemi inşa sanayi olarak uzmanlaştığımız gemi ve yat tiplerinde ilk akla gelen; dünyada lider, güvenilir ve sürdürülebilir bir marka olmak. (BUILT IN TURKEY)
MİSYON
Stratejik; offshore ve enerji sektörüne yönelik deniz yapıları ve destek gemileri (römorkör, PSV, AHTS, vs), askeri gemi ve yat inşasında, çevreye duyarlı, ileri teknoloji içeren, ekonomik, yerli malı kullanımı en üst seviyeye çekilmiş, rekabetçi ve bağımsız bir sanayi olmak.
Ana Hedefler (2023)
- Mega yatların imalatında ilk üç ülke arasına girmek
- Yerli katkı oranının yüzde 80’e çıkarılması
- 10 milyar dolar gemi ve yat ihracatı (2023)
- İstihdam: Doğrudan 100.000
- Gemi -> ilk 4
- Gemi üretim ve yat (yat sanayileriyle) konusunda uluslar arası markalar yaratmak veya satın almak
- Çevreye duyarlı, işçi sağlığı ve iş güvenliği konusunda bilinçli bir sektör yaratmak
- Askeri gemiler-muharip gemiler yapılmalı
- Özel gemiler ve deniz yapıları
- Kamuoyu ve medya ile daha etkin iletişim
- Ekolojik gemi tasarımında 5 adet marka olmuş tasarım ofisi
- Marina ve tekne bağlama kapasitesinin 100.000’e (?) çıkarılması
B. STRATEJİK KURGU
1. Sürdürülebilir Rekabet Formülü
- Yetişmiş teknik eleman
- Katma değeri yüksek ürün (offshore, petrol platformu, özel yat, askeri gemi)
- Esnek müşteri taleplerini yerine getirebilme kabiliyeti
- Teknolojik malzemelerin yaygın kullanımına hazırlık
- Hollanda, Rusya ve Kuzey Avrupa ile kıyaslama yap
- Hedef Pazar: Afrika, Orta Doğu, Güney Amerika, Hazar, Pakistan, enerji üreten ülkeler (Rusya)
- Şartnameler (kontrat ve sözleşme yönetimine uluslar arası hazırlanma)
- Konsolidasyon
- Ar-Ge/İnovasyon
a) Üretim ve yeni ürün geliştirme -> Pazarlama (Üretimde süreklilik)
- Bütçe
- Kendi yükünü, kendi inşa ettiğin gemilerle taşımak (siparişte istikrar)
- Ara eleman/müfredata dahil edilmesi
- Tanıtım /fuarlara katılım
- Market araştırması (Yeni ürünler için)2
- Rakiplerle eşit şartların uyarlanması
- Müşteriye cazip koşulların oluşturulması
- Rekabet için belirlenen projelerde optimum dizayn ve tonaj seçimi ile ihracat ve seri üretime geçmek
- Yat ve gemi inşasında lider projeler üretip ihtisaslaşmak
- Rekabet gücü için “az olsun, benim olsun” mantığından kurtulmak
- Verimlilik –fiyat-kalite analizini iyi yapabilmek
- Güvenilir olmak
- Tersanelerin kendi kapasitelerini belirleyip, kendilerinin iyi olduğu alanda üretim yapması
- Devlet politikası/desteği ile ilgili kurumların koordinasyonuyla gemi inşa için gerekli teşviklerin sağlanması
- Devletin regülasyon politikası
- Devletin vergi politikası
- Business plan
- Stratejik işbirliği
- İmalat süreçlerinde esneklik
- Pazarda uzmanlaşma
- Uzun dönemde düşük faizli kredi
- Yüksek otomasyon, vardiyalı çalışma, yüksek utilizasyon, kaliteli üretim
- Mevcut altyapı imkânlarının ortak kullanılması
2. Sektör Portföy Dağılımı: Segmentler/Branşlar Bazında Odaklanma
- 2023 yılına kadar aşağıda portföydeki ağırlık sırasına göre belirtilen gemi tiplerinde uzmanlaşma ve bu gemilerin üretiminde yoğunlaşma:
1. Özel maksatlı gemiler,
Römorkörler
Açık deniz balıkçı gemileri
Offshore-supply gemileri-platformlar
2. Askeri gemiler
3. Koster nehir sınıfı gemiler
4. Mega yatlar
5. Kimyasal tankerler
6. Kabotaj yolcu gemileri, alüminyum katamaran tip gemiler
7. Amatör denizciliğe ve talebe uygun seri üretim
8. Kruvaziyer gemiler
9. LNG-LPG gemileri
- 100m> gemilerin tasarımında İngiltere, Norveç, Kanada gibi tasarım ülkelerle işbirliği
- Yabancı yatırımcılarla ortak girişimde bulunulması
- İhracata yönelik de askeri amaçlı gemilerin üretimi
3. Alakalı Alanlar ve Yan Sanayi
- Demir çelik sanayinin sektörün ihtiyaçlarına yönelik ürün ve satış politikaları geliştirmesi
- Sektörde kullanılan yan sanayi ürünleri oranının %80’in üzerine çıkarılması (Türkiye’de imal edilmeyen gemi parçalarının, Türkiye’deki imalatının desteklenmesi)
- Gemi ana makine ve sevk sistemlerinin + jeneratörlerinin yerli üretiminin gerçekleşmesi
- Gemi üretimi yanında rüzgâr jeneratörü kulesi ve kanatları, köprü kesonları, rıhtım vinçleri gibi çelik yapıların da üretilmesi (TÜLOMSAŞ)
- OSB ve teknoparkların tersanelere yakın yerlerde kurulması ve uzmanlaşması
- Denizdeki enerji kaynaklarının işletilmesi için kullanılan tesis ve deniz araçlarının yapımına yönelmek
- Yan sanayi ve alakalı alanlarda ilgili ekipmanların da çevreci özelliklere uygun üretilmesi
4. Ürün ve Hizmette Yenilikçilik, İnovasyon, Verimlilik
- Gemi inşaatı ve yan sanayi için Araştırma Geliştirme ve Uygulama merkezlerinin kuruluşu
- Üniversiteler denizcilik mükemmeliyet merkezlerinin kurulması
- Üniversitelerde deniz teknolojisi konularında teknoparklarda şirketler kurulması
- Gemi inşa endüstrisinde yeni fikirler ve buluşlar (inovasyon) özendirilerek rekabetçiliğin artırılması
a) Çevreye duyarlı gemi, ekonomik taşıma biçimleri, insansız ticari gemi, denizaltında giden tankerler vb
b) Üretim verimliliğini artıracak yöntemler geliştirmek
- Sektörün ortak kullanacağı dizayn merkezi kurulması
5. Ortak Çalışma, İşbirlikleri Nerede?
- Türk tersanelerinin işbirliği ile ortaklık yapması
a) Kaynakların ortak kullanımı
b) Belirli alt ürün-hizmet-malzemelerin ortak alımı
c) Yurtdışı/yurtiçi ihalelerine ortak olmak-satın almak, konsorsiyumlar kurmak
- Türk tersanelerinin, yabancılarla işbirliği, JV ve ortaklık yapması
- Tersanelerin birleştirilerek, büyük ölçekli işletmeler haline getirilmesi
- Tersanelerin, sektördeki diğer paydaşlar ile çalışma kültürünün geliştirilmesi, etkin iletişim ve eşgüdüm sağlanması
6. Finansman
- Teminat: Minimum %10 özkaynak sağlanmalı
- Üst yapıların teminat olarak kullanılması
- Avrupa’dan Doğu’ya kayacak sanayinin finansmanını kullanmak
- İhtisas bankası kurulması
- KGF’nin yeni inşa gemilere uygulanabilir şekilde düzenlenmesi
- Siparişlerde Türk Eximbank kaynaklarından alıcıya uzun vadeli kredi sağlanması (geminin teminat olarak alınması)
- Tersane mülklerinin kullanıcılara kati olarak devredilmesi
7. Devlet Politikası Nasıl Olmalı?
- Gemi inşaatının 1. Derece özel önem arz eden stratejik sektör ilan edilmesi (yüksek istihdam oluşturan, yurtiçi malzeme kullanımı)
a) İstihdam kapasitesinin yüksekliği
b) Tetikleyici sektör (makine, yağ, boya vb)
c) Coğrafi konum avantajı (ileri teknoloji ile geliştirme)
- Dünya ticaretinden pay alma ve kendi ticareti için sinerji sağlama
- Kiralama ücreti alınmaması veya düşük bedelle uzun süreli kiralanma veya satışı
- Üç toplu yerde ortak enerji yatırımı
- Asgari işçilik ücreti tespiti yerine, fiili işçilik durumunun uygulanması
- Kamu yüklerinin Türkiye’de inşa edilmiş, Türk bayraklı gemilerle taşınması
- Kural ve düzenlemelerle sektörün sorunlarının çözülmesi
- Devlet, denizcilik sektörünün stratejisini belirlemeli
d) Muvazza oluşumu (alt işverenlik ile ilgili yönetmeliğin uygun hale getirilmesi)
e) Yeni sendika yasa tasarısının uygun hale getirilmesi
- Rekabet edilen ülkelerle eşit şartlarda devlet desteği ve teşviklerin verilmesi. Ürünün tüketiciye cazip hale getirilmesi için kredi desteği verilmesi
- Gemi inşa ile ilgili tüm yetkilerin UDH Bakanlığı’nda toplanması ve kurumlar arası koordinasyonun UDH Bakanlığınca yapılması (Ör: gümrük, çevre vb) Özellikle projelere destek
- Mevzuat düzenleme desteği
- Teminat desteği
- Ar-Ge ve inovasyon desteği (KOBİ, Ar-Ge şirketleri)
- TÜİK’in veri sisteminde denizciliğe daha fazla yer verilmesi
- Sektörle ilgili kararlarda sektör görüşünün alınması
- Öngörülebilir hukuk sistemi
- Uzun vadede devlet politikalarının geliştirilmesi
- Tersane bölgelerinin sayılarının netleştirilmesi
- Denizcilik üniversitelerinin ortak proje üretmesi
8. Pazarlama, İletişim ve Tanıtım
- Yurtdışı fuarları, forum ve konferanslara katılımın sağlanması
- Sektörün doğru mecralarda aktif PR’nın yapılması
- Basın bilgilendirme merkezi kurulup, kamuoyu ve medya ile etkin iletişimin sağlanması
- Sektörel medyanın desteklenmesi, reklam ve tanıtıma bütçe ayrılması
- Sosyal medya imkânlarının kullanılması
- Doğru materyallerin (belgesel, tanıtım filmleri, katalog) hazırlanması, marka ve lobi faaliyetlerinin yürütülmesi
- Uluslararası organizasyonların yapılması (Sektörel festivallerin desteklenmesi)
- Gemi inşa müzesinin kurulması
- Üniversitelerde öğrencilere projelerin sağlanması
- Pazarlama stratejilerinin güçlendirilmesi ve geliştirilmesi
- “Denizci ülke, denizci millet” sloganının hayata geçtiğini görmek, gerçekleştirmek, iş güvenliği konusunda işçilerin ve işverenin iş emniyeti ile ilgili bilincin artırılması
- Hükümetler arası ticari organizasyonlarda, görüşmelerde sektör temsilcilerinin bulunması.
virahaber.com-denizhaber.com.tr