Gemi Geri Dönüşüm sektörü; ekonomik ömrünü tamamlamış gemilerin seferlerden çekilmesi ve yerlerine yeni tonajda ve teknolojide çevreye duyarlı, daha fazla işletme verimi olan gemilerin getirilmesi işlemlerinde, denizcilik risklerini daha aza indiren tabii bir teknolojik süreç içinde yerini bulmaktadır.
Dünya ticaretinin en önemli unsuru olan deniz taşımacılığında, dünya denizlerinde dolaşmakta olan 300 GT üzerinde 48.000 gemi bulunmaktadır ve bu gemilerin yaş ortalaması 24 ‘dür. İstatistikî olarak 15 yaşını geçmiş gemilerin çevre felaketleri ile sonuçlanan kazalara sebebiyet verme riskleri oldukça yüksektir. Deniz ticaret filosunun yaşı dikkate alındığın da ortaya geri dönüşümü gerçekleştirilecek müthiş bir çelik atığın çıkması, kaçınılmaz hale gelmektedir. Halen dünyada da yıllık 15 milyon ton gemi söküm kapasitesine ihtiyaç bulunmaktadır. Bu müthiş çelik atığın çevre ve insan sağlığına duyarlı şekilde geri kazanılmaması halinde trajik sonuçlar doğurması kaçınılmaz olacaktır.
Gemiler tersanelerde doğdukça ömrünü tamamlayan gemiler içinde söküm yerleri var olmalıdır. Gemi geri dönüşüm dünyanın nadide koylarına, ekonomik ömrünü tamamlayan gemilerin, içindeki atıklarla birlikte terk edilmesi sonucu oluşacak çevre felaketlerinin önlenmesi adına, çok önemli bir görev üstelen sektördür
Hurda gemilerin %98’i çelik bununda %95 ‘i yeniden kullanılabilir malzemelerden oluşmaktadır. Sektör doğal kaynakların kullanımının önlenmesi, yeniden kullanım ve ticari açıdan yapılmaya değer bir sektördür.
Gemi Geri Dönüşümü, Gemi İnşası işleminin tersidir. Hurda geminin sökümü esnasında direkt olarak metal malzemeler değerlendirilir ya da haddehanelere gönderilir. Gemi Geri Dönüşümü bu işlevi ile hurdayı değerli mala çeviren ve kullanılan doğal kaynakları geri dönüştüren bir üretimdir. Diğer taraftan Gemi Geri Dönüşümü, çevreyi koruyan endüstri çeşitlerindendir. Doğal kaynakların etkin ve verimli kullanımı amacıyla hurda gemiler sökülür ve işlemlere tabi tutularak çeşitli ürünler elde edilir. Ekolojik dengenin korunmasında etkin bir rol üstlenen Gemi Geri Dönüşümü IMO dünya denizcilik örgütünün de kabul ettiği gibi “yeşil endüstri” diye de anılmaktadır. Demir cevherinin doğadan çıkarılması, eritilmesi ve haddelenmesi ile karşılaştırıldığında gemi geri dönüşümünün, enerji ve maliyetlerden büyük tasarruf sağladığı ve daha az çevre kirliliği yarattığı görülmektedir.
ILO dünya çalışma örgütü tarafından çok tehlikeli işler sınıfında ve yoğun emek iş olarak kabul edilen gemi geri dönüşüm, işin doğası, yani parçalama faaliyetleri nedeniyle, görüntüsel açıdan dezavantajlı durumdadır. Bu görüntüyü değiştirmek adına, 2000’li yılların başında firmalar kalıcı yatırımları başlatmış, Gemi Geri Dönüşüm Sanayicileri Derneği çatısı altında örgütlenmişlerdir.
Ülkemizde en büyük sorunlardan biri; çevre ve iş sağlığı açısından risk teşkil eden sektörlerde örgütlenme, planlama eksikliği, faaliyetlerin düzensizliği ve disiplin içersinde yapılamıyor olmasıdır. Yaşanan çevre kirlilikleri ve iş kazalarının başlıca sebebi budur. Devletimizin ilgili birimlerinin elindeki imkânlarla binlerce işletmeyi her an denetlemesi, faaliyetlerini izlemesi mümkün gözükmemektedir. Tesisler faaliyet alanlarında örgütlenerek kendi oto kontrol mekanizmalarını kurmaları ve işletmeleri gerekmektedir. Örnek örgütlenmenin iyi örneği olan; Gemi Geri Dönüşüm Sanayicileri Derneği bugün dünya gemi geri dönüşüm sektörleri arasında, çevre ve iş sağlığı güvenliği en iyi uygulamalarını başlatan-uygulayan lider ve örnek gösterilen konumundadır.
Gemi geri Dönüşüm faaliyetlerinin ülkemizde sadece bir bölgede yapılması nedeniyle, kamuoyu tarafından çok bilinmeyen/tanınmayan bir sektör dür. Bu konuda sektörü tanıtıcı faaliyetler bizzat derneğimiz tarafından yapılmakta kamuoyunun doğru bilgilendirilmesi sağlanmaktadır. 2000’li yıllardan itibaren günümüze kadar yapılanlara, alınan tedbirlere ve uygulamalara baktığımızda, gemi geri dönüşümün sektörünün çehresinin değiştiği çok açıkça görülmektedir. Tabi ki, bunu gören sektörün gelişimini takip eden ve izleyenler kısaca içinde olan bizleriz. Sektöre art niyetle bakanların söylemlerinden bu gelişimi göremedikleri anlaşılmaktadır. Çevre ve iş sağlığı için alınan her tedbir ve yatırım kutsal bir iştir.
Bu işlemleri iyi niyetle yapanlar teşvik edilmelidir. Ancak sektör ile ilgili bilgisi olmayan veya mevcut bilgilerini güncellemeyen sadece fikir yürüten kişilerin ve kurumların sektörü kötü anlamda kamuoyuna servis etmeleri alışkın olduğumuz bir durumdur. Sektör olarak yapıcı eleştirilere açık olduğumuzu söyleyebilirim.
Hala ülkemizde gemi geri dönüşüm sektörünü 'Avrupa'nın çöpünü alan bir sektör’’ olarak görenler var. Bu tespit tamamen yanlıştır. Bu tespiti yapanlar ne yazık ki dünyadaki hammadde kaynaklarının azaldığı bir çağda geri dönüşümün öneminden bi haberi sektöre art niyetli bakan ve yapılan işin önemini kavramamış tarafların tespitidir. Gemi geri dönüşümü çöpü değere çeviren ekonomiye katan birçok önemli bir görev üstlenmiştir. 2013 yılında bölgemizde bulunan demir çelik fabrikaları potansiyel olarak mamul üretiminde ihtiyaç duydukları 7500 ton hurda hammaddesinin 1 milyon tonunu sektörümüzden karşılanmıştır. Eğer bu kişiler hurda çeliği çöp olarak nitelendiriyorlarsa 1 milyon değil 10 milyon çöpe talibiz. Bu kişiler eğer gemilerin içindeki atıkları çöp olarak niteliyorlarsa derneğimiz Atık yönetim merkezi tarafından 2015 yılında 10000 ton sıvı ve 5000 ton katı atık başarılı bir yönetimle ülke ekonomisine ilave yakıt ve enerji olarak geri kazandırılmıştır.
Dünyanın en değerli hurdaları gemi hurdalarıdır. Gemi sacları, katışık maddeler ve istenmeyen kimyasal bileşimlerden arınmış niteliğiyle, üretim kalitesi ve verimliliği olumlu yönde etkilemektedir.
Demir çelik sektöründe bonus olarak tanımlanan Gemi sacları, kesilmiş sac hurdaları olduklarından yassı mamullerin sahip olması gereken fiziksel (et kalınlığı, yassılık ve ebat) ve kimyasal özelliklere sahiptirler. Gemi sacı, ağır hurda olduğundan, enerji verimliliğini de arttırmaktadır.
Kamuoyunda sektörümüz ile özdeşleşen Asbest sorununu Türkiye’de ilk çözen kurum Gemi Geri Dönüşüm Sektörüdür. Temel sorun, hala ülkemizde birçok sanayi kuruluşunda bu sorunu çözemeyenlerin sorunudur. Gemi Geri Dönüşüm sektörü Türkiye’de yetişmiş asbest uzmanlarına ve yetişmiş işçilere sahip bir sektördür. Ülkemizdeki asbest sorunu olan sanayi kuruluşlarına tespit-eğitim ve söküm konularında yardımcı olan tek kurum Gemi Geri Dönüşüm sektörüdür. Kısacası asbesti Türkiye ye tanıtan gemi geri dönüşüm sektörüdür. 20.yüzyıl başından beri dünyada 300 milyon ton asbest çıkarılmış ve 3000 den fazla iş kolunda kullanılmıştır. Asbestin sadece hurda gemilerde olduğunu söylemek yazmak kamuoyunu yanıltmak ve yanlış bilgilendirmek kısacası, tedbir alınmayan yerlerdeki tehlikelerin üstünü örtmektir.
Aslında Asbestle ilgili tehlike, onarımdaki gemiler, bakım-onarımı yıkımı yapılacak tesisler ile kentsel dönüşümde maddenin tanınmaması-tanımlanmaması sebebiyle daha büyüktür. Son yıllarda 1980 yapımı ve üstü gemilerin tesislerimize gelmesi, ayrıca firmalarımızın yoğun asbest içeren gemileri almama konusundaki hassasiyetleri nedeniyle, asbestin asgari seviyeye indiğini söyleyebilirim. Ancak hurda gemide asbest dahi olsa iş sağlığı güvenliği ekipmanlarınız uzmanlarımız ve yetişmiş tecrübeli personelimizle asbesti sökecek kabiliyetteyiz.
Türkiye gemi geri dönüşümde çevre ve iş sağlığı uygulamaları konusunda lider ülke konumundadır.2009 yılında diplomatik konferansta imzalanan ‘’Gemilerin çevre ve iş sağlığına Uygun Geri Dönüşümü Hong-Kong sözleşmesi’’ ve 2013 yılında yürürlüğe giren ‘’AB gemi Söküm Yönetmeliği’’ gereklerini yerine getiren tek ülkedir. AB çevre komisyonun mayıs ayında tesislerimizde yaptığı incelemeler Türkiye’nin her bakımdan sözleşme ve yönetmeliğe uyumlu çalışan bir ülke olduğunu göstermiştir.
AB yönetmeliği kurallarına göre çevre ve iş sağlığına uygun geri dönüşüm yapmayan ülkelere AB bayraklı gemilerin gönderilmemesi konusunda yaptırımlar mevcuttur. Bu kapsamda, AB bayraklı GLOBAL SPIRIT isimli geminin AB çevre örgütlerinin yoğun baskıları sonunda son anda Hindistan’a gitmesi engellenmiş, Gemi tesislerimizde geri dönüştürülmüştür.
Yıllar önce ülkemizde Greenpeace vb örgütlerin eylem yaptığı dönemi hatırladığımızda gösterdiğimiz gelişimin boyutu daha iyi anlaşılmaktadır.
Her endüstri kurumu çevresel ve iş sağlığı açısından elbette riske teşkil eder, hedefimiz bu etkileri asgariye indirmektir.
2012 yılında sektörümüz tarihinde bir rekora imza atarak 927.000 ton hurda geminin geri dönüşümünü sağlamıştır. 2010 yılından itibaren köylerinden kısa süre için gelip, çalışan işçiler Aliağa da yerleşik düzene geçerek ilçe ekonomisine büyük katkılar sağlamaktadır.
2015 yılında demir çelik piyasasında yaşanan tün olumsuz gelişmelere rağmen 603000 ton geminin geri dönüşümü yapılmıştır.
Sektörümüzün her geçen yıl artarak devam eden yatırımlar ve tedbirlerle gemi geri dönüşümde tercih edilen bir ülke olması temel hedeftir. Faaliyetler bu kapsamda devam etmektedir.
ViraHaber.com