Bilindiği üzere hali hazırda TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda görüşülmeye devam edilen “Bazı Kanun ve Kanun Hükmündeki Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Teklifi”nde, 26.09.2011 tarihli ve 655 sayılı Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı’nın Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname’de deniz ticaret filomuzun yenilenmesinin desteklenmesi yönünde değişiklik yapan kanun maddesi taslağı bulunmaktadır. Söz konusu kanun maddesi, Plan ve Bütçe Komisyonu’nda kabul edilmiş olup, tüm teklif hakkındaki görüşmeler tamamlandıktan sonra, yasalaşmak üzere TBMM Genel Kurulu’na sevk edilecektir. Kanun maddesinde belirtilmemesine rağmen bu destek, özellikle koster tipi gemilerin yenilenmesine yöneliktir.
Ülkemizin koster filosu, kabotajda, Karadeniz ülkeleriyle, Cebelitarık Boğazı’na kadar Akdeniz ülkeleriyle ve Portekiz’den Finlandiya’ya kadar uzanan kontinent hattında taşımacılık faaliyetlerinde bulunan kuru/dökme yük gemilerinden oluşmaktadır.Koster taşımacılığı 1970’li yıllar ile başlayan ve 1980’li yıllarda hızla gelişen Karadeniz ülkelerinin ülkemizle ve Avrupa ile ticaret hacminin artmaya başlaması ile önem kazanmıştır. Akdeniz’in doğusunda bulunan ülkelerde ticaretin gelişmesi Akdeniz-Karadeniz ulaştırma aksında bu tip gemilerin kullanımını arttırmıştır. Ülkemiz koster filosu 1980’li yıllarda yapılan çok sayıdaki ufak tonajlı gemi ile Akdeniz ve Karadeniz’de önemli bir ticaret gücü kazanmıştır.
Koster işletmeciliğindeki bu gelişme, ülkemizde deniz ticaretinin gelişmesinin yanında, kısa zaman içinde büyük tonajlı gemi işletmeciliğinin de hızla gelişmesine yol açmıştır. Böylece ülkemiz deniz taşımacılığı için; kalifiye eleman yetiştiren, limanlarımıza hareket getiren, tersanelerimize iş sağlayan, ülkemize döviz kazandıran, istihdam olanakları sunan ve katma değeri yüksek bir sektör ortaya çıkmıştır. Fakat zaman içinde bu filomuz yaşlanmış ve küçülmüş, buna bağlı olarak da özellikle uluslararası sektörde pazar payı giderek düşmüştür. 1000 GT ile 6000 GT tonaj aralığında 2008 yılında adet bazında 465 iken, yüzde 25 düşerek, 2014 yılında 347’ye, tonaj bazında ise 1,98 milyon DWT’dan yüzde 26 düşerek 1,46 milyon DWT’a gerilemiş ve filomuzun rekabet gücü gittikçe azalmıştır.
Bu bağlamda, hazırlanan kanun taslağı ile öncelikli olarak ilk fazda en yaşlı gemilerin (30 yaş ve üzeri), daha sonra da aşama aşama 20 yaşa kadar olan gemilerin yenilenmesi planlanmış ve koster filomuzun hali hazırdaki yaş ortalamasının birinci fazda 23’den 12’ye düşürülmesi suretiyle gençleştirilmesi ve dolayısıyla rekabet gücünün artması hedeflenmiştir. Ayrıca, ulusal filomuzun yeni teknoloji ile donatılmasıyla deniz ticaretimizdeki ulusal payımızın ve uluslararası tramp taşımacılıkta da sektörümüzün alacağı payın artırılması beklenmektedir.
DESTEK BAKANLIĞIN DÖNER SERMAYE İŞLETMESİNDEN KARŞILANACAK
Taslağa göre destek; bakanlık Döner Sermaye İşletmesi’nin mali imkanları ölçüsünde, yeni gemilerin inşa edilmelerinin finansmanında kullanılmak ve hurdaya ayrılacak geminin hurda bedelini aşmamak üzere nakdi olacaktır. Destek kapsamında hurdaya ayrılacak gemilerin cins ve nitelikleri bakanlıkça belirlenecek olup; ön şart, gemilerin Milli Gemi Sicili veya Türk Uluslararası Gemi Siciline kayıtlı olmaları ve ticari yük taşımalarında kullanılıyor olmalarıdır.
Hurdaya ayrılacak gemilerin yerlerine inşa edilecek gemilerin Türkiye’de inşa edilmesi ve en az beş yıl Türk Bayraklı işletilmesi gerekmektedir. Ayrıca, inşasının üç yıl içinde tamamlanmaması veya inşasını müteakip beş yıldan önce satılması halinde ise, yapılan desteğin 6183 sayılı kanun hükümleri uyarınca tahsil edilmesi yasal yaptırım olacaktır. Bunlarla birlikte, söz konusu desteğin kapsam ve çerçeveleri, tasarının yasalaşmasının ardından hazırlanacak olan alt mevzuat ile belirlenecektir.
ViraHaber.com