Bakanlıktan yapılan açıklamaya göre, 20 Temmuz 1936'da imzalanan Montrö Boğazlar Sözleşmesi ile ticaret gemilerinin Türk Boğazları'nda geçiş serbestisi ilkesi korunmakla birlikte, boğaz geçiş rejimi Türkiye'nin güvenliği dikkate alınarak yeniden düzenlenmişti.
Türkiye açısından büyük stratejik, siyasi ve ekonomik önemi haiz bir bölgeyi yakından ilgilendiren Montrö Boğazlar Sözleşmesi, imzalandığı tarihten bu yana ayakta kalabilen nadir çok taraflı anlaşmalardan biri olarak uygulanıyor. Türkiye'nin 86 yılı aşkın süredir tam bir tarafsızlık içinde ve titizlikle uyguladığı Sözleşme, Türkiye'nin yanı sıra Karadeniz'e kıyıdaş devletlerin ve üçüncü ülkelerin tümü için makul ve uygulanabilir bir çıkar dengesi oluşturuyor.
Montrö Boğazlar Sözleşmesi'nin 2'nci maddesi, Türk Boğazları'ndan uğraksız geçecek gemilerden alınacak vergi ve harçları düzenliyor. Buna göre, Türk Boğazları'ndan uğraksız geçecek gemilerden sağlık denetimi, fener ve tahlisiye hizmetleri olmak üzere 3 kalem üzerinden ücret alınıyor.
Bu ücretlerin hesaplanmasında, 1936 Montrö Boğazlar Sözleşmesi hükümlerinde belirtilen "Altın Frank" biriminin esas alınması gerekiyor. Ayrıca Sözleşme'nin ekinde "Türk hükümetinin bu vergilerde ve harçlarda kabul edeceği indirimler, bayrak ayrımı gözetilmeksizin uygulanacaktır." hükmü yer alıyor.
1983 yılından beri ilk fiyat güncellemesi
1983 yılında Devlet tarafından alınan bir kararla Türk hükümetine verilen indirim yetkisine binaen ücretlerde yaklaşık yüzde 75’lik bir indirim yapılmış ve o gün belirlenmiş indirimli "Altın Frank" değeri 2022 yılına gelinceye kadar kullanılmıştı. Aradan geçen 39 yılın ardından Türk Boğazları'ndan geçecek gemilerin ödeyeceği sağlık denetimi hizmeti, fener hizmeti ve tahlisiye hizmeti ücretlerine esas olacak "Altın Frank" değerinin güncellenmesi kararlaştırıldı.
Buna göre, 1983 yılında 1 indirimli Altın Frank değeri "0,8063 ABD doları” iken 7 Ekim 2022’den itibaren uygulanmak üzere "4,08 ABD dolar", 1 Temmuz 2023’te ise yüzde 8,3 artışla "4,42 ABD doları" olarak güncellendi.
Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı Denizcilik Genel Müdürlüğü’nün yaptığı açıklamada şu ifadelere yer verildi: “Montrö Türk Boğazları Sözleşmesi uyarınca Türk Boğazları’ndan uğraksız geçen gemilere uygulanmakta olan vergi ve harç (fener, tahlisiye ve sağlık denetimi) katsayılarına esas Altın Frank değeri 1 Temmuz 2023’den geçerli olmak üzere 4,42 dolar olarak belirlenmiştir.”
Vira Haber