Gemilerden ve deniz araçlarından kaynaklanan deniz kazaları sonucunda oluşabilecek deniz kirliliğine zamanında ve etkin müdahalede bulunmanın hazırlığını yapma, ayrıca bu konuda faaliyet gösteren kurumlar arasında işbirliğinin zamanında ve etkin yapılmasını sağlamayı amaçlayan “İstanbul Deniz Kirliliğine Acil Müdahale Ulusal Tatbikatı–2011”, İstanbul Liman Başkanı'nın saat 09.30'dan'dan itibaren İstanbul Boğazı'ndan yapılan uğraksız geçişin 5 saat süreyle askıya alındığını Türk Radyo tarafından NAVTEX yayını ile tüm denizcilere ilan etmesiyle başladı.
Tatbikat için hazırlanan senaryo gereği; Rusya'dan İtalya'ya kılavuz kaptan almadan İstanbul Boğazı'ndan uğraksız geçiş yapan Azerbaycan bayraklı 95 bin ton ham petrol yüklü 250 metre boyundaki “M/T Avrasya” tankeri, dümeninin kilitlenmesi sonucunda manevra yapamadığı için İDO'ya ait “Adnan Menderes” feribotu ile çarpıştı.
İDO'ya ait feribotta bulunan 70 yolcu ve mürettebatın 10'u denize atladı, yolcu ve mürettebattan oluşan diğer 60 kişi ise Kıyı Emniyeti Genel Müdürlüğüne ait römorkör eşliğinde kurtarıldı.
Sahil Güvenlik Komutanlığına ait 2 helikopter ve 4 bot ile 6 kazazede, deniz polisi 2 bot ile 2 kazazede, Kıyı Emniyeti Genel Müdürlüğü 2 bot ile 2 kazazede, İstanbul İl Afet ve Acil Durum Müdürlüğü ise 1 botla 1 kazazedenin denizden kurtarılmasını icra etti.
Ayrıca “Avrasya” tankerinde bulunan 1 yaralının Hudut ve Sahiller Sağlık Genel Müdürlüğü sağlık ekipleri tarafından eş zamanlı olarak deniz ambulansı ile tahliye edilerek karada bekleyen İl Sağlık Müdürlüğüne ait cankurtaran ekiplerine teslim edildi.
“Avrasya” tankerinin yangın tehlikesine ise Kıyı Emniyeti Genel Müdürlüğüne ait yangın söndürme özelliği de bulunan “Kurtarma 1” ve “Kurtarma-2” gemileri ile
“Arpaş” ve “Medmarin” römorkörleri gemi soğutma operasyonu yaptı.
Senaryo çerçevesinde toplam 3 bin 200 metre bariyer denize serilerek ham petrolün yayılmasının önlemesi sağlandı. Ayrıca bu ekiplere ait 24 değişik tipte Skimmer yardımıyla seyyar tanklarda toplanan 1500 metreküp sulu ham petrolün İstanbul Büyükşehir Belediyesine ait atık alım gemisine aktarılması ve akabinde ulusal mevzuatta yer alan düzenlemelere göre gerekli işlemler yapılarak İZAYDAŞ'a gönderilmesi gerçekleştirildi. Tatbikatta, daha sonra da kıyı temizliği gerçekleştirildi.
Tatbikata, ilgili kamu, özel kurum ve kuruluşlardan yaklaşık 600 kişinin katılımı sağlandı. Denizcilik eğitimi alan 500 öğrenci de bu tatbikata gözlemci olarak katıldı.
Tatbikatta 1 tanker, 1 feribot, 5 römorkör, 1 atık gemisi, 3 helikopter, 8 palamar botu, 3 bin 200 metre bariyer, 24 değişik tipte skimmer, çok sayıda sorbent boom , 8 adet atık yağ tankeri ve benzeri ekipmanlar kullanıldı.
BOĞAZLARDAKİ TRAFİK
Bu arada, “Independenta” adlı Rumen tankeri, Libya'dan yüklediği 95 bin 530 ton ham petrolü Köstence'ye götürürken 15 Kasım 1979 tarihinde saat 05.20'de Haydarpaşa önlerinde hız kesip boğaz geçişi için kılavuz beklerken Karadeniz'den Marmara'ya yol alan boru ve demir yüklü “Evriali” adlı Yunan kosteri ile çarpışarak yanmaya başlamıştı. 51 kişinin öldüğü kazada tanker, sahile 200 metre kala kumluk zemine kıç taraftan oturmuş, sonra da ikiye bölünmüş, bir aya yakın süre yanmaya devam etmişti.
Öte yandan, İstanbul Boğazı'ndan günde 27'si tanker olmak üzere ortalama 150 adet gemi geçiyor. Bu değer, yılda 9 bin 800 adedi tanker olmak üzere 55 bin gemi anlamına geliyor.
Türk boğazlarından taşınan yük miktarı, yılda ortalama 360 milyon tonu aşıyor. Bu miktarın 143 milyon tonu tehlikeli yük kapsamında taşınıyor. Türk boğazlarında yılda ortalama 7 adet kaza meydana gelirken, İstanbul Boğazı'ndan geçiş yapan gemilerin sadece yüzde 37'si kılavuz kaptan alıyor. İstanbul Boğazı'nda 5 yılda meydana gelen 141 kazadan 135'inde kılavuz kaptan bulunmazken, kılavuz kaptanla geçiş yapan sadece 6 gemi kaza yaptı.
A.A