ABD'nin ağır yaptırım kıskacına aldığı Venezüella ve İran'a yönelik 'sahte bayrak' operasyonları düzenleyebileceğine dair iddialar gelirken, Birleşik Arap Emirlikleri'nin (BAE) Füceyre Emirliği'nden dört ticari gemiye sabotaj düzenlendiği iddiası geldi.
Dünyanın en büyük yakıt ikmal merkezlerinden biri olan ve Hürmüz Boğazı'na sadece 70 mil mesafede bulunan Füceyre'de hedef alınan dört gemiden ikisinin kendi tankeri olduğunu söyleyen Suudi Arabistan, bunun ham petrol ticaretine darbe indirme girişimi olduğunu savunarak dolaylı yoldan İran'ı işaret etti. Washington ile söz düellosundaki Tahran ise iddia edilen olayla arasında mesafe koyan açıklamalar yaptı.
Suudi Dışişleri Bakanı Halid Falih'in açıklamasına göre, 'saldırıya uğrayan tankerlerden biri, Suudi devletinin petrol şirketi Aramco'nun ABD'deki müşterileri için Suudi petrolüyle doldurulmak üzere Ras Tanura limanına doğru demir alma hazırlığındaydı, saldırı can kaybı, maddi hasar ve petrol sızıntısına yol açmadı. BAE de Füceyre'de liman operasyonlarının normal akışında devam ettiğini belirtti.
Falih "Güvenli denizciliğin ve petrol tankerlerinin güvenliğini korumak, böyle olayların enerji piyasalarına olumsuz etkileri ve küresel ekonomiye teşkil ettiği tehlikeleri azaltmak, uluslararası toplumun ortak sorumluluğudur" dedi.
Gemicilik kaynaklarına göre Riyad'ın söz ettiikleri, Bahri'nin sahibi olduğu Amjad isimli dev tanker ve Al Marzoqah isimli tanker. Bahri, Reuters'in olayla ilgili sorularına yanıt vermedi. Bağımsız tanker sahipleri ve işletmecilerinin birliği INTERTANKO, bir silahın bıraktığı etkinin sonucunda en az iki geminin yanlarında delikler oluştuğuna dair fotoğraflar gördüğünü öne sürdü.
İran Dışişleri Bakanlığı olayı 'endişe verici' ve 'dehşet verici' diye nitelerken bağımsız-tarafsız soruşturulma açılmasını talep etti. Dışişleri Sözcüsü Abbas Musavi "Olayın deniz ulaşımı güvenliği üzerinde olumsuz etkisi vardır. Bölge ülkeleri, yabancı ajanların istikrarsızlaştırıcı komplolarına karşı uyanık olmalıdır" dedi. İran'ın önde gelen bir milletvekili de olayın gerisinde üçüncü ülkeden sabotörlerin bulunduğunu, bunun Körfez ülkelerinde güvenliğin ne kadar kırılgan olduğunu gösterdiğini söyledi.
ABD Denizcilik İdaresi, Füceyre'deki olayın teyit edilemediğini ve temkinli davranılması gerektiğini açıkladı. ABD ile Suud'un baş müttefiklerinden İngiltere'den Dışişleri Bakanı Jeremy Hunt'ın 'kazayla çatışma çıkabileceği, bunun Washington ile Tahran arasında arzulanmayan bir tırmanmaya yol açabileceği' uyarısı geldi.
ABD Başkanı Donald Trump'ın İran'a yönelik 'tarihteki en ağır yaptırım' politikasına, Suudi Arabistan ile BAE tam destek veriyor. Trump yönetimi, İran'dan petrol alımıyla ilgili bazı ülkelere getirdiği geçici istisnaları bu ay tamamen kaldırmasının ardından, petrol tedarikinde doğabilecek ihtiyacı Riyad ile Abu Dabi'nin telafi edeceğini duyurmuştu. ABD Denizcilik İdaresi de bölgede tankerler dahil Amerikan ticaret gemilerinin İran tarafından hedef alınabileceğini söylemişti.
Bu arada Trump yönetiminin İran'a karşı Basra Körfezi civarına gönderdiği bir uçak gemisi dahil savaş gemileri ve Patriot'u İran Devrim Muhafızları 'tehdit' değil de 'hedef' diye niteledi. Devrim Muhafızları Hava-Uzay Kuvvetleri Komutanı Emir Ali Hacızade, "ABD, bölgede öyle bir konumda ki kıpırdarlarsa vururuz. Üzerinde 40- 50 uçak ve altı bin asker taşıyan ABD uçak gemisi, geçmişte bizim için ciddi bir tehdit sayılırdı fakat şimdi hedeften başka bir şey değil" dedi.
Trump'ın İran'ın petrol ihracatını sıfıra indirme iddiasına karşı Tahran "Biz petrol satamazsak başkaları da satamaz" diye meydan okuyor. Basra Körfezi'ndeki ihraç edilen petrolün dışarı çıkabilmesi için kuzeyden İran, güneyden Umman'ın kontrolündeki Hürmüz Boğazı'ndan geçmesi gerekiyor. Küresel petrol tüketiminin beşte biri, Hürmüz Boğazı'ndan geçerek Asya, Avrupa, Kuzey Amerika ve ötesine ulaşıyor. Trump tarafından 'terör örgütü' ilan edilmiş Devrim Muhafızları, Hürmüz Boğazı'nı kendilerin kullanması engellenirse tümden kapatmakla tehdit etmişti.
Arap dünyasından sabotaja kınama
Suudi Arabistan, Mısır, Bahreyn, Ürdün ve Yemen'in yanı sıra Körfez İşbirliği Konseyi (KİK), Arap Parlamentosu ve Arap Birliği, farklı ülkelerden 4 geminin Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) kara suları yakınlarında sabotaja uğramasına tepki gösterdi.
Mısır Dışişleri Bakanlığından yapılan açıklamada, farklı ülkelerden gemilerin BAE kara suları yakınlarında sabotaja uğraması kınandı.
Suudi Arabistan Dışişleri Bakanlığı da gemilere yönelik sabotajları kınadığı açıklamasında, "Bu eylem, deniz trafiği için bir tehdit oluşturmakta, uluslararası bölgesel güvenlik ve barışa olumsuz yansımaları olmaktadır." ifadesine yer verdi.
Bahreyn Dışişleri Bakanlığı olayı "denizciliğin güvenliğini tehdit eden tehlikeli bir suç" olarak nitelendirirken, BAE Dışişleri bu tehlikeli gelişmeye karşı uluslararası toplumdan üzerine düşen sorumluluğu yerine getirmesini istedi.
Ürdün hükümeti de kaynağı ne olursa olsun Körfez'de deniz trafiğini tehdit eden her türlü suç eylemine karşı tutumunun net olduğunu vurguladı.
Yemen Dışişleri Bakanlığı da sabotaj eylemlerini kınayarak, bu eylemlerin arkasındakilerin bölgede istikrarı sarsmaya çalıştığına dikkat çekti.
KİK Genel Sekreteri Abdullatif bin Raşid ez-Zeyani, gemilere yönelik sabotaj eylemlerini, "deniz güvenliğini büyük bir tehlikeye atan kötü niyetleri ortaya koyan bir gelişme" olarak nitelendirerek, uluslararası topluma, bu hayati bölgede deniz güvenliğini tehdit eden taraflara engel olması çağrısı yaptı.
Arap Parlamentosundan yapılan açıklamada, "Ticari gemilerin hedef alınması, uluslararası toplumun kararlı ve acil bir şekilde harekete geçmesini gerekli kılan terör eylemidir." ifadesi kullanıldı.
Arap Birliği de açıklamasında, bu suç eylemlerinin, bölgede tansiyonu yükselttiğini, deniz taşımacılığını ve ticaret yollarını ciddi bir şekilde hedef aldığını kaydetti.
Vira Haber