Türkiye Ürün İhtisas Borsası (TÜRİB) Genel Müdürü Ali Kırali, Tahıl Koridoru Anlaşması'nda Rusya tarafının 2 ay daha süre uzatımına itiraz etmediğini açıklamasıyla jeopolitik riskin hasat başına ertelendiğini belirterek, "2022 yılı temmuz ayından bu yana global emtia fiyatlarında düşüş trendi var. ABD ve Avrupa vadeli işlem fiyatları gerilerken, fiyatlar son 1 yılın en düşük seviyelerinde seyrediyor. Tahıl Koridoru'nda sürenin uzatılmasıyla fiyatların gevşemeye devam etmesi beklenmekte." dedi.
Ali Kırali, yaptığı değerlendirmede, Karadeniz Tahıl Koridoru Anlaşması'nda 18 Mart'ta ikinci 4 aylık süre uzatımının dolacağını anımsattı.
Koridorda süre uzatımı için görüşmelerin sürdüğüne işaret eden Kırali, "Yapılan görüşmelerde Tahıl Koridoru Anlaşması'nda Rusya 2 ay daha süre uzatımına itiraz etmediğini açıkladı. Buğday, arpa gibi tahıl ürünlerinde genel olarak mayıs sonu olan hasat başlangıcı dikkate alındığında jeopolitik risk hasat başına ertelendi. Rusya önemli bir stokla 2023 hasadına girecek, 2023 rekoltesini de iyi beklemekteler. Bu nedenle mayıs sonundaki görüşmelerde Rusya'nın tarımsal ihracatında normalleşme sürecine geçilmesi ve kısıtlamaların kaldırılması yönünde ısrarcı olması belirleyici olacak." diye konuştu.
Kırali, Tahıl Koridoru Anlaşması'nın küresel gıda krizinin aşılmasında önemli rol oynadığının altını çizerek, "2022 yılı Temmuz ayından bu yana global emtia fiyatlarında düşüş trendi var. ABD ve Avrupa vadeli işlem fiyatları gerilerken, fiyatlar son 1 yılın en düşük seviyelerinde seyrediyor. Karadeniz Tahıl Koridoru'nda sürenin uzatılmasıyla fiyatların gevşemeye devam etmesi beklenmekte." ifadelerini kullandı.
ABD Tarım Departmanının (USDA) dünya buğday üretimi tahminini 5 milyon ton artırarak 789 milyon tona yükselttiğine dikkati çeken Kırali, geçen yıl 100 milyon ton civarındaki buğday üretimiyle rekor kıran Rusya'nın 2023'te de bu seviyelerde üretim gerçekleştireceğinin tahmin edildiğini belirtti. Kırali, Rusya açısından söz konusu ürünlerin ihracatının normalleştirilmesinin önemli olduğunu vurguladı.
Hububat fiyatları geriliyor
Kırali, FAO Gıda Fiyat Endeksi'nin Mart 2022-Şubat 2023 döneminde üst üste 11 ay boyunca gerilediğini ifade ederek, global ölçekte kuraklığa rağmen olumlu rekolte beklentilerinin arz üzerindeki endişeleri bir parça giderdiğini söyledi. Kırali, "Borsamızda ekmeklik buğdayda işlemlerin ağırlıklı ortalama fiyatı geçen hafta (6-10 Mart) kilogram başına 6,48 lira olarak gerçekleşti. 13 Mart 2023 Pazartesi işlemlerinin ortalaması ise kilogram başına 6,45 lira seviyesinde. Mısırda geçen hafta ortalaması 5,41 lira iken dün itibarıyla 5,36 lira seviyesinde. Arpada ise işlem ortalaması geçen hafta 5,72 lira iken dün 5,67 lira olarak hesaplandı. Hem yurt dışında hem de Türkiye'de fiyatlar düşme eğiliminde." dedi.
Ali Kırali, bahar yağışlarının devam etmesi halinde Türkiye'de hububat rekoltesinin artmasını beklediklerini, bu yıl hasat zamanına kadar fiyatların gevşemeye devam edeceğini dile getirdi.
Toprak Mahsulleri Ofisinin genellikle mayıs-haziran aylarında, arpa-buğday hasadı başında destekleme alım fiyatını açıkladığına işaret eden Kırali, bunun hububat fiyatlarında önemli rol oynayacağını kaydetti.
Tahıl Koridoru'ndan bugüne kadar 24 milyon tona yakın tahıl taşındı. Bunların yüzde 40'ı Avrupa'ya, yüzde 30'u Asya'ya, yüzde 13'ü Türkiye'ye, yüzde 12'si Afrika'ya ve yüzde 5'i Orta Doğu'ya gönderildi.