“Montrö Anlaşması değiştirilemez!”

Küresel Siyasal Eğilimler Merkezi Direktörü Kültür Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölüm Başkanı Mensur Akgün, Türkiye Rusya krizine yönelik Sözcü Gazetesi'nden Mediha Olgun'un sorularını yanıtladı. 1936 yılında imzalanmış Lozan’daki Boğazlar Sözleşmesi’nin yerine geçen Montrö anlaşmasının çok kolay değişemeyeceğini belirten Akgün, ”Bir tarafına dokunduğunuz zaman tamamı çökebilecek bir anlaşma. Biz Montrö’yü bir rejim olarak uyguluyoruz. İmzalandıktan sonra 20 yıl geçerliydi. Ardından her iki yılda bir taraflardan bir tanesinin iptal etmek için çağrıda bulunması mümkün. Maddelerinin değişmesi için de her 5 yılda bir konferans toplanması için çağrıda bulunmak mümkün. Mesela 2016′da böyle bir çağrıda bulunma hakkı var. Böyle bir çağrı olmazsa geçerlilik tarihi otomatik olarak yenileniyor” dedi. Bulunduğumuz ortamda böyle bir çağrı gelmesini beklemediğini belirten Akgün, şunları söyledi:

“Kısıtlamalar ortadan kalkar”

“Bazı şeyler söyleniyor şunu yapsın bunu yapsın diye ama bu uygulanması mümkün olmayan şeyler. Kimsenin menfaatine de olmaz bu. Türkiye’nin menfaatine hiç değil. Sözleşmeyi değiştirecek olursanız yerine gelecek şey 1982 Birleşmiş Milletler Deniz Hukuku Sözleşmesi’nin Boğazlar ile ilgili hükümleri. O da bizim beklentilerimizi karşılamaz. Buradan geçiş hakkı daha da liberalleştiriyor. Bizim özlellikle savaş gemilerine üzerinde koyduğumuz kısıtlamaları tamamen kaldırıyor. Erken uyarı sistemleri ortadan kalkıyor.”

“Montrö'yü iptal etmek işimize gelmez"

“Mesela Karadeniz’e kıyısı olan bir devletin eğer bir savaş gemisi geçecekse 8 gün önce haber vermek zorunda Montrö’ye göre. Anlaşma iptal olursa bu olmayacak. 1982 sözleşmesi geçerli olursa yerine 8 gün önce haber vermeyecekler. Zararsız geçiş hakkı olacak. Bu da karasularımızda ne oluyorsa onun olması demek. Bu bizim tercih edeceğimiz bir şey olmaz. Montrö ayrıca silah sistemleriyle ilgili de bir sınırlama getiriyor. Montrö iptal olursa bunların hepsi kalkar. Kalkarsa bundan Ruslar da memnun olmaz biz de. Aslına bakarsanız iki ülke arasında stratejik bir bağ oluşturuyor Montrö sözleşmesi. Belki bunun hatırlatılması Ruslarla yaşadığımız kriz açısından önemli olanbilir bu ara ancak fazla zorlanması geriye tepecek olan bir şeydir.”

Rusya uçağını düşürmenin yanlış bir hamle olduğunu belirten Akgün, olası bir savaş durumunda Amerika’nın ‘mecburen’ Türkiye’nin yanında yer alacağını da belirtti.

ViraHaber.com