Bu yazıda, vasiyetname adını verdiğimiz hukuki düzenlemenin ne anlama geldiğini, kimlerin düzenleyebileceğini ve niteliklerini kısa bir özet şeklinde inceleyeceğiz.
Vasiyetname Nedir, Hukuksal Anlamda Nasıl Geçerli Olur?
Vasiyetname, modern hukuk kurallarınca kabul edilmiş, geçerli ve yaygın bir hukuki belgedir. Bu belge, hukuk terimleri içerisinde, ölüme bağlı tasarruf olarak adlandırılmaktadır.
Vasiyetname, bütün bir miras paylaşımını derinden etkileyen en önemli hukuk kaynağı olduğu için, oldukça katı hukuk kurallarına bağlı tutulmuştur. Öyle ki, vasiyetnamenin belirli şekillerde yapılması bir zorunluluk olmasa da, vasiyetnamenin sağlığı ve başarıyla hukuk hayatına uygulanabilmesi açısından şiddetle önerilen bir durumdur. Ankara avukat ile danışmanlık ile bilgi almanız sizin açınızdan faydalı olacaktır.
Vasiyetname, “miras bırakan” olarak sıfatlandırdığımız kişi tarafından elle veya bir yazı makinesiyle (daktilo, faks, telgraf, bilgisayar vs.) yazılan ya da notere düzenletilen bir metindir. Bu metinde, miras bırakanın dilediği kişiyi iradi mirasçı olarak atama hakkı ve yetkisi bulunmaktadır.
Bilindiği gibi, miras hukukunda mirasçılar “yasal mirasçılar” ve “iradi mirasçılar” olmak üzere iki kısımda incelenmektedir.
Yasal mirasçılar ilgili kanunlarımızda düzenleme altına alınmış olan kişilerdir. Bunlar; altsoy, üstsoy, yansoy olarak sınıflandırabileceğimiz kişilerdir. Ancak, yazımızın konusunu oluşturan vasiyetnameler, özellikle “iradi mirasçılar” olarak sınıflandırdığımız kişiler için önem arz etmektedir. Çünkü iradi mirasçılar; miras bırakanın kendi kişisel tercihleri doğrultusunda belirleyeceği mirasçılar olarak karşımıza çıkar.
Bu irade açıklamasına, “vasiyetname” adını verdiğimiz belgede dile getirerek hukuki anlamda bir “geçerlilik” sağlatır. Aksi halde, sözlü ispat gerekir; bu da en az 2 tanıkla gerçekleşir.
Vasiyetnamede, miras bırakan ardıllarını belirler, yedek mirasçıları tespit eder. Saklı pay oranlarını aşmamak kaydıyla, yasal mirasçıların mirasın içerdiği malvarlığı değerinden, yani terekeden ne oranla pay alacağını, ya da ardında bırakacağı malvarlığı değeri ile nasıl bir harcama yapmak istediğini veya bir VAKIF kurup kurmak istemediğini vasiyetnamede dile getirir.
Peki, vasiyetname nasıl yazılır, ne şekilde geçerli olur? Vasiyetname, bir ölümü çağrıştırdığı için, bazen kişilerin bir vasiyetname hazırlayıp resmi şekilde onaylatacak kadar vakitleri ve fırsatları olmayabilir. Bu nedenle, vasiyetname düzenlenmesine çeşitli imkânlar tanınmıştır. Örneğin, miras bırakanın el yazısıyla da vasiyetname düzenlenebileceği gibi, bir notere gidilmesi ve bunun tescil edilmesi suretiyle de vasiyetname hazırlanabilir. Bununla ilgili detayları aşağıda göreceğiz:
Vasiyetnameyi Kim Hazırlar?
Vasiyetnameyi, MİRAS BIRAKAN sıfatlı kişi hazırlar. Bunun için, birtakım şartlar bulunmaktadır. İlk şart, vasiyetnameyi hazırlayacak olan kişinin ON BEŞ YAŞINI DOLDURMASI ve AYIRT ETME GÜCÜNE SAHİP OLMASI, yani sezgin bir birey olması gerekir.
Eğer vasiyetnameyi hazırlayan miras bırakan, irade açıklamasında yanılmış, aldatılmış ya da korkutulmuş, tehdit edilmişse, bunun ispatı halinde söz konusu vasiyetname herhangi bir geçerlilik arz etmekten uzak tutulur. Bununla ilgili olarak itirazlar, Türk Borçlar Kanunu’nun 39. Maddesi uyarınca, yanılma veya aldatma sebebiyle ya da tehdidin neticesinde hukuki işlem yapan tarafın, bunu öğrendiği tarihten başlamak üzere bir yıl içinde yapılmalıdır. Bu itiraz, miras bırakanın vasiyetnameyi feshettiğini bildirmesi ile olur. Aksi halde onanmış sayılır.
Vasiyetnamenin hazırlanması için üç yol ve olanak bulunmaktadır:
- EL YAZISI İLE: Kişinin kendi el yazısı ile vasiyetname imzalaması ve bunu imzalaması lazımdır.
- NOTER İLE: Notere başvurulması suretiyle, noterin vereceği “asıl suret” saklanması şartıyla vasiyetname geçerlilik arz eder.
- SÖZLÜ YOL İLE: Kişinin, fırsat bulamaması halinde sözlü olarak da vasiyetname hazırlaması mümkündür. En az iki tanığın huzurunda vasiyetnamesini dile getirmesi ve bu iki tanığın bunu ispat etmesi gerekir.
Ancak yukarıda belirtilen üç yol ile vasiyetname hazırlanır. Miras hukuku içinde yer alan vasiyetnamenin hazırlanması konularında miras hukuku avukatı ile süreci başlatmanız iler ki aşamada karmaşıklığı önlemiş olursunuz.