Çevresindeki şehirlerin atıkları nedeniyle hızla kirlenen ve canlı çeşitliliğindeki büyük orandaki azalma nedeniyle “Yok oldu’ gözüyle bakılan Marmara Denizi şaşırtmaya devam ediyor.Marmara’nın doğusundaki İzmit Körfezi’nde pek çok canlı görüntülenirken Yassıada kıyılarında dünyanın en değerli mercanlarının yetiştiği belirlendi. Tüm Akdeniz’de çok az görüldüğü için koruma altına alınan siyah mercanların en güzel örnekleri Marmara’nın derinliklerinde halen varlığını sürdürüyor. Çevre Bakanlığı verilerine göre siyah mercanlar Türkiye’de 1990’dan beri görülmüyor.
Tek iç denizimiz olan Marmara’nın, son yıllarda endüstriyel ve evsel atıklar nedeniyle hızla kirlendiği için barındırdığı canlı çeşitliliği büyük oranda azaldı. Kirlilik, Marmara Denizi’nin en büyük sorunu olurken İstanbul ve Kocaeli gibi iki büyük kentin atıkları canlıların yaşam alanlarını yok ediyor. Yoğun insan nüfusu ve ağır sanayi tesisleri denizi kirliliğin ana nedenleri olurken, arsenik miktarındaki artış ve dibi işgal eden deniz kestanesi Marmara için umutların azalmasına neden olmuştu. Fakat, Marmara Denizi’nin doğu tarafındaki İzmit Körfezi’nde görüntülenen canlıların çeşitliliğinin ardından bilim adamlarını şaşırtarak sevindiren bir gelişme daha yaşandı. Yassıada kıyılarında araştırma yapan bilim insanları endemik(sadece belli bir bölgede yaşayan) bir mercan türüne rastladı. Tüm Akdeniz’de koruma altına alınan ve temiz denizi işaret eden siyah mercanın en güzel örneklerinin Marmara’nın derinliklerinde halen var olduğu görüldü. Sadece Akdeniz’de görüldüğü öğrenilen ve Akdeniz’e kıyısı olan pek çok ülkede görülemeyen siyah mercanların son yayılım alanı olan Marmara Denizi böylece halen var olduğunu ve tüm olumsuzluklara rağmen yaşam savaşı verdiğini kanıtladı.
Nesli tükeniyor ama Marmara’da halen var
İstanbul Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi’nden Prof. Dr. Bayram Öztürk ve sualtı fotoğrafçısı Ateş Evirgen, siyah mercanları görüntülemek için yaz boyunca çalışmalar yaptı. Yassıada kıyarında derinlere inen bilim insanları 45-50 metrelerde siyah mercanların en güzel örneklerine rastladı. Prof. Dr. Bayram Öztürk, “Siyah mercan yani savalia savaglia Akdeniz’de koruma altında olan, son derece değerli ve endemik bir türdür. Yani sadece Akdeniz’de yetişir. Türkiye’de de 1991’den beri koruma altında. Siyah mercanların Akdeniz’de son yayılım alanının Marmara olduğunu biliyoruz. Balıkçı ağları, oltalar ve tekne çapaları dallarındaki kırılmalar yaparak büyük tehdit ediyor. Marmara Adası, Avşa ve Ekinlik adaları en yoğun bulunduğu kıyılar” dedi.
Temiz denizin göstergesi ve deniz canlıları için çok önemli
Prof. Dr. Öztürk, “Siyah mercanlar denizlerde biyoçeşitliliğin korunması açsından son derece önemlidir. Adeta denizlerin ormanlarını oluşturan ağaçlardır ve onlarca deniz canlısı için yaşam alanı görevindedir. Birçok kabuklu canlı türü bu mercanların dallarına tutunarak yaşar, bazı köpekbalıklarının yumurtalarının gelişmeleri bu dallar üzerinde olur. Akdeniz’deki bir çok sözleşmede nesli azaldığı ve ana ekolojik birimleri oluşturduğu için koruma altına alınmıştır. Bu Marmara’nın halen var olduğunu ve içinde yüzlerce türün barındığına işaret ediyor. Bizde ilgili bakanlıklara korunmaları için çalışmalar yapılması yönünde uyarılarda bulunduk” dedi.
Marmara “Ben yaşıyorum beni koruyun” diyor
Siyah mercanları derinlerde görüntüleyen Ateş Evirgen ise, Marmara’nın halen var olduğunu kanıtlamanın kendisini mutlu ettiğini belirtti. Marmara’nın var olma savaşını çektiği fotoğraflarla anlatan Evirgen, “Siyah mercanlar dünyanın en değerli sualtı canlıları denilebilir. Çünkü çevresinde onlarca tür yaşam sürüyor ve pek çok canlının yuvası olarak ev sahipliği yapıyor. Marmara için umutlar bitti, artık kurtarılamaz diyenlere siyah mercanlarla cevap veriyoruz. Siyah mercanlar varsa köpekbalıkları da var, karideslerde var. Marmara var olduğunu siyah mercanları bize göstererek kanıtladı” diye konuştu.
Marmara’nın siyah incisi:
Mercanlar koloni halinde ve kendini bir yere sabitleyerek yaşayan organizmalardır. Doğanın dengesini korumak için çok önemli görevler üstlenen mercanlar, fotosentez ile sudaki oksijen miktarının da artmasını sağlıyor. Hint Okyanusu ve Kızıldeniz kökenli olan siyah mercanlar yakın zamana kadar kıyılarımızda bol miktarda bulunuyordu. Fakat Marmara’da kirliliğin hızla artması kadar hediyelik eşya yapımında kullanılması canlının sonunu getirdi. Özellikle yurt dışına yüksek fiyatla satıldığı için talan edilen siyah mercanlar 100 yılda sadece 50 cm boyuna ulaşabiliyor. Bilim insanları koruma tedbirleri uygulanmadıkça Marmara’nın son siyah mercanlarında yok olacağını düşünüyor.
virahaber.com