Küresel ekonominin öncü göstergelerinden Baltık Kuru Yük Endeksi (Baltic Dry Index-BDI), son bir haftada yüzde 15’ten fazla artarak iki yıldan sonra ilk kez 2 bin puanı aştı. DÜNYA’ya konuşan sektör uzmanları, Çin başta olmak üzere büyük ekonomilerin mevcut stokları erittiğini, pandemi yasaklarının gevşetilmesi ve aşının bulunmasıyla yeni ürün talebinin arttığını vurguladı.
"3 BİN PUANI GÖRÜRSEK ŞAŞIRMAM”
BDI, bu yılın başında 10 yıldan sonra ilk kez ocak ayında hızlı yükselişe geçmişti. 1 haftada yüzde 35'e yakın artan andeks, 1.850 puana dayanmıştı. BDI, son bir haftada yeniden hareketlendi, dün itibarıyla 2 bin 105 puana ulaştı.
Türk Armatörler Birliği Başkan Yardımcısı Cihan Ergenç, ekonomideki canlanma ve ötelenen talebin devreye girmesinin bu artışta etkili olduğunu söyledi. Ergenç, kuru yükte talebin beklentilerinin üzerinde gittiğine vurgu yaparak, “Ülkeler azalan stokları yerine koyuyor. Piyasa oldukça iyi. Bu talep ne kadar sürer bilmiyoruz ama BDI 3 bin puanı görürse şaşırmam” dedi. 2021 için dünya ekonomisinre yüzde 5.5 büyüme beklendiğini hatırlatan Ergenç, “Bu durum büyüme navlun ve emtialara yansıdı” dedi.
ÇİN HARP STOKLARINI BİLE ERİTTİ
Sektörün duayen kuru yük brokerlerinden Mervel Denizcilik Yönetim Kurulu Başkanı Levent Karaçelik, kuru yük piyasasındaki hareketliliğin nedenlerini ve önümüzdeki aylara yönelik beklentilerini şöyle özetledi:
"Pandemi döneminde ülkelerin yerel ekonomilerindeki daralma nedeniyle ülkelerin finansal kaynakları çok azaldı. Üretim ve buna bağlı olarak mal arzı azaldı. Bu nedenle ülkeler ithalat yerine mevcut stoklarını kullandılar. Stoklar eridi. Hatta Çin harp stoklarını bile tüketti.
EKONOMİLERİN ÇARKLARI DÖNMEYE BAŞLADI
Son iki aydır ülkelerdeki pandemi yasakları gevşetildi. Aşıların bulunması da bunu yaygınlaştırdı. Bunun neticesinde ekonomilerin çarkları dönmeye başladı. Üretimler tekrar yapılıyor. Bu da piyasada daha fazla para dönmesini sağladı. Birçok AB ülkesi, ABD, Japonya, Güney Kore ve Çin, piyasaya bugüne kadar görülmemiş kaynak aktarımları yapmaya başladı. Bu durumda canlanan para sirkülasyonu finansman imkanlarını da artırdı.
DENİZYOLUYLA TAŞINAN YÜK %100 ARTTI
Artan finansman imkanları ülkeleri neredeyse sıfırladıkları hububat, demir çelik ve kömür başta olmak üzere tüm yatırım ve gıda ürünleri stoklarını yenilemeye sevk etti. Özellikle enerjiye dönük yatırımlar tekrara canlandı. Bu da daha fazla bu da emtia alımlarını artırdı. Piyasada denizyoluyla taşınan mal miktarı son 3 ayda önceki yıla göre yüzde 100 arttı.
GEMİ ARZI TALEBİN ÇOK GERİSİNDE
Ancak filoya yeni gemi girişi bu taleplerim çok gerisinde kaldı. Dolaysıyla arz-talep durumunda gemilerin lehine bir durum ortaya çıktı. Bu nedenle capesize ve kamsarmax gemiler hariç her tonajda ve dünyanın her yerinde navlunlar arttı."
3. DALGA OLMAZSA ARTIŞ HIZLANABİLİR
Levent Karaçelik, "2021’in ikinci yarısında stokların ne hızla yenileneceğine bağlı olarak navlundaki bu artış durabilir. Ancak 2021 için büyük bir düşüş pek olası değil. Çin ekonomisinin yılın ikinci yarısı için verdiği göstergeler bunun tam tersinin olabileceğini ve navlunların bugünkü rakamların da üstüne çıkabileceği ihtimalini güçlendiriyor. Diğer yandan büyük operatör şirketler bugünkü mevcut navlunlar ile yılın ikinci yarısını da kapsayacak taşıma kontratları yapıyorlar. Yani ikinci yarı navlunları ile ilgili bir kısım daha yüksek bir piyasa olacağı, diğer bir kısım aynı şekilde devam edeceği bir kısmı ise bir miktar azalma olacağı beklentisi içerisinde. Bu konuda hereksin müşterek olduğu tek konu, COVID-19’un tüm dünyayı kapsayacak bir 3. dalga yapması halinde ekonomik hareketliliğin yeniden azalacağı ve bunun da navlunlara yansıyacağı yönünde" diye konuştu.
KONTEYNER KRİZİ DE KURU YÜK GEMİLERE TALEBİ ARTIRDI
Sektör yetkilileri, denizyolu konteyner taşımacılığında yaklaşık 1 yıldır artarak süren ekipman sıkıntısının kuru yük gemilere talebi artırdığını söyledi. Daha önce malını konteyner gemileriyle taşıtan ithalatçı ya da ihracatçılar ekipman bulamadıkları ve gemilerde rezervasyon yapamadıkları için kuru yük armatörlerinin kapısını çalmaya başladı. Henüz hacimler çok yüksek olmasa da yetkililer, bazı yüklerin konteynerden kuru yük gemilere kaydığını belirtiyor.
Kaynak: Aysel Yücel / Dünya Gazetesi