Milli Eğitim Bakanlığına ait Cunda Uygulama Oteli'ndeki toplantıda konuşan Balıkesir Üniversitesi (BAÜN) Rektör Yardımcısı Prof. Dr. İbrahim Türkmen, mercanların 200 milyon yıl öncesinden bu yana gelen canlılar olduğunu söyledi.
Prof. Dr. İbrahim Türkmen, “Halen daha da günümüzde bu mercanlar okyanuslarda ve denizlerimizde yaşamlarını sürdürmektedirler. Mercanların ekolojik ve ekonomik anlamda iki ayrı önemi bulunmaktadır. 2009 yılında İtalya’nın Sardunya Adası’nda bir konferansa katılmıştım. Sardunya Adası’nın Elcero isimli bir kenti vardı. Konferansımız sona erdikten sonra kenti dolaşmaya başladık. Gezerken büyük bir iş merkezi gördük. Bu iş merkezindeki tüm işyerleri mercanlardan oluşan hediyelik eşya ve aksesuarların satışa sunulduğunu gördük. Meğer o bölgenin geçim kaynağının mercanlardan oluştuğunu fark ettik. Daha sonra Roma’ya geldiğimizde de böylesi bir iş merkezinin olup olmadığını araştırdık. Ama Roma’da yoktu. Orada bize mercanların sadece Sardunya Adası’ndaki Elcero kentinde bulunduğunu söylediler. Dolayısıyla bu mercanların korunması çok önemli. Mercanlar; dünyada 30 kuzey ve 30 güney enlemleri arasında bulunmaktadırlar. Yani ekvatora yakın sıcak bölgelerde yaşarlar. Dolayısıyla ülkemizde mercanların bulunması son derece nadirdir. Bu yüzden de Ayvalık’ta kızıl mercanların bulunduğu bir lokalitenin bulunması ve bu konuda farkındalığın oluşturulmasının son derece önemli olduğunu düşünüyorum. Bu konuda farkındalığın oluşturulması da yetmiyor. Çünkü mercanlar çok hassas canlılardır. Dolayısıyla bu konuda gerek Tarım Orman Müdürlüklerimizin, gerek çevre müdürlüklerimizin, gerekse yere yönetimlerin çok dikkatli ve hassas olmaları lazımdır. Ayvalık’ta çok güzel mercan örnekleri var. Ama sadece yerlerini tespit etmek yeterli değildir. Çevre kirliliğine çok dikkat etmek lazım. Mercanların yaşadıkları sular kısmen sıcak ve oksijeni bol olmalı, ayrıca da bulundukları ortamda kirliliğin bulunmaması gerekir. Bu nedenle de ben bu projenin bölgemize çok önemli katkılar sağlayacağını düşünüyorum” ifadelerini kullandı.
“Denize atılan gemi çapaları ve balık ağları mercanlara büyük zarar vermektedir”
Toplantıda konuşan Balıkesir Büyükşehir Belediye Başkanı Zekai Kafaoğlu da belediyeciliğin her şeyle ilgilenmek anlamını taşıdığını vurgulayarak, “Bu yüzden de bizler, insanların doğdukları günden, ölümlerine kadar ilgileniyoruz. İnsanlarla birlikte tabiattaki canlılar ve bitkiler alemiyle birlikte hepsiyle ilgilenmek durumundayız. Çünkü bu tabiat, bu doğa bizlere emanet. Bunu gelecek nesillere doğru bir şekilde, temiz bir şekilde ve eko sistemi bozmadan gelecek kuşaklara teslim etmemiz lazım. Topraklarımızı, dağlarımızı, ovalarımızı, akarsularımızı ve denizlerimizi korumamız lazım. İşte bu proje, denizlerimizdeki mercanlarının korunmasıyla ilgili gerçekten önemlidir. Bu projemizi kapsamında; üniversitemiz var. Bu projemizin ayağında yine bakanlığımızın temsilcisi il müdürlüğümüz var. Bu projede Balıkesir Büyükşehir Belediyesi var. Bu projede yine sivil toplum örgütü olarak, gönüllü bir derneğimiz var. Hakikaten bütün paydaşlar eko sistem için, denizlerde yaşayan mercanlar için bir araya gelmiş, bu değerlerin gelecek nesillere aktarılması için mücadele veriyorlar. Ayvalık ilçemizde varlığını bildiğimiz Edremit Körfezi’nin Saklı Hazineleri ismiyle kırmızı mercanların varlığını sürdürülebilir kılmak için Agrida Tarım ve Turizm Derneği, Tarım ve Orman Bakanlığı Balıkesir İl Müdürlüğü, Balıkesir Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Biyoloji Bölümüyle ortaklaşa yürüttüğümüz ve Birleşmiş Milletler’den destek aldığımız bu projede sadece ülkemiz için değil, tüm insanlık için önemli olan bu canlıların korunması ve yaşamlarını sonsuza dek sürdürebilmeleri için canla başla çalışmayı hedefliyoruz. Oluşumu binlerce yıl süren mercanlar, bir kaya parçası yada bitki gibi görünmekteyse de aslına omurgasız bir hayvandır. Sahip olduğumuz denizaltının hazineleri mercan resiflerinin eski canlılığına kavuşturulması, deniz eko sistemi açısından önemli olmasının yanı sıra iç ve dış turizmi canlandırarak, bilinçli dalış turizminin gerçekleştirilebilmesine de katkı sağlayacaktır. Son zamanlarda yapılan araştırmalar, denizaltı habitatının ölmesine, doğal iklimsel değişikliklerin yanı sıra balıkçıların ağları ve tur gemilerinin bilinçsiz çapa atım faaliyetlerinin de sebep olduğunu ortaya koymuştur. Yalnız çapa atımı değil, çekimi sırasında da çapalar mercan ekosistemine zarar verdiğini ortaya koymuştur. Atılan balık ağlar da, kolonilerin ters dönmesine ve bu yüzden de mercanların ölmelerine sebep olmaktadır. Ayrıca ağlar, mercanların üzerini kaplayarak gelişmelerini de etkilemektedir. Denize atılan çapaların yerlerinin belirlenilerek bu bölgelerde mercanlara zarar verecek çapa ve ağ atımı faaliyetlerinin engellenmesi sonucunda mercanların korunmasıyla, çevresindeki binlerce deniz canlısına barınma ve çoğalma imkanı veren mercanlar ile balıkçılığımız da gelişecek, balıkçılık ve su ürünleri kaynakları da korunmuş olacaktır. Proje kapsamında, uluslar arası koruma listesinde de bulunan kırmızı mercanların daha etkin olabilmesi için var oldukları noktalar ve derinlikler koordinat sistemi yardımıyla bölge haritası üzerinde işaretlenecektir. Bu yöntemde kırmızı mercanların yer tespitleri yapılarak mevcut durumlarının iyileştirilmesi ve korunması için çevresine ucunda şamandıra bulunan tonozlar inşa edilecek ve deniz yüzeyinde de işaretlemeler yapılacaktır. Böylece kırmızı mercanlar alan tahribatına neden olacak aktivitelerden korunarak canlı yaşamını doğal ortamında sürdürmeye devam edecektir” diye konuştu.
Toplantı; Balıkesir Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Doç. Dr. Dilek Türker’in kırmızı mercanlarla ilgili sunumuyla sona erdi.
Vira Haber