Bloomberg HT’de yayınlanan 30 dakika programına katılan İMEAK Deniz Ticaret Odası (DTO) Yönetim Kurulu Üyesi ve Transbosphor Denizcilik Yönetim Kurulu Başkanı Kapt. Mustafa Can, konteyner fiyatlarındaki artışın firmaların 12 yıllık zararlarını karşılayacak seviyeye geldiğini söyledi.
2008’deki büyük krizle beraber başlayan navlunlardaki fiyat çöküşünün 2020’lere kadar devam ettiğini belirten Kapt. Mustafa Can, “12 sene süren çok uzun bir süreçti. 2020’den sonra da özellikle 2021’de olması gereken yerin de üstüne çıktı ve konteynır firmaları büyük karlar açıkladılar ve hatta bu 12 senelik zararlarını kapadılar. Bu artışlar küçük gemilere de 5, 6. aydan sonra akordiyon etkisi yaratmaya başladı ve hala da iyi rakamlarla devam ediyor” dedi.
Yüksek fiyatlar bize yarayacak
Demir cevheri taşıyan 150 binlik gemiler ile 23 ayrı rotada kömür ve grein taşıyan 70-50 binlik gemiler ortalaması ile hesaplanan Baltic Dry Index'e bakıldığında 2200’lerde olduğunu dile getiren Can, “düşük gibi görünse bile kabul edilebilen rakamlardadır. Ancak bunun tekrar yükseleceğini öngörüyorum. Çünkü yılbaşı, yeni yıl tatili, Noel tatili derken bu ayın 20’sinden sonra tekrar bir kıpırdanma ve yükseliş öngörüyorum. Konteyner navlunları bizi de pozitif ilgilendiriyor. Konteyner fiyatları hala 12 bin dolarlarda olup Çin’den Avrupa’ya; Çin’den Amerika’ya yine 15 bin dolarlarda. Türkiye’nin Avrupa, Çin hatta Amerika için cazip bir ülke olması yeni ekonomi modelimizdeki en önemli faktörlerden biri oldu. Fiyatların artmasıyla beraber Avrupa’ya olan ihracatımızdan dolayı ihracatımızda rekor artışları hep beraber gördük. 2022’de yine yüksek seyredeceğini hem umuyorum. Bu Türkiye için de önemli denizciliğimiz için de önemli. Biz büyük tüketici olan Avrupa’ya hatta Amerika’ya bile yakınız. Bu bize büyük bir avantaj sağlıyor bunu iyi kullanmamız gerekiyor” diye konuştu.
Limanlar ve koster yenilemesi önemli
Deniz taşımacılığının çok daha önce çıkması gerektiğini tekrarlayan Kapt. Mustafa Can şunları söyledi :“Limanlarımız şu anda yetersiz ve 30, 40 yıl işletme şartıyla liman yapılmış bölgelerimiz var ve içlerinde 4, 5 yılı kalanlar da bulunuyor. Bu süreleri uzatmazsak bu limanlar yeni yatırım yapmayacaklar. Limanların satın aldığı bir vinç bile 10 senede ancak kendini amorti ediyor. Bu limanları devlet yapmadı. İhracatçılar ve üreticiler, “kendi ürünümüz için liman yapacağız” dediler ve o yerleri devletten kiraladılar ve ciddi yatırımlar yaptılar. İşte bu süreler dolmak üzere. Bununla ilgili hükümetimiz onların önünü açacak kararlar aldı ve iyi yolda gidiyorlar. Dünya taşımacılığının yüzde 90’ı denizden yapılıyorsa tabiki bizim liman ve gemilerle işimiz çok daha artacaktır. Özellikle konteynır ve küçük tonajlı gemilere ihtiyaç olacaktır. Yine devletimiz bir koster destekleme projesi yapmaktadır. İnşallah bu gerçekleşecek. 15 senedir beklediğimiz bir proje bu. Çünkü Akdeniz’i Türk koster gölü haline getiren Türk denizcilerinin gemileri yaşlandı ve acilen yenilenmesi gerekiyor. Bununla ilgili de devlet teşviki olmazsa olmazlardandır”
Cari açığı kapatırız
“Türk denizcilik sektörünün Türkiye’nin cari açığını kapatacak kadar büyük potansiyeli var. Yeter ki bize Hollanda’nın, İngiltere’nin, Danimarka’nın ya da Yunanistan’ın kendi denizcilerine verdiği hakları armatörlerimize sunarsanız dış ticaret açığınızdaki en büyük yarayı kapatmış olursunuz. Şu anda dünya denizcilik taşımacılığında gerilerdeyiz. Her ne kadar ticaret hacmi açısından ilk 20’lerde olsak da çok gerilerdeyiz. Önümüzde uzun bir yol var. Gemi sahipleri aslında teşvik de istemiyorlar. Yalnızca Yunanistan’da gemi sahiplerine ne veriliyorsa aynısını istiyorlar. Bunun bir talep değil bir hak olduğunu düşünüyorum ve muhakkak verilmesi gerektiğini düşünüyorum. Böylece biz de Yunanistan gibi dünya deniz ticaretindeki payımızı yüzde 20’lere çıkarabilelim”
Yeni inşa maliyete rağmen artacak
“Yeni gemi inşalarda saç fiyatları ve lojistik sıkıntısından dolayı büyük fiyat artışları var. İki sene önce 7 milyon dolara yaptırdığınız gemiyi artık 10-11 milyon dolara mal edebiliyorsunuz. Yüksek tonajlı gemilerde bunlar 40, 60, 70 milyon dolarlara çıktı. Yeni inşada bu gibi sıkıntılar devam edecek ancak önümüzdeki sene siparişler en az iki katına çıkacak. Özellikle küçük tonajda bunu göreceğiz. Çünkü navlunlar bu seviyede devam edecek. Herkesin buna hazırlıklı olması gerekiyor”
Vira Haber