Türk bilim insanları, dünyanın en soğuk, en kuru ve en yüksek kıtası Antarktika’da çalışmalarını son yıllarda hızla artırıyor. Bilim dünyasına katkıları her geçen gün daha çok fark edilen Türk bilim insanları çeşitli ülkelerin üslerine davet edilerek çalışmalarını sürdürüyor.
Geçtiğimiz yıl Prof. Dr. Bayram Öztürk liderliğinde yapılan ilk bilimsel sefere katılan İstanbul Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi öğretim üyesi ve Türk Deniz Araştırmaları Vakfı Başkan Yardımcısı Yrd. Doç. Dr. Mehmet Arda Tonay, bu kez okyanustaki deniz memelilerini araştırmak için kıtaya gitti. Ukrayna’nın Galindez Adası’nda 21 yıldır sahip olduğu Vernadsky Üssü’ne davet edilen Tonay, 22. Ukrayna Antarktika Ekspedisyonu’nda araştırmacı olarak yer alacak. Tonay, Arjantin’in Ushuaia şehrinden Ukraynalı bilim insanlarıyla birlikte Ushuaia adlı gemiye binerek Galindez Adası’na gidecek.
Desenlerden tespit
Deniz memelisi uzmanı Tonay, 17 gün sürecek sefer sırasında tüm deniz memelilerini gözlemleyecek. Tonay’ın hedefi özellikle kambur balinaların fotoğraflarını çekerek kuyruk yüzgeçlerinin altındaki desenlerden ayırt edici özelliklerini tespit etmek.
Geçen yılki sefer sırasında 5 bireyi kimliklendirdiklerini anlatan Tonay, “Bunların 4’ü ilk defa tespit edildi ve Antarktika Kambur Balina Kataloğu’na girdi. Diğerinin ise, 2007’de Ekvador’da kaydedilen bir birey olduğu, 7 bin km’lik bu mesafeyi tamamlayarak dünyanın en uzun göçlerinden birini gerçekleştirdiğini ortaya çıkardık. 1 yıl sonra yine kambur balinaları gözlemlemek için yola çıkıyorum. Bakalım aynı bireyleri tekrar görebilecek miyiz veya yeni bireyler tespit edebilecek miyiz? Antarktika’da yaz sonu ve kış başlangıcı dönemdeyiz. Bu dönemde deniz buzları oluşmaya başlıyor ve ulaşım zorlaştığı için iç bölgelerde deniz çalışması yapılamıyor. Bulgularımız ile koruma alanları oluşturulması için Antarktika Sekretaryası’na önerilerde bulunacağız” diye konuştu.
‘Çalışmalarımız sürekli olmalı’
Kutup araştırmaları konusunda yurt dışındaki bilimsel kuruluşlar ile birlikte bireysel çalışmalar yürüten Türk bilim insanları, Mart 2016’da ilk Türk araştırma seferini düzenlemişlerdi. Türk üssü yapılması yolundaki çalışmaları tetikleyen ilk seferin lideri Prof. Dr. Bayram Öztürk, “Kutup bölgeleri ile ilgili Türk akademisyenlerin çalışmaları 1977’den beri sürüyor. Ukrayna’dan değerli bilim insanlarıyla işbirliği içerisindeyiz. Türkiye’nin beyaz kıtada çok önemli bilimsel katkılar sağlayacağına inanıyorum. Ancak çalışmalarımız mutlaka zaman serileri oluşturacak şekilde süreklilik kazanmalıdır” dedi.
Haber: Gökhan Karakaş / Milliyet