İzmir Tarihi Kent Merkezi’nin UNESCO Dünya Miras Listesi’ne dahil edilmesinde ilk adım olan Geçici Liste’ye girme süreci, 2018 Aralık ayında İzmir Valiliği ve İzmir Kalkınma Ajansı’nın desteğiyle resmen başlatılarak başvuru dosyası TARKEM ve Kentimiz İzmir Derneği ekibinin çalışmaları ile hazırlandı ve 14 Nisan 2020 tarihinde UNESCO Dünya Miras Komitesi tarafından kabul edildi.
2020 yılında başlayan süreç 2021 yılında Alan Başkanlığının kurulması ile devam etti. 2022 yılında alan yönetim planının, 2023 yılında ise adaylık dosyasının tamamlanması hedefleniyor.
Alan Sınırları
Yönetim Alan sınırı Tarihi Kent Merkezi olarak tanımlanan Kemeraltı, Basmane ve Kadifekale bölgesini içine alırken, Eski Smyrna/Bayraklı ile Yeşilova ve Yassıtepe Höyükleri de “bağlantı noktası” olarak sürece dahil oluyor.
Danışma Kurulu ile Eşgüdüm ve Denetleme Kurulu
Yönetim Planı hazırlığında görüş vermekle ve son aşamada onaylamakla görevli İzmir Tarihi Liman Kenti Eşgüdüm ve Denetleme Kurulu ile Danışma Kurulu’nun ilk toplantısı 14 Nisan 2021 tarihinde, ikinci toplantısı ile 8 Şubat 2022 tarihinde düzenlendi, alana ilişkin temel paydaşlar İzmir Tarihi Liman Kenti yönetim planı çalışmaları kapsamında bir araya gelme fırsatı yakaladı. İzmir Tarihi Liman Kenti Danışma Kurulu 34, Eşgüdüm ve Denetleme Kurulu ise 14 üyeden oluşuyor.
Alana İlişkin Verilerin Toplanması
Yönetim Planı ve Adaylık Dosyası hazırlığında mevcut durum analizinin yapılabilmesine yönelik ilgili kamu kurumları, ilgili meslek odaları ve sivil toplum kuruluşlarından yazılı olarak bilgi, belge, gelecek kurumsal çalışmalarına yönelik planlar, yönetim planı sürecine ilişkin görüş ve öneriler talep edildi.
Odak Grup Toplantıları
Hazırlanan katılımcılık stratejisinin bir parçası olarak başta yönetim planı ve adaylık dosyası hazırlıklarına katkı sağlaması ve bölgedeki farklı kesimlerin görüşlerinin alınması amacıyla 2021 yılında 19 farklı grup ile toplantı gerçekleştirildi, toplantılara 200’e yakın kişi katılım sağladı.
Anket Çalışmaları
Alan Yönetim Planı çalışmaları kapsamında alanda bulunan esnaflara, alanda ikamet edenlere ve alanın kullanıcılarına yönelik anket çalışmaları hazırlandı. Anket çalışması sonucunda 1500’e yakın kişiye ulaşıldı, böylelikle alana ilişkin verilerin doğrudan alanın kullanıcılarından toplanması sağlandı.
GZFT Çalıştayı
Hazırlanmakta olan alan yönetim planına katkı sağlamak üzere 1 Aralık 2021 tarihinde EGİAD Sosyal ve Kültürel Etkinlikler Merkezi’nde (Portekiz Sinagogu) GZFT Çalıştayı düzenlendi. Kamu kurumları, üniversiteler, yerel yönetimler, sivil toplum kuruluşları, esnaflar ve alan kullanıcılarından oluşan 100’den fazla katılımcının bir tam gün boyunca katılım sağladığı çalıştayda alana ilişkin güçlü yönler, zayıf yönler, fırsatlar ve tehditler altı farklı tema çerçevesinde değerlendirildi.
Tematik Çalışma Grubu Toplantıları
Yönetim planı çalışmaları kapsamında yapılan araştırma ve incelemelerin belirli temalar çerçevesinde ve bu temalarda uzman kişiler tarafından tartışılması, raporlanması ve eylem önerileri geliştirilmesi amacıyla tematik çalışma grubu toplantıları gerçekleştirildi. Bu kapsamda arkeolojik miras, mimari miras, tarihi miras, doğal miras ve sosyo ekonomik yapı temalarında tematik çalışma grupları kuruldu.
Adaylık Dosyası Çalışmaları
UNESCO Dünya Miras Listesi Adaylık Dosyasının hazırlanması amacıyla karşılaştırmalı analiz ve dünya miras listesi adaylık kriterleri çalışmasına yönelik masa başı incelemeler sürdürülüyor. Dünya Miras Listesi için adaylık kriterleri kapsamında, Geçici Miras Listesinde belirlenen kriter (ii), kriter (iii) ve kriter (iv) çerçevesinde taslak beyan çalışmaları yürütülüyor. Bu kapsamda çok çeşitli kaynaklar incelendiği gibi farklı adaylık dosyaları üzerinden karşılaştırmalar gerçekleştirilirdi ve ayrıca çeşitli Dünya Miras Listesi’nde bulunan alanlara ziyaretler gerçekleştirildi.
Dünya Miras Alanlarına Ziyaretler
UNESCO Dünya Miras Listesinde yer alan Atina, Selanik, Bursa ve Cumalıkızık, Efes Antik Kenti ve Bergama Çok Katmanlı Kültürel Peyzaj Alanı yerinde ziyaret edildi. Ziyaretlerde ilgili temsilcilerle görüşmelerde bulunuldu, alan ve çalışmalar hakkında bilgi alındı, deneyim paylaşımı gerçekleştirildi.
Saha Gezileri ve Turlar
Hem alan başkanlığı çalışanlarının alanı daha iyi kavraması hem de paydaş kurum temsilcilerinin alana ilişkin farkındalığını artırmak amacıyla çok sayıda gezi düzenlendi. Rehberlerin, kazı başkanlarının ya da alan uzmanlarının eşlik ettiği geziler ile yönetim alanı ve bağlantı noktalarına ilişkin kapsamlı bir inceleme fırsatı elde edildi.
Kişi ve Kurum Görüşmeleri
Alan Başkanlığı tarafından hem adaylık dosyası çalışmaları hem de yönetim planı çalışmalarına katkı vermesi amacıyla veri toplama amacı dışında da kurum ve kişi görüşmeleri gerçekleştiriliyor ve saha gezileri yapılıyor. Bu kapsamda Alan Başkanlığı çalışmaları hakkında bilgi vermek ve işbirliği olanaklarını değerlendirmek amacıyla çok sayıda görüşme ve toplantı gerçekleştirildi.
Uzmanlık Çalışmaları
Alan Başkanlığı bünyesinde görev alan uzmanlar tarafından hem İzmir hem de yönetim alanının farklı boyutları ile ele alınması amacıyla araştırma dosyaları hazırlandı. Devam den bu çalışmalar ile söz konusu araştırmaların yönetim planına önemli girdi sağlaması hedefleniyor.
Proje Başvuruları
UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi'nde bulunan İzmir Tarihi Liman Kenti'nin, ulusal ve uluslararası çalışmalardaki etkinliğini artırmak ve bilinirliğini güçlendirmek amacıyla yapılan çalışmalara UNESCO nezdinde gerçekleştirilen bir proje başvurusu eklendi.
World Heritage Volunteers (Dünya Mirası Gönüllüleri) 2022 programı için yapılan başvuru ile yurt dışından gelecek gönüllü gençler ile Türkiye’den katılacak gençlerin 10 gün boyunca bir arada alandaki tarihi ve arkeolojik alanlarda ortak çalışma yürütmesi ve alanı deneyimlemesi hedefleniyor.
Kurumsallaşma Çalışmaları
Alan Başkanlığı çalışmalarını İzmir Büyükşehir Belediyesi tarafından tahsis edilen ve aynı zamanda İzmir Büyükşehir Belediyesi UNESCO İletişim ve Koordinasyon Ofisi olarak da kullanılan Pazaryeri Mahallesi 946 Sokak No:1 Konak İzmir adresinde sürdürüyor.
Çalışmaların bölgede bilinirliğinin artırılması amacıyla İzmir Tarihi Liman Kenti Alan Başkanlığı ve İzmir Büyükşehir Belediyesi İletişim ve Koordinasyon Ofisi adına kurumsal tabela hazırlandı ofisin giriş cephesine yerleştirildi. Alan Başkanlığı çalışanları için kimlik ve kartvizitler ile antetli kağıt ve zarf tasarımları hazırlandı, çalışmalara ilişkin bilgilendirmelerin yapılacağı web sitesi yayına alındı.
Alan Başkanlığı çalışanlarının yanı sıra alanda bulunan kurum temsilcilerinin de yönetim planı ve UNESCO adaylığı kapsamında bilgi edinebilmesi ve uzmanlıklarını geliştirebilmeleri amacıyla iki farklı eğitim programı düzenlendi. 15-16 Haziran 2021 tarihlerinde toplam 51 kişinin katılım gösterdiği yönetim planı eğitimi, 12-13 Ağustos 2021 tarihlerinde de toplam 61 kişi katılım gösterdiği UNESCO Dünya Miras Listesi ve Adaylık Süreci eğitimi tamamlandı.
İletişim ve Tanıtım Çalışmaları
İzmir Tarihi Liman Kentine yönelik “Toplumsal Katılım Stratejisi” hazırlanarak, paydaş bilgilendirme ve iletişim süreci planlandı. Tüm çalışmalarda olduğu gibi iletişim çalışmalarımızda da katılımcılık her zaman ön planda tutuluyor ve buna uygun çalışmalar gerçekleştiriliyor.
İzmir Tarihi Liman Kenti Alan Başkanlığı Sosyal Medya Stratejisi doğrultusunda Instagram, Facebook ve Linkedin sosyal medya kanalları üzerinden bugüne kadar yapılan 100’den fazla paylaşım ile alanın ve yapılan çalışmaların bilinirliğinin artırılması amaçlandı. Bundan sonra da sosyal medya kanalları üzerinden alanın ve çalışmalarımızın aktarılmasına devam edilecek.