Döviz kurundaki hızlı yükseliş, ithal ürünlerin pahalanması ve ekonomideki belirsizlikler nedeniyle ithalatta yaşanan daralma yük taşımalarına yansıdı. İthalat taşımalarında önemli oranda azalma olduğunu belirten sektör temsilcileri, bazı firmalarda bu oranın yüzde 20’leri aştığını belirtiyor. Talebin azalmasıyla ithalat navlunları da yaklaşık yüzde 10 düştü. Maliyet hesaplarını gidiş-dönüş üzerinden yapan lojistikçiler farkı ihracat taşımalarına yansıttı. Sektör temsilcilerine göre ithalattaki azalma devam ederse navlunu daha fazla düşecek ve fark aynı oranda ihracat navlununa yansıtılacak.
İthalat işlemlerinde geçen senenin aynı dönemine göre bir daralma yaşandığını ifade eden Uluslararası Taşımacılık ve Hizmet Üretenleri Derneği (UTİ- KAD) Başkanı Turgut Erkeskin, “Elimizde henüz istatistiki veriler yok ancak üyelerimizden aldığımız bilgiye göre bu oran yüzde 20-25 civarında” dedi. İthalattaki daralmanın navluna yansıdığını belirten Erkeskin, bölgelere göre farklılık göstermekle birlikte ithalat navlunlarında yaklaşık yüzde 10’luk düşüş olduğu bilgisini verdi. UTİKAD Yönetim Kurulu Üyesi Kosta Sandalcı da lojistik firmalarının maliyetlerini gidiş-dönüş üzerinden yaptığını hatırlatarak, ithalat navlunundaki azalmanın ihracat navlununa yansıtıldığını belirtti. Kıta Lojistik Genel Müdürü Emre Eldener ve Gefco Türkiye Genel Müdürü Fulvio Villa da ithalat taşımalarında düşüş olduğunu belirtti. Villa ayrıca, ithalat taşımalarında daha fazla düşüş yaşanması durumunda ihracat navlununda daha hızlı bir artış olabileceğini vurguladı.
İç piyasada tüketim yavaşladı
Asbir Antrepo Genel Müdürü Erkan Başboğa, antrepoya gelen ithalat yüklerinde dengesizlik olduğunu ve azalma yaşandığını belirtti. İthalat girişlerindeki azalmada iç piyasadaki tüketim ve yatırımım azalmasının önemli etkisi olduğunu vurgulayan Başboğa, şu açıklamayı yaptı: “Kur artışıyla beraber siyasi ve ekonomik belirsizliklerde istikrarsızlık yaratıyor. İç tüketim azaldı. Firmaların döviz üzerinden olan borçları da kurdaki artışla aynı oranda arttı. Bu da firmaların yatırımlarını azaltmasına neden oldu. 10 milyon TL’lik ithalat yapan bir firma son gelişmelerden milyonlarca TL daha az ithalat yapıyor. Ayrıca, taksit sınırlaması da ithalatı etkiledi. Ev elektroniğine ve cep telefonuna getirilen taksit sınırlaması bu ürünlerin iç piyasada tüketimini azalttı. Bu da ithalata yansıdı. Cep telefonları ithal ediliyor, küçük ürünler gibi görünse de bunların değeri çok yüksek.”
İthalattaki daralmada en büyük etkenin döviz kurundaki hızlı yükseliş olduğu belirtiliyor. Perpa Yönetim Kurulu Başkanı Mithat Yümlü, döviz kurundaki yükselişle ithal ürünlerin fiyatının önemli oranda artığını ve firmaların ithalat etmek yerine yerli ürünleri tercih ettiğini belirtti. Yümlü, “İthalat yapılırken sadece o ürünün TL karşındaki değeri değil vergisi de artıyor. Bu da ciddi bir ek maliyet anlamına geliyor” dedi. Yümlü, ithalattaki azalmanın daha çok tüketim ürünlerinde olduğunu özellikle Türkiye’de üretimi olmayan hammaddelerin ithalatında ise önemli bir düşüş yaşanmadığının altını çizdi.
Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği Denizcilik Meclis Başkanı Erol Yücel, ithalatın azalmasının Türkiye için olumlu bir gelişme olduğunu belirterek, şunları kaydetti: “Artan kur karşısında bir panik yaratmak doğru değil. Kur avantajları nedeniyle ithalat patladı, cari açık büyüdü ve yan sanayi perişan oldu. Şimdiki kur artışının gereksiz ithalatı azaltacağını, yan sanayiyi destekleyeceğini ve ihracatımızın artışı için olumlu olacağını düşünüyorum. Kur biraz daha yükselebilir. Sadece bize mahsus bir olay değil. Bununla da yaşamayı öğrenmek zorundayız.”
Tüketim malları antrepolarda bekletiliyor
Döviz kurundaki hızlı yükselişle ithalatçılar yükünü antrepolarda beklemeye almış, antrepolar mallarla dolup taşmıştı. Antrepocular kısmen azalma olsa da ithalatçıların mallarını halen antrepolarda beklettiğini ifade etti. Uluslararası Taşımacılık ve Hizmet Üretenleri Derneği Başkanı Turgut Erkeskin, antrepolarda daha çok tüketim mallarının bekletildiğini ifade etti. Ulusal Antrepo yöneticilerinden Osman Gökhan, “Piyasa ilk şoku atlattı. Ama mallar hala bekletiliyor” dedi. Asbir Antrepo Genel Müdürü Erkan Başboğa da antrepolarda dengesizliğin devam ettiğini belirterek, “Önümüzdeki haftalarda piyasa açılmazsa asıl sıkıntı o zaman başlayacak” dedi.
Dünya