İstanbul’da yeni bir kruz limanı yapılıyor. Bunun Karaköy Projesi ile ilgisi yok. Sea Port adını taşıyan proje, (1) İstanbul’a kruz gemileri ile daha çok transit yabancı turist gelmesini, (2) İstanbul’un kruz gemilerinin iniş biniş merkezi olmasını sağlayacak, varlıklı turistlerin İstanbul’da uzun süreli kalmasının yolunu açacak.
Denizlerde 200’ye yakın büyük boy kruz gemisi dolanıyor. Bunların her biri, her seferinde ortalama 3-4 bin yolcu taşıyor. Her yıl 20 milyon kişi kruzlarla dünyanın değişik şehirlerine gidiyor.
Şimdilerde Akdeniz çanağı ve bu çanakta da Türkiye limanları çok cazip. Sadece Akdeniz çanağında bir yılda seyahat eden kruz yolcu sayısı 4 milyon. Türk limanlarına geçen yıl uğrayan kruz gemisi sayısı bin beş yüz, kruz yolcusu 2 milyon.
Kruz gemilerinin bir şehre uğrayabilmesi için doğru dürüst limana ihtiyaç var.
Kruz gemileri için 2 tür liman yapılıyor: (1) Transit limanı (2) Home Port denilen “İndir-Bindir” limanı.
Bizde Kuşadası’nda Karaköy’de, İzmir’de transit limanları var. Kruz gemisi yanaşıyor. Yolcu bir günlük sürede iniyor, etrafı geziyor, gemiye binip gidiyor.
İndir-bindir limanımız olacak
Bizde Home Port/İndir-bindir limanı henüz yok. Bu limanlar kruz seyahatının başlangıç ve bitiş noktası olan limanlar. Kruz gemisine binecekler o liman şehrine geliyor, otellerde kalıyor, alış-veriş yapıyor. Limanın kısa sürede 3 bin 4 bin kişiyi gemiye yükleyecek tesislerinden (pasaport formaliteleri dahil) geçerek gemiye biniyor. Veya seyahat bitince gene kısa sürede bu sayıda yolcu indir-bindir limanının özel tesislerinde gemiden iniyor. İsteyen bir süre otellerde kalarak, alış-veriş yapıyor.
İstanbul Sea Port projesinin özelliği hem transit hem indir-bindir hizmetini verecek bir kruz limanı olması. Önemi Türkiye’nin ve İstanbul’un kruz merkezi olmasını sağlayacak bir proje olması.
Liman İstanbul’un Kazlıçeşme bölgesinde yapılacak. Yolun deniz bölümündeki 143 dönüm araziyi devlet 49 yıllığına yapımcı firmaya kiraladı. Yapımcı firma bu dolgu alanına 293 dönüm daha ekleyecek, proje toplam 436 dönümde gerçekleştirilecek. Bu alanın 131 dönümü yeşil alan, 11 dönümü kültür alanı olarak ayrılmış. 70 dönüm üzerinde liman, 63 dönümde marina, 67 dönümde 6 otel ve apart otel, 11 dönümünde ofis binaları yapılacak.
Projeyi geliştiren gruptan Tavit Köletavitoğlu’ndan aldığım bilgiye göre projenin ana yatırımcıları ve kaptanları Renaisance grubu ile Erkan grubu. Bu iki grubun oluşturduğu ana yatırımcı şirket Ataport projenin tamamını geliştirecek, işletecek veya hizmet erbabına işlettirecek.
Kruz piyasasında devler var
Bu iş uluslararası uzmanlık isteyen bir iş. Ataport şirketi bu iş için üç büyük grupla işbirliği yapıyor. Yatırım şirketinde Ataport sermayenin yüzde 50.1’ine sahip. Sermayenin kalan kısmına dünyanın en büyük iki kruz işletmecisi olan Carnival ve Royal Caribbean şirketleri ve kruz limanı işletmecisi Venedik Port katılıyor.
2011 yılında dünyadaki kruz yolcularının yüzde 47’si Carnival’in, yüzde 23’ü Royal Caribbean’ın gemileriyle seyahat ettiği için işletmeci firmaların limana ortaklığı önemli. Akdeniz’in en yoğun indir-bindir limanında hizmet üreten Venedik Liman İşletmesi ise yılda 600 kruz gemisini ve 1.3 milyon kruz yolcusunu ağırlayan deneyimli bir işletmeci imiş.
İstanbul Sea Port projesinin toplam inşaat faturası 695 milyon euro olarak tahmin ediliyor. Yatırımın tamamı 5 yılda bitecek. İlk 3 yılda 393 milyon euro harcama ile projenin birinci bölümü olan deniz yapılarının, kruz limanının ve lüks otelin tamamlanması öngörülüyor.
virahaber.com