İran ile ABD arasında tekrar artan gerginlik, kendisini iyice göstermeye başladı. Amerikan merkezli haber kanalı CNN International, ABD'li yetkililere dayandırdığı haberinde, İran'ın önümüzdeki 48 saat içinde Basra Körfezi'nde büyük bir tatbikat yapacağını yazdı. CNN, her sene düzenli olarak sonbahar döneminde yapılan tatbikatın, bu yıl ABD ile artan gerilimden dolayı öne alındığını ve bu sefer yapılacak olan tatbikatın geçmiş yıllara oranla daha geniş çaplı olacağını belirtti.
İran'ın tatbikat amacının ise, stratejik öneme sahip körfez geçişlerini kısa sürede kapatabileceğini göstermek olduğu belirtildi.
ABD: YAKINDAN TAKİP EDİYORUZ
100'e yakın savaş gemisi ve savaş uçağının katılacağı öne sürülen tatbikatın ABD tarafından da yakından takip edileceği belirtildi.
Amerikalı yetkililer, İran yönetiminin yıllık tatbikatlarının tarihini öne almasının bölgede üsleri bulunan Washington'la tansiyonu giderek arttıracağını belirtti. İsminin saklı tutulmasını isteyen ABD'li kaynaklar, tatbikatın Washington'a mesaj vermek maksadıyla yapıldığını savundu.
ABD Merkez Komuta Karargahı özellikle Körfez'in güneyindeki Hürmüz Boğazı'nda İran'ın askeri hareketliliğini doğruladı.
ABD Merkez Komuta Karargahı sözcüsü Denizci Yüzbaşı Bill Urban, İran'ın bölgedeki askeri faaliyetleriyle ilgili "Arap Körfezi, Hürmüz Boğazı ve Umman Körfezi'nde İran'ın askeri hareketliliğindeki artışın farkındayız." şeklinde konuştu.
Tahran yönetimi, Yemenli Husiler iki Suudi Arabistan petrol gemisine Kızıl Deniz'de saldırdıktan sonra hafta başında dünyanın en önemli petrol ticareti merkezlerinden Hürmüz Boğazını bloke etmekle tehdit etmişti.
Husilerin Kızıl Deniz'deki saldırılarının ardından 26 Temmuz'da Suudi Arabistan, Hürmüz Boğazı'ndan petrol ihracını askıya aldığını duyurmuştu.
Netanyahu: İran'a karşı uluslararası bir koalisyon olursa biz de katılırız
İran'ın Hürmüz Boğazını kapatma tehditlerine İsrail'den yanıt geldi. İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, İran Hürmüz Boğazı'nı bloke ederse buna karşı oluşturulacak uluslararası askeri koalisyona katılacaklarını duyurdu. Netanyahu, "Eğer İran Hürmüz Boğazı'nı bloke etmeye kalkarsa bunu önleme amacındaki uluslararası bir koalisyonla karşı karşıya kalacağına inanıyorum. Bu koalisyon İsrail Devleti'ni ve silahlarını da içinde barındıracak" dedi.
Yüzbaşı Urban, Tahran'ın bölgedeki faaliyetlerini yakından takip ettiklerini ifade ederken "Uluslararası sularda özgürce denizcilik ticareti yapılabilmesini sağlamak için müttefiklerimizle çalışmaya devam edeceğiz" dedi.
ABD Başkanı Donald Trump'ın İran nükleer anlaşmasını tek taraflı iptal etmesi ve bu ülkeye uygulanan ekonomik yaptırımları yeniden başlatması iki ülke arasındaki gerginliği tırmandırmıştı. ABD'nin yaptırımları sonrası 2018'in başından beri kötü giden ekonomi ve artan fiyatlar sebebiyle İran'da sokak gösterileri artış gösterdi.
Hürmüz Boğazı nerede ?
* İran ve Umman’ı ayıran bu su yolu, ayrıca Arabistan denizi ile Umman'ıı ve burayla Körfez’i birbirine bağlıyor.
* En dar kısmı, 21 mil genişliğinde, ancak kullanılan deniz ulaşımı her iki yön için de 2 mil genişliğinde.
Hürmüz Boğazı’nın önemi ne ?
*ABD Enerji Danışma Yönetimine göre, 2016 yılında her gün 18,5 milyon varil petrol bu boğazdan geçti. Bu da bir önceki yıla oranla yüzde 9 artışa tekabül ediyor. Dünyada her yıl deniz yoluyla petrol ve diğer sıvı yakıtların yüzde 30’u yine bu boğazdan geçiyor.
* Suudi Arabistan, İran, Birleşik Arap Emirlikleri, Kuveyt ve Irak, ham petrol ihracatının önemli bir bölümü buradan geçiyor. Katar doğal gazının neredeyse tamamı yine buradan aktarılıyor.
*1980 ve 1988 yılları arasında savaş sırasında İran ve Irak, birbirlerinin petrol ihracatına yine bu boğaz üzerinden zarar vermeye çalıştı ve bu çatışmalar tarihe “tanker savaşları” olarak geçti.
* ABD’nin Donanması’nın 5. Filosunun üssü Bahreyn’de ve bu filonun amacı, bölgedeki ticari gemileri korumak.
* Bush yönetimi sırasında, Arap Körfezi’nde sürekli uçak taşıyan bir gemi bölgede devriye geziyordu. Eski Başkan Obama döneminde de, sadece kısa süreli aralıklarla bölge uçak gemisiz bırakıldı. Bu da İran ile yapılan nükleer anlaşma öncesi Tahran’a yönelik iyi niyet jesti olarak değerlendirildi.
Birleşik Arap Emirlikleri ve Suudi Arabistan Hürmüz Boğazı dışında petrol boru hattı projelerini sürekli olarak araştırdı.
Hürmüz Boğazı’ndaki kazalar
* 1988 Temmuz ayında ABD savaş gemisi Vincennes, yanlışlıkla İranlı bir yolcu uçağını düşürerek, 290 kişinin ölümüne neden odu.
* ABD, 2008 yılı başında, İran donanmasının kendi savaş gemilerini tehdit ettiği suçlamasında bulundu.
* 2008 Haziran ayında Devrim Muhafızları Komutanı Mohammad Ali Jafari, saldırıya uğramaları halinde Hürmüz Boğazı’nda ticari gemileri kontrol edecekleri tehdidinde bulundu.
* 2010 Temmuz ayında, Japon petrol tankeri Hürmüz Boğazı’nda El-Kaide bağlantılı bir grup tarafından saldırıya uğradı.
* İran, 2012 Ocak ayında, ABD ve AB’nin ambargo tehdidine karşı, Hürmüz Boğazı’ndan engelleme yaparak misillemede bulunacağını açıkladı.
* 2015 Mayıs ayında İran donanması, petrol platformuna zarar verdiği gerekçesiyle Singapur bandıralı bir gemiye ateş açtı.
*Son olarak 3 Temmuz’da İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani, ülkesinin Hürmez Boğazı’nı kapatabileceğini üstü kapalı olarak dile getirdi. Bu açıklamadan bir gün sonra ise İran Devrim Muhafızlarının Kudüs Gücü Komutanı Kasım Süleymani de İran'ın petrol satışlarının ABD tarafından yasaklanması halinde bölgedeki petrol ticaretini engelleyeceklerini ifade etti.
ABD Savunma Bakanlığı Pentagon Sözcüsü Bill Urban ise, İran Devrim Muhafızları Komutanı İsmail Kevseri'nin İran'ın petrol ticaretinin engellenmesi halinde Hürmüz Boğazı'nın kapatılacağı yönündeki sözleriyle ilgili olarak petrol tankerlerinin uluslararası sulardaki seyrinin engellenmesinin uluslararası hukuka aykırı olduğunu kaydetti.
Urban, "ABD deniz kuvvetleri ve bölgedeki müttefikleri, uluslararası hukukun serbest ticarete izin verdiği her yerde seyrüsefer özgürlüğünü savunmaya hazırdır." ifadelerini kullandı.
Vira Haber