Kirlilik, denizlerdeki ekosisteme zarar veren en önemli faktörlerin başında geliyor. Çeşitli nedenlerle deniz ortamına ulaşan atıklar, görüntü kirliliği oluşturmasının yanı sıra içerdikleri zararlı maddelerle deniz canlıları açısından tehlike yaratıyor.
Deniz ve göllerdeki kirliliğin önüne geçilmesini ve atıkların kolayca temizlenmesini hedefleyen KoçSavunma, 2021'de başladığı çalışmalar sonunda su üstü temizleme robotu geliştirdi.
Smartium Clean adı verilen ve bugüne kadar sipariş üzerine 10 adet üretilen cihaz, 2022'nin Nisan ayından itibaren yaygın bir marina işletmesine ait marinalarda ve bir belediye tarafından deniz temizliğinde kullanılmaya başlandı.
İnsansız su üstü temizleme robotu hakkında soruları yanıtlayan Koç Bilgi ve Savunma Teknolojileri AŞ İş Geliştirme ve Kurumsal Sürdürülebilirlik Birim Yöneticisi Berker Emre Tok, firma olarak savunma sanayisi sektöründe Deniz Kuvvetlerine yönelik ürünler ürettiklerini, denize olan borçlarını ödemek ve aynı zamanda çevreye karşı olan sorumluluklarını yerine getirmek için bu cihazı geliştirdiklerini söyledi.
Cihazı evlerde kullanılan temizlik robotlarının suda kullanılan versiyonu olarak tanımlayabileceğini belirten Tok, "Yaklaşık bir metreye bir metre boyunda, katamaran yapıda, denizde giden insansız bir araç. Bu aracı, üzerindeki kamera vasıtasıyla hem uzaktan kumandayla hareket ettirebiliyoruz hem de tıpkı evlerde olduğu gibi, otonom olarak tanımlanmış bölgeleri de temizletebiliyoruz." dedi.
1 saatte 1000 metrekarelik bir alanı temizleyebiliyor
Aracın tam dolu 2 bataryası ile 3 saat boyunca su üstünde temizlik yapabildiğini, bataryalar bittiğinde de yeni bataryalar takılarak çalışmaya devam edebildiğini anlatan Tok, şöyle devam etti:
"Katamaran iki tekneli bir yapıya sahip, teknelerin yüzen kısımları arasında bir ağız açıklığı var. Bir köpek balığının ağzına benzetebiliriz. O ağız aralığına yerleştirdiğimiz kaset şeklindeki bir file, yapıyla ileriye giderken karşısına çıkan yüzen organik veya insan yapısı plastik, cam gibi her türlü katı atığı toplama imkanı sağlayan bir sistem. Öte yandan denizde veya sularda malum olduğu üzere bazen yağ akıntıları olabiliyor. Onları da toplayabilmek açısından bazı emici süngerimsi yapıları da yedekleyebiliyoruz. Böylelikle yağları da temizleme şansımız oluyor."
Büyük boyutta, insanlı deniz temizleme araçlarının var olduğunu ancak deniz ve göllerdeki temizlik faaliyetlerinin her türlü alanda yapılması gerektiğini ifade eden Tok, geliştirdikleri aracın büyük alanlar kadar tekne aralarındaki sakin sular ve mendirekle kapatılmış balıkçı barınağı gibi alanlar için de çok kullanışlı olduğunu kaydetti.
Robotun bir saatlik çalışmayla yaklaşık 1000 metrekarelik bir alanı temizleyebildiğini bildiren Tok, "Bir marinayı, bir gölü veya su havzasını temizlemek için bu tür araçlar çok kullanışlı ve pratik çünkü yaklaşık 45 kilo civarında bir araç. Portatif olarak bir yerden bir yere kolayca taşıyarak o bölgede faaliyet göstermek üzere kullanıma sokabiliyorsunuz." diye konuştu.
Tok, robotun su yüzeyindeki atıkları toplama ve temizlemenin yanı sıra, deniz suyu tahlili gibi farklı amaçlar için kullanılabileceğine de dikkati çekti.
"Hem plastikleri hem mikro plastikleri toplamak açısından faydalı bir araç"
Belediyelerin bu cihaz ile kıyı bantlarını, teknelerin aralarını, göllerde veya su havzalarında girilemeyen köşeleri temizlemek için kullanabileceğine, marina işletmelerinin ise manuel olarak çok uzun süre ve emek harcadıkları temizlik işlerini, robot sayesinde çok daha pratik bir şekilde yapabileceklerine değinen Tok, şunları söyledi:
"Bu temizlik faaliyetlerini yapanlar kendileri kumanda etmek istiyorlar çünkü bir kumanda ekranı üzerinden gördükleri kirliliğe doğru cihazı yönlendirme şansları var. Yaklaşık 1 kilometre içerisinde kumanda etme imkanımız var ama öte yandan tanımlanmış olan bir bölge içerisinde aracınızı taramalar yaparak, örneğin, 100 metreye 100 metrelik bir kare saha içerisinde sürekli devriye gezdirebiliyor, nöbet tutturabiliyoruz. Dolayısıyla sürekli bir temizlik yaptırma imkanı da var."
Robotun, deniz temizliğinden sorumlu kurum ve kuruluşların operasyon süreçlerini hızlandırdığını, temizlik maliyet yükünü de önemli ölçüde azalttığını aktaran Tok, aracın mikroplastik kirliliğinin azaltılmasına katkı sağlayabileceğinin de altını çizdi. Tok, şunları kaydetti:
"Mikroplastikler, pet şişelerin, diğer plastiklerin parçalanması ve daha da küçük parçalara ayrılmasıyla çok büyük problemlere neden oluyor. Balıklarımızın içine giriyor. Biz de onları tüketiyoruz. Bu oluşumu başlangıcında halledebilmek çok önemli. Dolayısıyla biz daha plastikler mikro seviyesine gelmeden önce ilk aşamada toplamayı hedefliyoruz ama öte yandan bazı belediyelerimizden özellikle mikroplastik toplama ile ilgili de talepler gelmeye başladı. Biz de ağırlıkları çok küçük özel fileler geliştirmeye başladık. Bu anlamda hem plastikleri hem mikroplastikleri toplamak açısından faydalı bir araç."