Meclis Başkanı Başaran Bayrak başkanlığında gerçekleştirilen toplantıda, gündemdeki maddeler görüşüldü.
İMEAK Deniz Ticaret Odası Yönetim Kurulu Başkanı Tamer Kıran yaptığı konuşmada, ekonomik konuları değerlendirirken, Ağustos ayına küresel finansal piyasalarda güçlü bir türbülansla başlandığını, neyse ki etkilerinin büyük oranda ortadan kalktığını kaydetti. Tamer Kıran, bununla birlikte artan jeopolitik risklerin, finansal piyasalar ve ardından reel sektörün gidişatını olumsuz etkileyebilecek bir çerçevede kalmaya devam ettiğini belirtti.
Ülkemize döndüğümüzde, enflasyonla mücadelede dengelenme yönünde bazı sinyallerin geldiğinin görüldüğünü belirten Tamer Kıran, “Büyüme oranı yüzde 2,5 olarak açıklandı. Bu oran yüksek gibi görünse de yurtiçi yerleşiklerin tüketim talebindeki yavaşlama dikkat çekici bir boyutta %1,2 olarak gerçekleşti. Bu oranın önemli bir yavaşlama olduğunu söylemek yanlış olmayacaktır.” dedi.
Sanayinin yılın ikinci çeyreğinde %1,8 gerileme ile son 1,5 yıldır olduğu gibi en kötü performansı gösteren sektör olmaya devam ettiğini kaydeden Tamer Kıran, “Sanayinin, Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (GSYİH) içerisinde 2022 yılı 2. çeyreğinde %27,9 olan payı 2024 yılının ikinci çeyreğinde % 19,8 seviyesine gerilemiş durumda… Toplam ihracatın %98’ini oluşturan sanayideki bu düşüş ihracattaki olumsuzluğun da temel nedenini oluşturuyor. Büyümeye ihracatın katkısı sıfır seviyesinde bulunuyor. Ekonomide iç talep yavaşlaması gerçekleşirken dış talebin henüz devreye giremediğini, dış ticaret içindeki azalmanın ihracat artışından ziyade ithalattaki gerilemeden kaynaklandığını görüyoruz.” diye konuştu.
Büyümenin kompozisyonuna bakıldığında, hizmet sektörlerinin son çeyreklerde olduğu gibi büyümeye yine en güçlü desteği verdiğini belirten Tamer Kıran, %3,7 büyüme gösteren tarımın katkısının da önceki çeyreklere göre yükselmiş bulunduğunu kaydetti. Kıran, kur politikasına bağlı olarak da dolar bazında GSYİH’nın 12 aylık birikimli olarak 1,2 trilyon dolara ulaştığını söyledi.
Hafta başında Ağustos ayı enflasyon verilerinin de alındığını belirten Tamer Kıran, TÜFE’de aylık %2,47 artış olurken, yıllık artışın %51,97 seviyesine gerilediğini, bu yılın ilk sekiz ayındaki kümülatif enflasyonun %31,94 olduğunu belirterek, “enflasyonla mücadelede sürecin zorluklarla devam ettiğini hep birlikte müşahede ediyoruz.” dedi.
2025-2027 Orta Vadeli Program Değerlendirmesi
2025-2027 dönemini kapsayan Orta Vadeli Program’ın (OVP) bu sabah açıklandığını hatırlatan Tamer Kıran, programın temel amaçlarının enflasyonu düşürmek, büyüme potansiyelini arttırmak, verimliliği yükseltmek ve toplumsal refahı tüm kesimler için arttırmak olarak belirlendiğini müşahede ettiklerini söyledi.
Tamer Kıran, bu hedeflere ulaşmak için, makro istikrarın kalıcı olarak sağlanması, kamu kesiminde mali reform sürecinin devam etmesi, AR-GE’ye yönelik iyileştirmelerin sürdürülmesi, yeşil-dijital dönüşümün bütünüyle başarılması, beşeri sermayenin yükseltilmesi, esnek iş gücü piyasasının oluşturulması, iş ve yatırımın ortamını iyileştirilmesi ve kayıt dışıyla mücadelenin ana başlıklar olarak ön plana alındığını gördüklerini ifade etti.
Programın amaçlarının ve buna ulaşmak için çizdiği ana başlıkların ülkemizin istikrar ve refahını arttırmak açısından oldukça yerinde ve doğru bir çerçevede olduğunu belirten Tamer Kıran, Programın makro ekonomik hedeflerine bakıldığında, bu yıl ve gelecek üç yıl için enflasyon hedeflerinin Merkez Bankası hedeflerine yakın olduğunun görüldüğünü kaydetti.
Büyüme verilerine bakıldığında, bu yıl sonu büyümesi %3,5 olarak öngörülürken, gelecek yıl için %4, 2026 için %4,5’luk bir büyüme öngörüsü yapıldığını kaydeden Tamer Kıran, şunları söyledi:
“Bu yılın ikinci çeyreğinde büyüme oranının %2,5’a indiği, öncü göstergelerin büyümede yavaşlamanın devamına işaret ettiği bir ortamda gelecek yıl %4’lük büyüme hedefi tabii biraz iddialı görünüyor. Bu büyümeyi, iç talebi yavaşlatırken dış talebi güçlü bir şekilde destekleyerek başarabilirsek enflasyon hedeflerine yaklaşabilme ihtimalimiz artacaktır.
Cari işlemler açığıyla ilgili gidişat zaten genelde olumlu bir yönde bulunuyor. Cari açığın GSYİH’ya oranının bu yıl %1,7, gelecek yıl %2, 2026 yılında ise %1,6 olması öngörülmüş. Bu elbette olumlu bir tablo sunuyor. Fakat büyümeyle ilgili yaptığımız yorumda olduğu gibi, büyümemiz ihracat kanalıyla gerçekleşirse cari işlemler açığının öngörülen düşük seviyelerde tutulmasının daha mümkün hale gelebileceğini değerlendiriyoruz.”
Denizcilik Piyasaları
Küresel denizcilik piyasalarını da değerlendiren Tamer Kıran, Kızıldeniz’de yaşanan aksaklıkların denizyolu taşımacılığını etkilemeye devam ettiğini belirterek, “Temmuz ayında Aden Körfezi'ne gelen gemilerin toplam tonajı, 2023 Aralık ayının ilk yarısı seviyelerine göre %74 azaldı. Kızıldeniz'de yaşananlara ilişkin bir çözüm henüz ufukta görünmüyor. Ancak bir an için işlerin yoluna girdiğini düşünsek bile aksaklıkların giderilmesinin de zaman alacak gibi durduğunu belirtmemiz gerekiyor.” dedi.
Hem Kızıldeniz'deki aksaklıklardan kaynaklanan rota değişikliği hem Asya’ya ham petrol ihracatı gibi uzun mesafeli ticaretlerde görülen büyümenin küresel denizyolu taşımacılığında ton-mil büyümesini desteklediğini ve ton-mil bazında yıllık %6,1 artış öngörüldüğünü belirten Tamer Kıran, denizyolu taşımacılığına ton bazında bakıldığında denizyolu ticaret hacminin %2,4 artış ile 12,6 milyar tona ulaşmasının beklendiğini söyledi.
Tamer Kıran, Ağustos sonu itibarıyla 100 GT ve üzeri gemi dünya filosunun, DWT bazında %3,4 büyüyerek 110.774 gemi ile 2,4 milyar DWT'a ulaştığını sözlerine ekledi.
Sektörü Yakından İlgilendiren Düzenlemeler
Ağustos ayında denizcilik sektörünü yakından ilgilendiren gelişmeler olduğunu belirten Tamer Kıran, "Deniz Turizmi Yönetmeliği Uygulama Tebliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ"in, 28 Ağustos tarihli Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girdiğini, bu tebliğle, Deniz Ticaret Odası’nın, Kültür ve Turizm Bakanlığından talep ettiği konulardan biri olan “Günübirlik Gezi Teknesi ile Gezinti Teknelerinin Belgelendirme şartlarına” ilişkin düzenlemenin yapılmış olduğunu belirtti.
Bununla birlikte son iki ayda Deniz Turizmi ve Denizyolu Toplu Yolcu Taşımacılığı sektörüne ilişkin öncelikli sektör sorunlarından beşinin çözüldüğüne dikkat çeken Tamer Kıran, bunları; denizyolu yolcu 3. Şahıs Mali Sorumluluk Sigortasında yolcu başına Özel Çekme Hakkı Kabotaj’da çalışan Deniz Turizmi ve Yolcu Taşımacılığı yapan deniz araçlarından 250.000 SDR’den 100.000 SDR’ye indirilmesi, Denizyolu Toplu Yolcu Taşımacılığında İstanbulkart Öğrenci Kullanım Hakkında 30 Yaş sınırı getirilmesi, Elektronik Bilet Ücret Tarifesinde %13 oranında ve mil bazlı zam yapılması ve İstanbul Büyükşehir Belediyesi tarafından verilen desteğin de arttırılarak 31 Aralık 2024 tarihine kadar uzatılması olarak sıraladı.
Tamer Kıran, çözüme kavuşan bu konularla ilgili Bakanlık, Kamu Kurum Kuruluşları yetkililerine teşekkür ederken, yeni düzenlemelerin sektöre hayırlı olmasını diledi.
Dip Tarama Malzemesinin Çevresel Yönetimi Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin de 24 Ağustos tarihli Resmi Gazete’de yayımlandığını, Yönetmelik değişikliğiyle, özellikle deniz inşaatı faaliyetleri ile iştigal eden Oda üyelerinin halihazırda yaşadıkları sorunun giderildiğini belirten Tamer Kıran, "Gemiadamları ve Kılavuz Kaptanlar Yönetmeliği"nin de 29 Ağustos tarihli Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girdiğini, ve gemi insanlarına yönelik önemli ve tafsilatlı düzenlemeler getirildiğini kaydetti.
PRÜ Gururlandırmaya Devam Ediyor
Göz bebeğimiz Piri Reis Üniversitesi’nin Yükseköğretim Kurumları Sınavı’nın ardından üniversitelere yerleştirme işlemleri sonucunda bu yıl da öğrencilerden büyük ilgi görerek gururlandırmaya devam ettiğini belirten Tamer Kıran, üniversiteye yerleşmeye hak kazanan 1.457 öğrencinin kesin kaydını yaptırarak akademik öğrenim hayatına ilk adımı attıklarını söyledi.
Öğrenci tercihlerinde yüksek başarı yakalayan Piri Reis Üniversitesi’nin, bir yandan da hedeflediği yüksek eğitim kalitesini iş birliği anlaşmaları ile pekiştirdiğini belirten Tamer Kıran, bu kapsamda Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı (TPAO) ile imzalanan protokol çerçevesinde üniversitede kurulan DP (Dynamic Positioning) simülatörünün açıldığını bildirdi. Kıran, simülatörün, ülkemizin son yıllarda Karadeniz, Akdeniz ve Ege’de doğalgaz arama ve çıkarma çalışmalarının yoğunlaşması ve Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı filosuna sondaj gemileri eklemesi sonrası denizcilerimizin offshore alanındaki yeterliklerinin artırılmasına önemli bir katkı sağlayacağını kaydetti.
Üniversite ile Marmara Teknokent arasında imzalanan “İş Birliği Protokolü” ile ulusal-uluslararası projelerde iş birliği yapmayı, teknolojik altyapılı yeni projeler üretmeyi, ortak Ar-Ge çalışmaları yürütmeyi, akademisyen ve öğrenci çalışmalarını sanayi ile buluşturarak inovatif çalışmaları artırmayı hedeflediklerini belirten Tamer Kıran, ayrıca üniversite ve iş dünyası arasındaki bağı güçlendirmek, PRÜ öğrencilerini mezuniyet öncesinde iş yaşamına hazırlamak, eğitimleri sürecinde, kamu veya özel sektörde mesleki uygulama imkânı bulmalarına imkan sağlamak üzere çok sayıda sektör paydaşı ile iş birliği anlaşmaları imzalandığını belirtti.
Üniversite bünyesinde faaliyet gösteren Piri Reis Üniversitesi Sürekli Eğitim Merkezi’nin (PÜSEM), 20 Haziran 2024 tarihinde Yüksek Öğretim Kurulu’nun onayı ile Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi olarak eğitim, araştırma ve proje bazında sorumluluk sahası daha da genişlediğini belirten Tamer Kıran, “Dünyada ve ülkemizde denizcilik sektörü bazında meydana gelen gelişmeler ve uygulamalar dikkate alındığında; sektörel ihtiyaçlara yönelik kursların daha ağır basmaya başladığı PÜSEM’de, 2023-2024 Eğitim ve Öğretim Döneminde, 78 adet eğitime iştirak eden 1.221 kursiyere 1.290 adet sertifika verilmiştir. Merkezde, diğer bazı yeni sektör eğitimlerinin de içerikleri üzerinde çalışıldığını ve kısa bir süre içinde sektörümüzün hizmetine sunulacağını belirtmek isterim.” dedi.
Balıkçıların Umutla Bekledikleri Eylül Ayı Geldi
Su ürünleri avcılığı yeni sezonunun 1 Eylül’de tüm denizlerimizde başladığını, 15 Eylül tarihinde ise Akdeniz’de başlayacağını belirten Tamer Kıran, balıkçılık sektörünün Türkiye'nin ekonomik, sosyal ve kültürel açıdan önemli bir sektörü olduğunu kaydetti.
Endüstriyel balıkçıların, küçük ölçekli balıkçıların ve su ürünleri işleme ve değerlendirme tesislerinin sürdürülebilir balıkçılık yönetimi için başta iklim değişikliğiyle mücadele olmak üzere kirliliğin durdurulması, habitat tahribinin azaltılması, koruma alanlarının oluşturulması, avcılık düzenlemelerinin yapılması gibi konuların büyük önem arz ettiğine dikkat çeken Tamer Kıran, Oda’nın da bu yöndeki çalışmalara katılarak sektöre destek vermeye gayret gösterdiğini söyledi.
Tamer Kıran, “Tüm gayretler bir yandan yeri doldurulamaz bir besin kaynağı olan balığı insanlara ulaştırırken, diğer yandan Sayın Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan’ın balık avlama sezonu açılışında yaptığı konuşmada söylediği gibi ‘bu denizler bizlere miras değil çocuklarımıza devredeceğimiz emanettir’ sözünü unutmadan hareket etmektir. Yeni sezonda kısmetlerinin peşinde denizlere açılan tüm balıkçılarımıza ‘deniziniz bereketli, ağlarınız dolu olsun’ temennisiyle hayırlı bir sezon diliyorum.” diye konuştu.
Tamer Kıran, Ağustos ayının son günlerinde Türk Deniz Eğitim Vakfı'nda (TÜDEV) uzun yıllar görev yapmış ve Piri Reis Üniversitesi'nin (PRÜ) kuruluş çalışmalarında büyük emekleri olan, TÜDEV Mütevelli Üyesi, PRÜ Eski Mütevelli Heyet Üyesi Müfit Yıldırımalp’in vefat haberini almaktan büyük üzüntü duyduklarını belirterek, merhum Müfit Yıldırımalp’e, Allah'tan rahmet, kederli ailesi, yakınlarına, sektörümüze sabır ve başsağlığı diledi.
Tamer Kıran, konuşmasını tamamlarken, Piri Reis Üniversitesi Rıdvan Kartal Konferans Salonu'nda, 2 Ekim 2024 Çarşamba günü, "Denizcilikte Yeşil Dönüşüm Zirvesi" adı altında gerçekleştirilecek, saat 09.00’da başlayacak ve gün boyu sürecek önemli bir etkinlik düzenleneceğini belirterek, herkesi bu önemli etkinliğine katılmaya davet etti.
Toplantıda, Bilkent Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Selver Şahin, "Küresel Dönüşümler ve Belirsizlikler Çerçevesinde Türkiye İçin Riskler Ve Fırsatlar" konulu sunum yaptı.
Oda Meclis Eğitim ve İstihdam Komisyonu Üyesi Burak Atasoy ve Sürdürülebilirlik İhtisas Komisyonu Başkanı Serdar Akdemir komisyon çalışmalarıyla ilgili, Piri Reis Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Nafiz Arıca da üniversite ile ilgili meclis üyelerini bilgilendirdi.
Vira Haber