Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Faruk Özlü, Türkiye’nin Antarktika faaliyetlerini ve geleceğe yönelik yol haritasını anlattı.
Bakanlık olarak ikinci Antarktika seferini Şubat 2018’de daha büyük bir ekiple gerçekleştireceklerini belirten Özlü, “bu defa hem karada hem denizde araştırmalar yaparak gerçekleştireceğiz. Seferde ekibimizin bir bölümü karada kamp alanında bilimsel araştırmalarını yürütecek, gemide kalan ekip ise kıtada üssümüzün kurulması ile ilgili fizibilite çalışmalarını tamamlayacak. Ayrıca 2018 yılından itibaren Kutup Araştırmaları için özel bir bütçe ayırmayı hedefliyoruz. Bu kapsamda 2017 yılı sonuna kadar Kutup Bilim Programı ve Stratejisini oluşturarak, araştırma faaliyetlerimizi planlı ve sistematik hale getireceğiz. Kıtada fiziki bilimler, yer bilimleri, canlı bilimleri ile sosyal ve beşeri bilimlerde özgün bilimsel çalışmalar gerçekleştireceğiz. Sonuç olarak nihai hedefimiz Antarktika Anlaşmalar Sistemi’nde Danışman Üye olarak yer alabilmek ve kıtada Türk Üssü’nü kurabilmek. Bilim üssümüzün de kurulması ile bilimsel araştırma faaliyetlerimizin sürekliliği sağlanacak ve ülkemiz bu alanda söz sahibi ülkelerle aynı statüde yer alacaktır” dedi.
Bakan Özlü, Türkiye’nin Antarktika yol haritasını şöyle anlattı:
KITADA ZENGİN MADEN REZERVLERİ VAR: Ülkemizin Antarktika faaliyetleri Cumhurbaşkanlığımızın himayelerinde bakanlığımız sorumluluğunda. Antarktika’da bilim insanları tarafından deniz bilimleri araştırmaları, iklim değişikliğinin canlılar ve deniz seviyesi üzerindeki etkileri, balıkçılık, jeoloji, tıp, astronomi gibi alanlarda birçok önemli araştırma yapılıyor. Kıta, üzerinde ve kıtayı çevreleyen açık denizlerde zengin maden rezervlerinin bulunduğu bir bölge.
BİZ KITA İLE DAHA ESKİ TANIŞIYORUZ: Bilim insanları kıtada yaptığı araştırmalar 1960’lı yıllara dayanıyor. Bizim kıta ile tanışıklığımız ise çok daha eskilere dayanıyor. 1500’lü yıllarda denizcimiz Piri Reis çizdiği dünya haritasında Antarktika Kıtası’na en yakın nokta olan Tierra del Fuego’yu gösteriyor. Şu an kıtada hak iddiasında bulunan ve kıtanın yönetiminde söz sahibi batılı devletler ise ancak 1700’lü yıllarda kıtaya dair ilk araştırmalarını gerçekleştirmeye başlıyor.
KITA YÖNETİMİNDE SÖZ SAHİBİ OLMALIYIZ: Sonuç olarak ulusal çıkarlarımız doğrultusunda sürdürülebilir bilimsel araştırmalar yapmak için kıta yönetiminde söz sahibi olmalıyız. Danışman ülke olarak Antarktika Antlaşmalar Sistemi’nde yer almayı hedefliyoruz. Günümüzde kıta ‘bilim ve barış adası’ olarak anılıyor ve Antarktika Antlaşması’na taraf ve danışman olan ülkelerle yönetiliyor. Biz de 1995 yılında Antarktika Antlaşması’na taraf olduk ve şu an yalnızca gözlemci ülke statüsündeyiz. Ancak kıta yönetiminde söz sahibi olabilmemiz için Danışman ülke statüsüne geçmemiz gerek.
ARAŞTIRMA ÜSSÜ KURACAĞIZ: Danışman ülke olmamız için nitelikli bilimsel çalışmalar gerçekleştirmek amacıyla kıtaya seferler düzenlememiz, bilimsel çalışmalar kapsamında diğer ülkelerle işbirliği yapmamız, ulusal kutup bilim programını hazırlamamız ve bilimsel araştırma üssümüzü kurmamız gerek. 2017 yılında Antarktika kıtasıyla ilgili yapılacak iş ve işlemleri Bakanlığımız uhdesinde yürütmeye başladık. Cumhurbaşkanlığımız da Antarktika Bilim Üssü Projesi’ni himaye etmektedir. Bu çalışmaların ilk adımı olarak Antarktika Antlaşması Çevre Koruma Protokolünü 2017 yılında imzalayarak kıta içerisinde söz sahibi olma konusunda ülke olarak önemli bir adımı gerçekleştirmiş bulunmaktayız.
İLK SEFERİ DÜZENLEDİK: Bildiğiniz gibi Şubat-Nisan 2017 tarihleri arasında Antarktika’ya ilk ulusal seferimizi 9 araştırmacıyla düzenledik. Seferin teknik koordinasyonunu İstanbul Teknik Üniversitesi gerçekleştirdi. Bunun dışında Karadeniz Teknik Üniversitesi, Gazi Üniversitesi, Hitit Üniversitesi’nden araştırmacılar 9 kişilik ekibin içerisinde yer aldılar. Bayrağımızı ilk defa Antarktika kıtasında bu seferde dalgalandırdık. Ekibimiz coğrafi bilgi sistemleri, denizcilik meteorolojisi, deniz, canlı, yer bilimleri ile deniz buzu gözlemleri alanlarında bilimsel çalışmalarını gerçekleştirdi. Ayrıca ekibimiz, kıtada üs kurulması olası yerleri inceledi ve gerekli analizleri raporladı.
İKİNCİ SEFERDE HEM KARADA HEM DENİZDE OLACAĞIZ: İkinci ulusal seferimizi gerçekleştirecek ve Ulusal Kutup Bilim Programımızı hayata geçireceğiz. Şu an bakanlık olarak ikinci Antarktika seferinin düzenlenmesini planlıyoruz. Seferi Şubat 2018 içerisinde daha büyük bir ekiple karada ve denizde araştırmalar yaparak gerçekleştireceğiz. Seferde ekibimizin bir bölümü karada kamp alanında bilimsel araştırmalarını yürütecek, gemide kalan ekip ise kıtada üssümüzün kurulması ile ilgili fizibilite çalışmalarını tamamlayacaktır.
'Kutup araştırmaları için özel bütçe'
Gerçekleştirilecek seferler sonucunda yapılan analizler neticesinde ülkemize ait bilimsel üssü önümüzdeki yıllar içerisinde kurarak aktif hale getirmeyi planlıyoruz. Ayrıca 2018 yılından itibaren Kutup Araştırmaları için özel bir bütçe ayırmayı hedefliyoruz. Bu kapsamda 2017 yılı sonuna kadar Kutup Bilim Programı ve Stratejisini oluşturarak, araştırma faaliyetlerimizi planlı ve sistematik hale getireceğiz. Kıtada fiziki bilimler, yer bilimleri, canlı bilimleri ile sosyal ve beşeri bilimlerde özgün bilimsel çalışmalar gerçekleştireceğiz.
'Şili ile yakın temastayız'
İkili işbirlikleri gerçekleştiriyor, uluslararası proje ekiplerine Türk araştırmacıların katılımını sağlıyoruz. Antarktika Projemiz kapsamında gerek kıtadaki üsleri gerekse bilimsel araştırmaları ile önde gelen ülkelerle ikili işbirliği anlaşmaları imzalamak üzere çalışmalar yürütüyoruz. Özellikle Şili ile yakın temaslarımız devam ediyor. Bunların dışında 10 bilim insanımızın bu sene içerisinde uluslararası proje ekiplerine katılımını sağlamak üzere gerekli girişimler yapılmış olup, araştırmacılarımız sonbahar döneminde çalışmalarına başlayacaklar.
'Söz sahibi olacağız'
Sonuç olarak nihai hedefimiz Antarktika Anlaşmalar Sistemi’nde Danışman Üye olarak yer alabilmek ve kıtada Türk Üssü’nü kurabilmek. Bilim üssümüzün de kurulması ile bilimsel araştırma faaliyetlerimizin sürekliliği sağlanacak ve ülkemiz bu alanda söz sahibi ülkelerle aynı statüde yer alacaktır.
Vira Haber