Küresel krizden en çok etkilenen sektör olan İstanbul Tuzla tersanelerinde son 2 yılda 100 bin kişi işini kaybetti, çalışan sayısı 50 bine düştü. İstanbul Gemi ve Yat İhracatçıları Birliği Başkanı Başaran Bayrak, sektör için Afrika, Ortadoğu Arap ülkelerinin cazip pazarlar olmaya devam ettiğini, Rusya'ya da yoğun çalışarak krizden çıkışı amaçladıklarını söyledi.
Dünyadaki ülkeler arasında alınıp satılan malların yüzde 95'i gemilerle taşınıyor. Son iki yıldır yaşanan küresel krizde dünya ticareti yüzde 25 küçülürken, bundan en çok etkilenen gemi ve yat inşa sektörü oldu. Türkiye'de de krizi en derin şekilde İstanbul Tuzla tersaneler bölgesi hissetti. Siparişlerin yarısı krizde iptal oldu. 2 yıl önce Tuzla'daki tersanelerde çalışan işçi sayısı 150 bin iken bugün 50 bine düştü. İşçi ölümleri de çalışan sayısının azalmasında etkili oldu. 100 bin kişi işini kaybetti. Ekonomik krizin darbesinin odağında yer alan gemi ve yat üreticileri yeni pazar arayışına girerek rotayı Afrika, Ortadoğu Arap ülkeleri ile Rusya'ya çevirdi. Yat ve gemi ihracatını artırmak amacıyla İstanbul Gemi ve Yat İhracatçıları Birliği kuruldu.
İstanbul Gemi ve Yat İhracatçıları Birliği Yönetim Kurulu Başkanı Başaran Bayrak, "İşçi ölümlerinin de etkisiyle son iki yılda Tuzla'daki tersanelerde çalışan sayısı 150 binden 50 bine düştü. 2008 yılında 2,6 milyar dolar ihracat yaparken bu yıl sonunda 1 milyar dolarlık ihracat yapılmasını bekliyoruz." dedi. Uluslararası oyunculara sağlanan teşviklerin eksikliği nedeniyle ihracatta düşüş yaşandığını belirten Bayrak, "Gümrüksüz ithalat yapma imkanımız Avrupa Birliği uyum mevzuatı kapsamında 2008'de kaldırıldı. AB dışında gümrüksüz ithal ettiğimiz ürünlere de alırken Gümrük Vergisi ve KDV ödüyoruz. Bu nedenle 1,5-2 yıl boyunca yüzde 18 finansman kaynağı bağlı kalıyor. Yatırım indirimi de aşamalı olarak geri çekildi. Yüzde 40 yatırım desteği tekrar geri verilmeli. İtalya yıllık 15 binin üzerinde yat üretirken, Türkiye 1.500 adet yat üretiyor. Bir tersane yılda sadece 2-3 adet yat üretebiliyor. İddiamızı kaybetmiş değiliz. Afrika, Ortadoğu ve Arap ülkeleri cazip pazarlar arasında. Özellikle Rusya'ya yoğun olarak çalışacağız." diye konuştu.
Akdeniz havzasının en iyi tamir yerinin Tuzla gemi inşa sanayi bölgesi olduğunu kaydeden Bayrak, fiyat rekabetini yakaladıkları anda Avrupalının kendilerini tercih edeceğini, ucuz diye Çin'e giden müşterilerinin geri dönmeye başladığını söyledi. Seri üretimde Kore, Çin, Japonya, Filipinler, Vietnam ve Hindistan gibi ülkeler ile rekabet ettiklerini belirten Bayrak, siparişe göre mega yat üretiminde dünyada ilk 4 ülke arasında olduklarına dikkat çekti. Bayrak, Tuzla'daki yat imal eden şirket sayısının 159'a çıktığını ifade etti.
Küresel krizin yanı sıra Tuzla tersaneler bölgesindeki işçi ölümlerinin de sektörü olumsuz etkilediğini ifade eden Bayrak, "Gemicilik sektöründe ölüm oranı 10 binde 3'tür. Japonya, Kore ve Çin'de bu oran aynıdır. Almanya'da ise 10 binde 2'dir. Türkiye'de işçisine bu kadar yatırım yapan başka bir sektör daha yok. Son iki yıldır mesleki eğitim vermekteyiz. Ancak alt yüklenici yani taşeron firmaların kaldırılması nedeniyle işçilik maliyetleri yukarı çıktı. İki yılda istihdam sayısı 150 binden 50 bine düştü. Kadrolu çalışan sayısı ise 35 binden 8 bine düştü." dedi.
Zaman