Konunun özünün Göcek Koylarındaki mapa-şamandıra sistemi olduğunu belirten ülkemizin deniz turizm temsilcisi Faruk Okuyucu, buradaki Özel Çevre Koruma (ÖÇK) alanındaki koyların, ihale yöntemiyle bazı şirketlere, yüksek bedellerle tahsis edildiğini (kiralandı) vurgulayarak bir basın açıklaması yaptı. Deniz Kültürü Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Ayşe Olcay da “Açıklamanın altına biz de Deniz Kültürü Derneği yönetimi olarak imza atarız” dedi.
DTO Bodrum Şubesi Eski Başkanı, İMEAK DTO Yönetim Kurulu Eski Üyesi, Deniz Turizmi Temsilcisi olan M. Faruk Okuyucu, “DTO Bodrum Şubesi veya İMEAK DTO ile üyelik dahil hiçbir ilişkim bulunmamaktadır” diyerek aşağıdaki basın açıklamasını kamuoyu ile paylaştı.
1 - Koruma alanlarını "korumak" için en yanlış yöntem, ihale ile tahsis etmektedir. Şirketler, kâr amacıyla çalışan ticari işletmelerdir. Amaçları sadece kâr etmektir. Diğer amaçlar ikinci plandadır.
2 - Yapılan ihalelerde verilen bedeller ve sonraki yazışmalar hesaplandığında 9-21 metre arası tekneler için önerilen Mapa/Şamandıra sistemlerinin çevreci anlayışla çalıştırmamaları, bu bedelleri çıkaramaz gibi görünmekte. Bir süre sonra iskele, ponton ve kara alanına tesis talepleri gelmesi olası. Bunun sonucu ise devasa(çok büyük) bir Göcek Marinalar Kompleksi oluşmasıdır.
3 - Kıyı alanları yönetimi özel uzmanlık isteyen; otomobil şirketlerini veya inşaat şirketlerini aşan bir konu olup ülkemizde üniversitelerimize bile yeni girmiş bir bilgi dalıdır.
ŞİMDİ NE YAPILMALI?
A) Kısa Vadede yapılması gerekenler:
4 - Yanlıştan dönülmeli ihaleler hemen iptal edilmelidir. Bu, ülke yararına milli bir meseledir.
5 - Hukuki yol; koruma alanlarının, ilgili büyükşehir belediyelerine tahsisidir. Ancak, siyasi tercihlerin belediyelerde de bazı yanlışlara yol açabileceği, geçmiş örneklerde izlenmiştir.
6 - İl bazında, başta Çevre Bakanlığı ve büyükşehir belediye temsilcileri olmak üzere, yerel belediyeler, Deniz Ticaret Odaları ve diğer odalar ile konuyla ilgili sivil toplum kuruluşları temsilcilerinden oluşacak, geniş tabanlı danışma kurulları toplanmalı.
7 - Koruma alanları tüm dünyada artan nüfus ve turizm sonucu yoğun baskı altında dünya cennetleridir. Artık vakıf, dernek vb. gönüllü kuruluşlarla yönetilmesi çok zordur. Bu nedenle dünyada, gelişmiş çevre şirketleri modeli uygulanmaktadır. Devlet, belediyeler, çeşitli ilgili kuruluşların ortak olacağı geniş tabanlı çevre şirketleri (A.Ş.) modeli altın, hisse ve benzeri teknik/hukuki düzenlemelerle kurulmakta; A/B/C gibi hisselerle geniş tabanlı ortaklar alınmaktadır. Bu şirketler sadece koruma alanlarının kullanımı, idaresi, sürdürülebilir yönetimin gerçekleşmesi için çalışmaktadır. Kâr amaçlı olmayıp, kâr payı dağıtmayıp; kârını tamamen bölgeye koruma/kullanma amaçlı harcamaktadır. Şirket, danışma kurullarıyla iş birliği içinde çalışmaktadır.
B) Uzun vadede yapılması gerekenler:
8 - Denize kıyısı olan ülkelerde KIYI ALANLARI (deniz ve sahil bandı) yaklaşık 50 tür kullanıma konudur. Bunların sadece 9 - 10 kadarı ticari olup; kalanlar sosyal, güvenlik, askeri, plaj, reakreasyon alanları vb. konulardır.
9 - Dar alanda bu kadar paydaşı yönetmek için, BÜTÜNLEŞİK KIYI ALANLARI, master planları yapılmaktadır.
10 - Sonrasında, yerel ölçeklerde kıyı alanları yönetim planları yapılacak ve kurulacak şirket, bu ilkeler bazında koruma alanlarını yönetecektir.
EN ÖNEMLİSİ:
DENİZ BAKANLIĞI ve paydaş temsilcilerinden ve deniz - kıyı duayenlerinden oluşacak Deniz Konseyi benzeri bir üst kurul kurulmalıdır. Bir ülkenin deniz / kıyı alanları, her türlü siyasi veya ideolojik görüşlerin üstünde ve dışındadır; olmalıdır!
Denizler arsa değildir; parsel parsel satılamazlar. Deniz ve kıyı alanlarına saygı gösterilmelidir!
M. Faruk OKUYUCU