Fatih’in emirlerini yansıtan kitabe yeni yapılan kaleye Ekim-Kasım 1480’de asılırken aradan geçen 537 yıl içinde unutuldu. Bir din görevlisinin dikkati o tarihi kitabeyi gün ışığına çıkardı.
Hollanda’daki Türk ve Arap Dünyası Araştırmalar Merkezi Başkanı Dr. Mehmet Tütüncü, tanımladığı kitabenin İzmir’in en eski tapusu niteliğinde olduğu düşünüyor; “Hollanda’da da görev yapan müftü arkadaşım Mehmet Malkoç fark etmiş. Cami görevlilerinin bile bilmediği kitabenin detaylı görüntülerini inceleyince şüphe bırakmadan Fatih’e ait olduğunu anladık. Önce tarihini çözdük ve 1480 yılında yapılan bir kaleye ait olduğunu belirledik. Arapça, istifli ve zor bir Memluk hattıyla yazıldığını, birçok yerinin okunmaz şekilde tahrip edildiğini gördük. Kitabenin tam çözümlenmesi ve okunması için Mısır’dan Dr. Sami Saleh Abdelmalek ve Tunus’tan Fathi Jarray’dan yardım istedim. Eski Arapça yazı ve kitabe uzmanının yardımıyla kitabenin tam çözümünü yapacağız. Şans eseri büyük oranda korunan bu eserin tam olarak korunma altına alınması gerekiyor. Bu eser İzmir’in en önemli kitabesi olarak saklanmalı.”
‘Hiçbir şüphe yok’
Dr. Mehmet Tütüncü; “Evliya Çelebi Seyahatnamesi’nin 9 cildindeki İzmir bölümünde; 801 yılında yapılan bir kalenin kitabesinin metnini veriyor. Ancak 1398’e tarihlenen 801 yılının yazım hatası olduğunu düşünüyoruz. Evliya Çelebi tarihi yanlış okusa da Fatih’in yaptırdığı konusunda hiçbir şüphe yok. ‘Kale emniyetli evin yapılması göklerin ve yerlerin yaratıcısının yardımlarıyla Osmanoğulları soyundan Murad Han oğlu Sultan Mehmed Han tarafından yapıldı. Bütün mevcudatın sahibi ve mükafat ile cezayı hakkıyla veren Allah onu desteklesin. Bu kale Müminlerin kurtuluş yeridir ve selametle ve huzur içinde giriniz’ sözleri bunu kanıtlıyor” diyor.
Haber: Gökhan KARAKAŞ | Milliyet