Ege ekonomisine 'marina' dopingi

Türkiye'de ilk kez devlet tarafından 1976 yılında kurulan Kuşadası Yat Limanı ve 1978 yılında özel sektör tarafından kurulan Altın Yunus Marina ile bu sektörde öncü olan Ege Bölgesi, sektördeki liderliğini koruyor. Bu yıl hizmete giren Çeşme ve Sığacık yat limanları ile Türkiye'deki 33 yat limanından 22'sine sahip olan Ege Bölgesi'ndeki marinalar adeta para basıyor. Türkiye'de 15 bin olan yat limanı kapasitesinin 10 binin üzerindeki bölümünü tek başına karşılayan Ege Bölgesi, ülke çapında yıllık 3.5 milyar dolar ekonomiye katkı sağladığı hesaplanan yat limanlarından, 2 milyar doların üzerinde gelir elde ediyor. Büyük bir çoğunluğu bu bölgede kurulacak yat limanları ile Ege bu pastadaki payını daha da artıracak. Ulaştırma Bakanlığı'nın Cumhuriyet'in 100. yılı olan 2023 yılında sayısını ikiye katlamayı planladığı marinalardan 10 milyar dolarlık gelir bekleniyor. Büyük bir bölümü Ege Bölgesi'ne kurulacak olan marinalar sayesinde bölgenin en az 6-7 milyar dolar gelir elde etmesi hedefleniyor.

Yenileri Yolda
Yeni açılan Çeşme ve Sığacak marinaları kısa sürede önemli doluluk rakamlarına ulaşırken, birçok yat limanında da yer bulma sıkıntısı yaşanıyor. Marinalara bağlanan tekneler, bağlama ücreti, tamir, bakım ve diğer harcamalar dahil edildiğinde ortalama yıllık 15 bin dolar gelir bırakıyor. Vergi indirimi ile birlikte tekne ve yat satışları da artarken, marinalar her yıl satılan bin 500'e yakın tekne ve yat satışına yetişemiyor. Türkiye'de bu yıl Çeşme, Sığacık, Turgutreis ve Didim marinaları hizmete girdi. Datça Yat Limanı'nın ise Maliye Bakanlığı'ndan yer teslimi aşamasına geldiği kaydedildi. Muğla ve Dalaman yat limanları ihale edilirken, Karaburun, Yeni Foça, Fethiye Çavuşlu, Şifne ve Ürkmez yat limanları için de imar plan çalışmalarının sürdüğü kaydedildi. Marinalarda 1 yıllık ortalama kiralar 2 bin 500 eurodan başlayıp, 6 bin euroya kadar çıkabiliyor.

Türkiye'nin Payı
Akdeniz Bölgesi'ndeki ülkelerde 750'inin üzerinde yat limanı var. Bu marinalarda toplam 350 bin adetlik yat bağlama kapasitesi bulunurken, Türkiye 15 binlik kapasitesi ile bu pastadan ancak yüzde 4 pay alabiliyor. Türkiye'nin 30-40 metre uzunluğundaki süper yatlara hizmet verecek nitelikte marina yapımına ağırlık vermesi öneriliyor.

Çeşme'ye 13 milyon euroluk yatırımla IC İbrahin Çeçen Holding ve İngiliz Camper & Nicholsons Marinas International ortaklığında Çeşme Marina'yı kazandırdıklarını belirten Çeşme Marina Genel Müdürü Can Polat bu alanda büyük bir boşluğu doldurduklarını kaydetti. Türkiye'nin bu alanda büyük bir potansiyeli olduğuna işaret eden Polat, kendilerinin bölgenin en iyi marinası olmayı, Doğu Akdeniz'de ise yıldız haline gelmeyi hedeflediklerini kaydetti. Polat, Ege Bölgesi'nde dünyanın en iyi marinalarının bulunduğuna işaret ederek, yeni marinalarla bu pazarda bölgenin payının her geçen gün artacağını vurguladı.

Avantajlarımız Çok
Sektörde vergilerin düşürülmesinin ardından tekne satışlarında artış olduğunu Türkiye'de her yıl bin 500 teknenin satıldığını ifade eden Port Alaçatı Marina Müdürü Yaşar Ateş ise, yapılan marinaların talebe yetişemediğini söyledi. Ege Bölgesi'nin bu alanda çok avantajlı olduğunu bunu iyi değerlendirmesi gerektiğini dile getiren Ateş, şu bilgileri verdi: "İzmir'de son dönemde Çeşme ve Sığacık marinaları hizmete girdi. Proje halinde olan birçok marina da önümüzdeki yıllarda yapılacak. Ege bu pastadan halen önemli bir pay alıyor. Bu payını 2-3 kat artırma imkanına sahip. İyi bir planlama ve yapılacak yeni marinalarla Akdeniz çanağında bu alanda önemli bir pazar payına ulaşabiliriz" dedi.

İstihdam Artacak
Türkiye kıyılarında yerli-yabancı 70 bine yakın teknenin dolaştığını belirten Sığacık Teos Marina Müdürü Cüneyt Acar da, şu anda marina kapasitesinin çok yetersiz olduğunu kaydetti. Devletin yeni marinaların yapılması konusunda büyük desteği olduğunu dile getiren Acar, "Yat bağlama kapasitesinde 50 binler hedefleniyor. Bu hedef doğrultusunda en gözde yerler de Ege kıyıları olacak. Ege kıyılarına daha çok marinanın inşa edilmesi ile büyük potansiyeli olan bu pazardaki payımızı artıracağız. Böylece, önemli bir ticaret hacmi yaratılırken, binlerce kişiye de istihdam sağlanacak" diye konuştu.

Daha çok marina yapılmalı
Son yıllarda Ege Bölgesi'nde ardı ardına marinaların hizmete açıldığını dile getiren Deniz Ticaret Odası İzmir Şube Başkanı Geza Dologh, bu sayının yeterli olmadığını belirterek, daha çok marina yapılması gerektiğini vurguladı. Bu yıl hizmete giren Çeşme Marina'yı günde 10 bine yakın kişinin ziyaret ettiğine işaret eden Dologh, "Çeşme ve Sığacık yat limanları bu yıl hizmete girdi. Bu limanlar bu bölgelere büyük hareketlilik getirdi. Bölgemiz bu alanda çok bakir. Yeni yatırımlara ihtiyaç var. Ulaştırma Bakanı da büyük destek veriyor. Yeni marinalarla Akdeniz'deki pazar payımızı artırarak, turizm gelirlerimizi katlayabiliriz. İzmir merkezde de kesinlikle en azından bir marina kurulmalı" dedi.

Vergiler düşünce tekne satışları arttı
İzmir'de sahibi olduğu Solo Deniz firması ile yelkenli ve motorlu tekne ve yat satışı gerçekleştiren işadamı Rebii Akdurak, son yıllarda tekne satışlarının arttığını söyledi. Kriz döneminde işlerinden sıkılanların ve stresten kaçmak isteyenlerin tekne satın alarak denizde vakit geçirmeyi arzuladığını, bu nedenle de satışların arttığını ifade eden Akdurak, "Vergilerin düşürülmesi ile tekne alımı daha cazip hale geldi. Her bütçeye uygun tekne var. Biz daha çok yelkenli satıyoruz. 10 bin liradan 10 milyon euroya kadar yat var. Herkes bütçesine göre tekne alıyor" dedi.

Bakan Yıldırım tam destek veriyor
Ege Bölgesi'ne büyük ölçüde gelir bırakan yat limanlarının sayısının artmasına Ulaştırma Bakanlığı da tam destek veriyor. Yat limanları kapasitesini 25 bine çıkaracaklarını belirten Bakan Binali Yıldırım, bu yatırımlara her türlü desteği vererek, yap-işlet-devret modeli ile devlet kesesinden tek kuruş harcamadan yat limanı sayısını hızla artıracaklarını ifade ediyor.

Yat limanı adları / Yerleri
Çeşme Marina Çeşme
Setur Altın Yunus Marina Çeşme
Teos Marina Sığacık Sığacık
Alaçatı Yat limanı Alaçatı Setur Kuşadası Marina Kuşadası
Club Marina Göcek Göcek
D-Marin Turgutreis Bodrum
D-Marin Didim Yat Limanı Didim
Marmarin Yat Çekek Yeri Marmaris
Marmaris Yat Marina Marmaris
Martı Marina Marmaris
Milta Bodrum Yat Limanı Bodrum
My Marina Yat Yanaşma Yeri Ekincik
Port Bodrum Yalıkavak Marina Bodrum
Port Göcek Marina Göcek
Setur Ayvalık Marina Ayvalık
Setur Marmaris Yat Limanı Marmaris
Sun Marina Yat Çekek Yeri Marmaris
Yat Lift Bodrum
Albatros Yat Çekek Yeri Marmaris
Ecesaray Marina Fethiye
Kumlubükü Yat Club Marmaris