Deniz Müzesi’nde gerçekleşen çalıştaya emekli ve muvazzaf askerlerin yanı sıra edebiyat, dil, tarih ve denizcilik alanında uzman akademisyenler de katıldı. Çalıştayda tasfiyeci bir dil temizliği yerine Akdeniz’in ortak dil hafızası da olan lingua franca sözcükleri de koruyarak özellikle Türkçe karşılığı olan İngilizce sözcük kullanımın önüne geçilmesi gerektiği vurgulandı. Toplantıya Astsubay Meslek Yüksekokulu öğrencileri de katıldı.
Emekli Amiral Cem Gürdeniz’in başkanlık ettiği gün boyu süren çalıştayda üç bölüme ayrılmış konular etrafında tartışıldı. 1. oturumda, “Türk Denizcilik Kültüründe Gemici Dili” konusu üzerine üç ayrı sunum gerçekleştirildi. 1. Oturumda Prof. Dr. Mustafa Pultar, (Türk Gemici Dilinin Kaynakları) Dz. Kur. Alb. Rıza İşipek, (Osmanlı Gemici Dili Kaynakları), Öğ. Yb. Gökhan Atmaca (Osmanlı Gemi Jurnellerinde Gemici Dili), Dr. Çimen Günay Erkol(Türk Edebiyatında Denizcilik Kültürü: Şiirlerde Gemiciler) denizciliğin tarih ve dille ilişkisi üzerine sunumlar yaptı.
ARŞİVDE YAVAŞ AMA ÖNEMLİ İLERLEME
Türkiye’deki en büyük Osmanlı arşivlerinden birine ev sahipliği yapılan ve 20 milyon imparatorluk dönemi belgesine ev sahipliği yaptığı tahmin edilen Deniz Müzesi’nin kurulmasında emeği geçen subaylar yapılan çalışmaları anlatırken, muvazzaf askerler de güncel arşiv çalışmalarından bahsetti. Arşivdeki belgelerin dijital ortama aktarılmasında seneler içinde yüzde 80 oranında ilerleme kaydedildiği, müzede süren arşiv çalışmalarının hem akademik çalışmalar için hem de denizci belleğin korunmasında kritik rol oynadığı ifade edildi.
Çalıştayın ikinci oturumda “Gemici Dili Edebiyatı” konusu üzerine panelistler sunumlar gerçekleştirdi. 2. oturumda Öğ. Alb. Rüstem Kurtoğlu (Türk Şiirinde Gemici Dili), Edhem Dirvana (Yatçılık ve Yeni Terim İhtiyacı), Prof. Dr. Ömer Bozkurt (Türk Denizci Diline İlişkin Bazı Gözlemler: Meslek Dışından Bir Bakış), Doç Dr. Gültekin Yıldız (Bahriyede Kullanılan İngilizce Terimlerin Türkçeleştirilmesi) güncel denizci dilinde yaşanan dezenformasyon üzerine örnekler verdikleri sunumlar yaptılar.
İkinci oturumda özellikle yatçılık konusunda İngilizce kelime kullanma merakının adeta bir özenti haline dönüştüğü üzerine çarpıcı örnekler verildi. Edhem Dirvana’nın yaptığı sunumda İngilizcesi “cam cleat” olan halat sabitleyicisinin “cem kilit” olarak Türkçeye çevrilmesi gibi yanlış örnekler katılımcılarla paylaşıldı. Cem Gürdeniz, aynı kelimenin “kıstırmaç” olarak aslında daha güzel bir çevirisinin olduğunu da belirtti.
YERLİ TEKNOLOJİDE DİLE DİKKAT
Özellikle teknoloji üreten ülkelerin bir şekilde dilde de egemen olduğu panelistler tarafından vurgulanırken, özellikle yerli teknoloji ürünlerin talimatlandırılması ve isimlendirilmesinde Türkçeye özen gösterilmesi gerektiği belirtildi. Milli Savunma Üniversitesi’nden harp tarihi uzmanı Doç. Dr. Gültekin Yıldız, özellikle MİLGEM gibi bu projelerde bu hususa önem verildiğinin altını çizdi. Yıldız, Milli Savunma Üniversitesi olarak Türk Silahlı Kuvvetleri ile işbirliği içinde bu konuda çalışma grubu oluşturacaklarını ve üniversite olarak bu konuda girişimleri olduğunu söyledi.
Toplantıda öne çıkan önerilerden biri de Prof. Dr. Ömer Bozkurt’un yaptığı “konteyner” kelimesi yerine “kutuyük” kelimesinin kullanılmasıydı.
“HİÇBİR SİYASİ PARTİNİN PROGRAMINDA DENİZCİLİK YOK”
Toplantıya başkanlık eden Cem Gürdeniz kapanış konuşmasında, Türkiye’de deniz kültürün yayılması için siyasi irade gerektiğine vurgu yaparken Türkiye’de bu konuda elini taşın altına koyan bir makamın olmadığını söyledi. Cem Gürdeniz, “Türkiye’de hiçbir siyasi partinin programında denizciliğe dair iki sayfa yok” ifadelerini kullandı. Gürdeniz, denizci bir meydandan, okullardaki denizcilik eğitimine kadar deniz kültürünün birçok bileşeninde ülkemizin geride kaldığını ve benzeri çalıştayların istikrarlı bir şekilde devam ederek bu konuda bazı kişilerin sorumluluk alması gerektiğini söyledi.
Toplantının sonunda panelistlere Kuzey Deniz Saha Komutanı Tümamiral Tayyar Ertem tarafından plaket takdim edildi.
Haber: Kemal Can Kayar - Vira Haber