Birleşmiş Milletler’e (BM) bağlı Hükûmetler Arası İklim Değişikliği Paneli (IPCC) tarafından şimdiye kadar hazırlanan en kapsamlı küresel ısınma raporu, İsviçre’nin Cenevre kentindeki IPCC merkezinde açıklandı. 66 ülkeden 234 bilim insanının katıldığı çalışmaya göre, son birkaç aydır aralarında Türkiye’nin de oldığu birçok ülkede yaşanan orman yangınları ve seller gelecekte yaşanacak daha büyük felaketlerin habercisi. BM Genel Sekreteri Antonio Guterres de yaptığı açıklamada, “Bugünün IPCC Çalışma Grubu 1 raporu insanlık için kırmızı alarmdır” değerlendirmesini paylaştı. IPCC Çalışma Grubu Eş Başkanı Valerie Masson-Delmotte de “Şimdiki ve gelecekteki iklimin çok daha net resmine sahibiz” bilgisini paylaştı. Yeni rapora göre, iklim değişikliğinden kaynaklanan afetlerin sayısı önümüzdeki on yıllarda çok daha yaygın olarak görülecek.
Birleşmiş Milletler ile Dünya Meteoroloji Örgütü’ne üye ülkelerden oluşan “İklim Değişikliği Hükûmetler Arası Paneli (IPCC) 5 ila 7 yılda bir dünyanın iklim sisteminin geldiği durumla ilgili değerlendirme raporları hazırlayarak duyuruyor. Bu raporlardan ilki 1990, ikincisi 1996, üçüncüsü 2001, dördüncüsü 2007, beşincisi ise 2013 ve Eylül 2014 arasında parçalar halinde yayımlandı.
SICAKLIKLAR 2 DERECE ARTACAK
Rapora göre, önlem alınmadığı takdirde, gelecek on yıllarda Paris İklim Anlaşması’nda belirtilen ısı artışındaki 1,5 santigrat derecelik eşik geçilecek. Raporda, “İklim değişikliğinde ani, hızlı ve büyük ölçekli azalmalar olmadıkça, sera gazı emisyonları nedeniyle küresel ısı artışı 1,5 santigrat dereceyi, hatta 2 santigrat dereceyi görecek” denildi. Raporda bu değerlendirmenin, iklim sisteminin insan kaynaklı sera gazı emisyonlarına tepkisine ilişkin bilimsel anlayıştaki ilerlemenin yanı sıra tarihi ısınmayı değerlendirmek için geliştirilmiş gözlemsel veri kümelerine dayandığı belirtildi.
KUZEY KUTBU BUZSUZ KALABİLİR
Rapora göre geçen 5 yıl, 1850’den beri gözlemlenen en sıcak dönem oldu. 1990’lı yıllardan bugüne buzullarda yaşanan erimenin yüzde 90’ının insan etkisiyle olduğu değerlendiriliyor. Yine değerlendirilen tüm senaryolarda, Kuzey Kutbu’nun 2050’den önce en az bir kez eylül ayında neredeyse buzsuz olması çok güçlü bir olasılık.
YAZLAR UZAYACAK KIŞLAR KISALACAK
Gelecek on yıllarda iklim değişikliklerinin tüm bölgelerde artacağı öngörülürken, sıcak hava dalgaları da dahil olmak üzere aşırı sıcakların 1950’lerden bu yana daha sık ve yoğun hale geldiği, soğuk olayların ise daha az sıklıkta ve daha az şiddetli görüldüğü neredeyse kesin. Raporda sıcak mevsimlerin uzun, soğuk mevsimlerin ise kısa olacağı kaydedildi. İklim değişikliğinin “yaygın, hızlı ve yoğun” olduğu uyarısında bulunulan çalışmada, ayrıca 2 santigrat derece küresel ısınmada aşırı sıcaklıkların tarım ve sağlık için kritik tolerans eşiklerine daha sık ulaşacağını gösterdiği kaydedildi.
GERİ DÖNDÜRÜLEMEYECEK DEĞİŞİM YAŞANDI
İkinci kısmı 2022’de yayımlanacak raporda, “İklimde gözlemlenen değişikliklerin çoğu, yüz binlerce yıl değilse de binlerce yıldır görülmedi ve örneğin devam eden deniz seviyesinin yükselmesi gibi, halihazırda etkin olan bazı değişiklikler, yüzlerce ila binlerce yıl boyunca geri döndürülemez” ifadesi yer aldı. Karbondioksit ve diğer sera gazlarının emisyonlarındaki güçlü ve sürekli azalmaların iklim değişikliğini sınırlayacağının altı çizilen raporda, “Hava kalitesi için faydalar hızla gelse de IPCC’ye göre küresel sıcaklıkların istikrara kavuşması 20-30 yıl sürebilir” öngörüsünde bulunuldu.
Vira Haber