Gökhan Karakaş / Milliyet
Rusya’nın Suriye’nin liman kenti Tartus’ta kalıcı üs kuracağını açıklaması ve tek uçak gemisi RFS Amiral Kuznetsov’u Doğu Akdeniz’e göndermesinin ardından ABD’den beklenen hamle geldi. Rusya Devlet Başkanı Putin’in Türkiye’ye gelerek iki antlaşmaya imza attığı gün, ABD’nin Atlas Okyanusu ve Akdeniz’de görevlendirdiği 6. Filosunun amiral gemisi USS Mount Whitney Karadeniz’e açıldı. ABD Deniz Kuvvetleri’nin Blue Ridge sınıfı komuta ve kontrol gemisi USS Mount Whitney, 10 Ekim sabahı İstanbul Boğazı’ndan geçti. Uzmanlar, 8 yıl aradan sonra gerçekleşen bu seferi değerlendirdi.
‘Denge politikası sonucu’
Türk Deniz Kuvvetleri’nden tümamiral rütbesiyle emekli olan stratejist Cem Gürdeniz, tek geçişte 15 bin ton sınırını aşan USS Mount Whitney’in karargâh gemisi statüsünde olduğu için jest yapılmış olabileceğini belirterek şöyle konuştu: “ABD, soğuk savaşın bittiği 1989’dan beri Karadeniz’de önemli jeopolitik hamlelerde bulundu. Bulgaristan ve Romanya’nın NATO üyesi yapılması, Gürcistan’da ABD etkisinin artırılması ve Ukrayna’da başlatılan Turuncu Devrim ABD’nin jeopolitik kazanımlarıdır. Ancak bu kazanımlar Rusya’yı kışkırtmıştır. Rusya’nın Karadeniz’e 4 yeni denizaltı ve 2 yeni fırkateyn konuşlandırması da deniz gücü dengesini lehine değiştirdi. Geminin geçişinin Rusya ile önemli iki anlaşmanın imzalandığı dönemde geçmesi Türkiye’nin uyguladığı denge politikasının sonucudur.”
Deniz Kuvvetleri Komutanlığı’nda görev yaptıktan sonra kurmay albay rütbesiyle emekli olan jeostratejist Dr. Nejat Tarakçı ise şu görüşü bildirdi: “ABD’nin 6. Filo’nun komuta kontrol gemisi olan savaş gemisinin 8 sene sonra Karadeniz’e çıkması, gerginleşen ABD-Rusya ilişkilerine meydan okuma olarak değerlendirilebilir. 6 Filo Komutan Yardımcısı Tümamiral Dary L. Caudle, komuta gemisinin son hamlesini, ‘Dünyanın bu bölgesindeki müttefiklerimize Karadeniz bölgesindeki barış için kararlı olduğumuzu göstermekte’ diye açıkladı.”
‘Umarım Karadeniz’e zarar vermez’
Bahçeşehir Üniversitesi Türk Boğazları Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü Saim Oğuzülgen, geçişi “Rusya’nın Doğu Akdeniz hamlesine karşılık ABD’nin Karadeniz hamlesi” olarak yorumladı. Kıyı Emniyeti Türk Boğazları emekli Baş Kılavuz Kaptanı Oğuzülgen, şöyle konuştu: “Geminin barışçıl amaçla Karadeniz’de olmasında sorun yok. Ama Doğu Akdeniz ile Karadeniz rekabeti artıyor. Rusya’nın Tartus’ta kalıcı üs kurma çalışmalarına karşı ABD süper güç olduğunu hatırlatmak ve rekabete hazır olduğunu kanıtlamak istiyor. Reste rest ya da ‘Oyunda ben de varım’ mesajı olabilir. Montrö Türk Boğazlar Sözleşmesi’nin ilgili kuralları doğrultusunda limit sınırını aşmadığı gözüküyor. Umarım, Karadeniz’e zarar vermez.”