Amerika Birleşik Devletleri, İran'dan petrol ithalini azaltmaları koşuluyla yedi ülkeye ekonomik yaptırım uygulamayacağını açıkladı.
Dışişleri Bakanı Hillary Clinton, İran'dan petrol alımını azalttıklarını kanıtlamaları koşuluyla Türkiye, Hindistan, Güney Kore, Malezya, Güney Afrika, Sri Lanka ve Tayvan'ın yaptırım uygulamasıyla karşı karşıya kalmadan önümüzdeki altı ay boyunca petrol ithal etmeye devam edebileceklerini bildirdi.
ABD'de Aralık ayında çıkarılan bir yasa, Amerika'nın mali yardım sistemine dahil olan ülkelere 28 Haziran'a kadar İran'dan petrol alımlarını büyük ölçüde azaltmadıkları koşulda ekonomik yaptırım uygulanmasını öngörüyordu.
ABD bu yolla İran'ın uranyum zenginleştirme programına engel olmayı hedefliyor.
Washington ve müttefikleri İran'ın gizlice nükleer silah geliştirmeye çalıştığına inanıyor. İran ise bu iddiaları şiddetle kınıyor.
Dışişleri Bakanı Clinton, son açıklanan muafiyet işleminin yaptırımların amacına ulaştığını gösterdiğini belirtti.
Clinton yaptığı açıklamada, "İran'ın petrol satışını azaltarak İranlı liderlere kesin bir mesaj veriyoruz: Uluslararası toplumun kaygılarını giderecek somut adımlar atmadıkları sürece daha da yalnızlaşmaya devam edecekler" dedi.
ABD, İran'dan petrol alımlarını azalttıkları için Mart ayında Japonya'ya ve 10 Avrupa Birliği ülkesine muafiyet uygulamıştı.
Bu son adımın İran'dan en büyük petrol ithalatçısı olan Çin üzerinde petrol alımlarını azaltması için baskı oluşturması bekleniyor.
AFP haber ajansı, Amerikalı yetkililerin ABD'nin Çin ile görüşmelere devam ettiğini bildirdiğini söylüyor.
ABD, İran'ın petrol ihracatının geçen yıl günlük 2,5 milyon varil iken bu yıl 1,2 ila 1,8 milyon varile düştüğünü belirtiyor.
Geçen hafta Birleşmiş Milletler nükleer denetleme kurumu, İran'ın nükleer tesislerine daha fazla giriş izni için Viyana'da yapılan görüşmelerin sonuçsuz kaldığını bildirdi.
İran ile Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nin daimi üyesi beş ülke - ABD, İngiltere, Çin, Rusya, Fransa - ve Almanya arasındaki görüşmeler gelecek hafta Moskova'da yeniden başlayacak.
İran nükleer programının barışçıl amaçlı odluğunda ısrar ediyor.
TÜPRAŞ Libya ile anlaştı
Bu arada Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız, İran'dan ham petrol alımını azaltan TÜPRAŞ'ın Libya ile 1 milyon tonluk anlaşma yaptığını, Suudi Arabistan ile de uzun dönemli kontrat görüşmelerine başladığını bildirdi
ABD daha önce ön liste yayımladığında “Türkiye'nin bu listede olmamasının olmayacağı anlamına gelmez” dediğini hatırlatan Yıldız, şöyle konuştu:
“Nitekim bununla alakalı listede Türkiye'nin ismi var. Ama bundan daha önemlisi Türkiye'nin kendine has milli politikaları çerçevesinde bizim temel hedeflerimiz var. Bu temel hedeflerimiz büyük ölçüde uluslararası arena ile örtüşür, zaman zaman da örtüşmeyebilir.
O da şu; doğalgaz aldığımız ülkelerin ki sayısı 5'tir. Bu sayıyı 6'ya, 7'ye, mümkünse 8'e çıkartmayı, ham petrol aldığımız ülkelerin sayısı 11'dir, bunu da 12'ye, 13'e, mümkünse 14'e çıkartmayı hedeflediğimizi söylemiştim. Dolayısıyla bu hedeflerimiz uluslararası arenadaki bir kısım politikalarla örtüşebilir.
Zaman zaman da örtüşmeyebilir. Ama en önemlisi bizim ülkemizin çıkarlarıyla alakalı hususlardır. Biz Libya'yı alternatif bir ülke olarak 12'inci sıraya almıştık ve TÜPRAŞ Libya ile 1 milyon ton civarında bir bağlantı yaptı. Aynı zamanda Suudi Arabistan'dan spot alımlar başladı. Uzun dönemli kontrat görüşmeleri de başladı.”
ABD'nin aldığı kararların hukuken bir bağlayıcılığı olmadığını, fakat ABD'nin stratejik ortak olduğunu kaydeden Yıldız, Türkiye'nin önceliğinin ihtiyacın zamanında ve olabildiğince ucuz kaynaklardan karşılanmasına dönük olacağını vurguladı.
İran Türkiye için sıradan bir ülke değil
“ABD'nin muafiyet listesinde yer alması Türkiye ile İran arasındaki ilişkileri etkiler mi?” şeklindeki bir soru üzerine Bakan Yıldız, komşu İran'ın Türkiye için sıradan bir ülke olmadığını, İran için de Türkiye'nin sıradan bir ülke olmadığını ifade eden Yıldız, “İran'la ilişkilerimiz son derece köklü ve bundan sonraki ticaret hacmini artırmaya dönüktür. O yüzden İran'la herhangi bir sıkıntı yaşamamız şu anda söz konusu değildir” dedi.
Ham petrol fiyatlarının düşmesinin ardından doğalgaz fiyatlarının inip inmeyeceğinin sorulması üzerine de Taner Yıldız, doğalgaz fiyatlarının istedikleri düzeye inmediğini ve hala yüksek olduğunu söyledi. Yıldız, “O açıdan kendi içerisinde maliyetlerimize bakıyoruz ve her ay sonu kamuoyu ile paylaşıyoruz” diye konuştu.
BBC Türkçe