Denizcilik Genel Müdürlüğünün yayınladığı bültende konuya yer verildi:
'Navlun fiyatlarındaki gerilemenin nedeni arz ve talep arasındaki dengesizliktir'
'Navlun oranları deniz taşımacılığı maliyetlerinin önemli bir bileşeni olduğundan, gelecekteki değişiklikleri ve dalgalanmaları doğru bir şekilde tahmin etmek, göndericiler ve taşıyıcılar dahil olmak üzere tüm uluslararası deniz ticareti ve taşımacılık paydaşları için kritik öneme sahiptir.
Bu açıdan konteyner navlun oranlarını incelemek gerekirse; Şekil 1’de konteyner navlun fiyatlarının Eylül 2021’deki tarihi zirveden Mart 2023’teki 1.700 ABD Doları seviyelerine kadar düştüğü görülmektedir. Pandemi döneminden bu zamana kadar navlun fiyatlarında %80’den fazla düşüş gözlemlenmiştir. Navlun fiyatlarındaki bu gerilemenin nedeni arz ve talep arasındaki dengesizliktir.
Uluslararası Para Fonu (IMF), küresel büyümenin 2022'de %3,4'ten 2023'te %2,9'a düşeceğini ve ardından 2024'te %3,1'e yükseleceğini tahmin etmektedir. 2023 tahmini, Ekim 2022 Dünya Ekonomik Görünümü'nde (WEO) öngörülenden 0,2 puan daha yüksek, ancak tarihsel ortalama (2000- 2019) olan %3,8'in altındadır.
2023'teki iyileşmenin en önemli nedeni, Covid-19 kısıtlamalarının gevşetilmesinin ardından Çin ekonomisindeki iyileşmedir. Küresel ekonomik görünümdeki iyileşmeye rağmen, 2023 yılı için talepteki büyüme beklentisi düşük seviyelerde kalacakken 2024 yılı için daha yüksek olacağı tahmin edilmektedir. 2023'te, ana taşımacılık hatlarındaki ve bölgesel ticaretteki büyümenin %1-2 aralığında olması beklenmekte iken 2024 için yaklaşık %5-6 talep artışı beklenmektedir. Büyümeye yönelik riskler devam edeceği için, 2023 ve 2024'te sırasıyla yalnızca %1-2 ve %2,5-3,5'luk büyüme öngören aşağı yönlü bir senaryo da diğer bir olasılıktır.
Arz açısından konteyner piyasası değerlendirildiğinde ise; 2022'de %4,0 büyüyen konteyner filosunun 2023'te %6,3, 2024'te ise %8,1 büyüyeceği tahmin edilmektedir. Filodaki artma veya azalma sıkışıklık ve seyir hızındaki değişikliklerden etkileneceği için arzın 2023'te %11,3 ve 2024'te %3,1 artması beklenmektedir (Şekil 2)
Sonuç olarak, 2023'ün ilk yarısı boyunca negatif yönde yıllık büyüme göstermesi, ancak daha sonra 2023 ve 2024'ün geri kalanında ana taşımacılık hat ve bölgesel ticaret hacimlerinin büyümeye geri dönmesi öngörülmektedir. Yıllık büyüme olarak ölçüldüğünde, 2022/2023'ün aynı döneminde yaşanan gerileme nedeniyle 2023'ün 4. çeyreği ve 2024'ün 1. çeyreğinin özellikle güçlü olacağı tahmin edilmektedir. 2024'te arz/talep dengesinin iyileşmesi beklense de 2023'te arz, talebi önemli ölçüde geride bırakacağı için; 2024’teki iyileşme 2023'te yaşanacak önemli zayıflamayı karşılamada yetersiz kalacaktır. Navlun oranları, time charter oranları ve ikinci el gemi fiyatlarının bu dönem boyunca baskı altında kalması beklenmektedir.
Hat operatörleri, kapasiteyi taleple eşleştirerek navlun oranlarını koruyabileceği değerlendirirken şimdiye kadar bu konuda ilerleme sağlanamamıştır. Hem talep artışı hem de olumsuzluklar mevcuttur. Bununla birlikte, olasılıklar dengesi aşağı yönlü ağırlıklı görünmektedir. Arz, geciken teslimat veya yeni gemilerin iptali nedeniyle tahmin edilenden daha düşük olabilir; eşit olarak, dahil edilen hız azaltmaları gerçekleşmezse arz da daha yüksek olabilir. Tahmin edilen bu veriler sonucunda navlun fiyatlarında düşüşün süreceği değerlendirilmektedir. Öte yandan düşüş beklentisini boşa çıkarabilecek gelişmeleri de incelemek gerekmektedir.
Taşımacılık şirketlerinin planlanan yeni gemi siparişleri bulunmaktadır. Bu siparişlerin askıya alınması uluslararası taşımacılıkta arz yönlü daralmaya yol açabilir. Siparişlerin ertelenmesi ya da iptal edilmesi navlun fiyatlarının yükselişinde rol oynayan en önemli faktörlerden biri olacaktır. Ayrıca pandemi döneminde depolarda stoklanan malların azalmasıyla 2023 yılının ikinci çeyreğinde tüketici talebinde kısmen hareketlenmenin yaşanması da beklenmektedir. Tüm bu etkenler yaz dönemi boyunca navlun fiyatlarının yeniden yükselişini tetikleyebilir.'
Vira Haber