16. yüzyılda yaşayan ve Osmanlı İmparatorluğu’nun en büyük denizcilerinden olan Selman Reis düzenlenen bir etkinlikle anıldı. Portekizlilerin Kızıldeniz’de Müslümanlara zarar vermesiyle Memluk Devleti’nin II. Beyazid’dan yardım isteğiyle bölgeye gönderilen Selman Reis ölümünün 483. yılında Prof. Dr. İdris Bostan tarafından anlatıldı.

Sultanbeyli Kültür Merkezi’nde düzenlenen anma etkinliğinin konuşmacıları İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi’nden Osmanlı Denizcilik Tarihi uzmanı Prof. Dr. İdris Bostan ve Dr. Yusuf Alperen Aydın oldu. 16. yüzyılda Kızıldeniz’de yoğunlaşan Portekiz saldırılarıyla mücadele edemeyen Memluk Devleti, Osmanlı İmparatorluğu’ndan yardım istemişti. Sultan II: Beyazid, Osmanlı deniz gücünü oluşturan gemilerle Selman Reis’i bölgeye göndererek, imparatorluğun sınırlarını genişletmişti. Prof. Dr. İdris Bostan, Selman Reis’in Türk denizcilik tarihi açısından çok önemli zaferler elde ettiğini belirtirken, bölgede Osmanlı donanmasına benzer kurduğu donanmayla Basra Körfezi ve Kızıldeniz girişlerindeki stratejik noktaları aldığını vurguladı. Bostan, Selman Reis’in denizcilik bilgi ve tecrübesiyle Haliç Tersanesi’ni de düzenlemekle görevlendirildiği, Kanuni Sultan Süleyman tarafından ise Hint kaptanlığı görevine getirildiğini belirtti. Etkinlikte Dr. Yusuf Alperen Aydın ise, Osmanlı savaş gemileri hakkında detaylı bilgiler verirken, dönemin deniz savaşları hakkında da ipuçları sundu.

Selman Reis Kimdir?
On altıncı yüzyıl Osmanlı denizcisidir. Korsanlıktan yetişerek Osmanlı Devleti hizmetine girmiştir. Venediklilere karşı yapılan Mora Seferine, meşhur denizci Kemâl Reis’in maiyetinde Bahriye Sancak Beyi olarak katılmıştır (1499-1500). 1498 yılında Ümit Burnundan dolaşarak Hindistana ulaşmanın mümkün olduğunu fark eden Portekizliler, Kızıldeniz ve Atlas Okyanusunda, Müslümanlara sıkıntı vermeye başlayınca Sultan İkinci Bayezid Han tarafından, Portekizlilerin zararına mâni olmak için, teknik ve stratejik malzemeyle birlikte Mısır’a Memluk Devleti emrine gönderildi. Mısır donanmasını, Osmanlı donanmasına benzer şekilde teşkilâtlandırdı. Basra Körfezi ve Kızıldeniz girişlerindeki stratejik noktaları zaptederek, Hindistan- Ortadoğu ticâret yolunu ele geçirmeye çalışan Portekizlilere karşı mücâdele etti. Gurab adıyla bilinen 50 çektiriden müteşekkil bir Mısır-Memlûk filosuyla çıktığı sefer, Yemende ortaya çıkan isyân sebebiyle netîcesiz kaldı. Mısır’ı fetheden Yavuz Sultan Selim Hanın emri üzerine, eli altında bulunan donanmayı Cidde’den Süveyş’e getirdi (1517). Bir süre burada kalarak, Süveyş Tersânesi’ni genişletti. Sonra, Haliç Tersânesi’nin genişletilmesiyle vazifelendirildi (1518) ise de, Kânûnî başa geçince, Hind kaptanlığı unvânı ile, doğrudan doğruya Dîvân-ı hümâyuna bağlı olarak Süveyş’teki Osmanlı filosunun başına tâyin edildi. Bir taraftan Süveyş Tersânesini tanzim ederken, diğer taraftan Portekizlilere karşı mücâdeleye devâm etti. Mısıra gelen Makbul İbrâhim Paşa’yla bizzat görüşerek, kendi adıyla anılan lâyihâsını sundu. Lâyihâda; Portekizlilerin elinde bulunan limanların durumunu, Hint deniz yolunun Osmanlı ticâretine sağlayacağı faydaları anlattı. İbrâhim Paşa’nın emriyle Süveyş Kaptanlığını kurdu (1525). Süveyşte inşâ ettiği kırk beş parçadan müteşekkil donanmasıyla, Hint Okyanusuna doğru yola çıktı. Aden’i aldı. Fakat ömrü Hind sularında dolaşmaya yetmeyip, gemisinde vefât etti (1528).

Gökhan Karakaş Milliyet Gazetesi