Ne yazık ki selâtin camilerindeki coşku buralarda yerini hüzne bırakıyor. Çünkü namaza duracak cemaatleri yok. Ya da mihrabın önünde öylece duran tespihlere uzanan bir el... Hemen hepsinin ortak kaderi yalnızlık ve bitmek bilmeyen bir sükûnet...

Sultanahmet Camii'nde batan güneşin vurduğu ışıklar altında kılınan bir akşam namazı... Ya da Eyüp Camii'nde kuş cıvıltıları eşliğinde secdeye varılan bir sabah... Fark etmez.Her dem saflarda yüzlerce insan, ayrı dillerde binlerce dua. Selâtin camilerinde hiç bitmeyen bu akış, keşke her camide olsa diyoruz içimizden, Ali Pertek Camii'nde hiç cemaati olmayan imamın abdest alarak namaz kıldırmaya hazırlandığını görünce. Neyse ki son anda bir kişi geliyor. İmam, biz ve 70-80 yaşlarındaki bastonlu dede birlikte kılıyoruz namazı. Sonra yine yalnızlığına bırakıyoruz mütevazi mabedi. Etrafında onlarca kafe, yüzlerce insan olan bu camide her vakit namazı böyle eda ediliyor. Boğaziçi'ndeki hemen bütün sahil camilerinde de durum aynı. Ne kapıları aşındıran ayaklar var bu Osmanlı mabetlerinde, ne de mihrabın önündeki tespihlere uzanan eller... Onların halılarını eskiten, boyalarını kabartan, duvarlarını çatlatan kalabalık cemaatler değil; zaman, yalnızlık ve bitmeyen sükûnet.

Biz her birini gezdik. Ortaköy, Beylerbeyi, Fındıklı Molla Çelebi, Dolmabahçe, İskender Paşa camileri hariç, diğerlerinin geleni, gideni, uğrayanı pek yok. Ama birçoğunun çevresinde kafeler, parklar, restoranlar, çay bahçeleri var. Buna rağmen bazılarının kapısı ezan vakitleri dışında kilitli. Keşke vapur ve dalga sesleri arasında, ufak cemaatlerine iştirak eden bir kişi daha olsa. Ya da herhangi bir vakitte penceresinden boğazın müthiş güzelliğini seyrederken tefekküre dalanlar...  

Kaymak Mustafa Paşa Camii

Anasolu yakası yalı camiileri

1- Şemsi Paşa Camii: Üsküdar'da boğazın en güzel yerlerinden birine inşa edilmiş namı diğer Kuşkonmaz Camii. Rivayetlere göre Mimar Sinan'ın yaptığı en küçük külliyeye sahip. 1580 yılından bu yana tüm ihtişamıyla Salacak sahilini süsleyen caminin en önemli özelliklerinden biri de avlusunda, 27 bin eserin bulunduğu halk kütüphanesinin olması.

2- Üryanizâde Camii: Üsküdar'ın en şirin camilerinden biri. Ahşap, kutu gibi bir yapı. Yerden yaklaşık 4 metre yükseklikte, ufak mı ufak ama bir o kadar da sevimli bir minaresi var.

Bahçesindeki banklara oturup denizi seyretmek muhteşem. Kadınlar mahfilindeki Boğaz'a bakan pencerelerin önünde saatlerce tesbih çekip tefekkür etmek de... Kuzguncuk'taki bu cami 1860'ta mescit olarak yapılmış, 1889'ta camiye dönüştürülmüş.

3- Kaymak Mustafa Paşa Camii: Kuleli Askeri Lisesi'nin çaprazındaki cami, küçük ama bir bakanı bir kez daha baktıranlardan... Kiremit rengi cephesi, beyaz ahşap çatısı hemen dikkat çekiyor. Lale Devri'nde, kaptan-ı deryalık yapmış olan Mustafa Paşa, 1837 yılında yaptırmış Çengelköy'deki bu camiyi.

4- Vaniköy Camii: Güzelliği fark edilmeyen, cuma namazı dışında pek uğrayanı olmayan mabetlerden Vaniköy camii... Kurulduğu günden bu yana yalnızlığına eşlik eden dev bir çınar ağacı var bahçesinde, o kadar. Kâgir duvarlı, kırma çatılı camiyi, 1665 yılında Vani Mehmet Efendi yaptırmış. Semte adını veren caminin kapısı şimdilerde namaz vakitleri dışında kilitli.

5- Kandilli Camii: Kandilli iskelesinin hemen arkasında, oldukça sade görünümlü, taş minareli iki katlı ahşap bir yapı... Sivri kemerli pencerelerinden alıyor gün ışığını... Kilitli olduğundan içine giremedik! Ama pencereden gördüğümüz kadarıyla göz alıcı çini mihraba sahip. Söylentilere göre bu mihrap caminin yapıldığı 1632 yılında başka bir camiden buraya taşınmış.

***

Büyük Mecidiye Camii (Ortaköy)

Avrupa yakası yalı camiileri

6- Bezm-i âlem Valide Sultan Camii: Bulunduğu konum nedeniyle Dolmabahçe Camii diye biliniyor. İnönü Stadı'nın karşısında 2 minareli, taş ve mermerden inşa edilmiş görkemli bir yapı. Sultan Abdülmecid'in annesinin ismini taşıyan caminin yapımını, valide sultan başlatmış. Valide Sultan'ın ölümü üzerine Abdülmecid tarafından tamamlanmış, 1855'te ibadete açılmış.

7- Büyük Mecidiye Camii: Semtinden dolayı Ortaköy Cami olarak bildiğimiz Büyük Mecidiye Cami, 1853 yılında Balyan ailesinin İstanbul'a kazandırdığı eserlerden. Boğaziçi'nde eşsiz bir konuma ve manzaraya sahip. 4 yanındaki geniş ve yüksek pencerelerden Boğaz'ın bütün ışıkları sızıyor içeri. Akşamlarıysa cephesi beyaz kesme taştan, kubbe duvarları pembe mozaikten yapılan bu caminin ışıklandırması yansıyor Boğaza.