Türk ve İsrailli yetkililerin, Mavi Marmara gemisine yapılan kanlı baskını soruşturan BM Komisyonu raporunun öncesinde anlaşmaya varma çabaları sonuçsuz kaldı. İsrail’in “Özür dilemeyiz” tavrı üzerine görüşmeler çöktü. BM’nin taslak raporundan sızanlara göre, İsrail “aşırı güç kullanmak”la suçlanıyor. Türkiye “filoya engel olmamak”la eleştiriliyor. Gazze ablukası ise ‘meşru’ sayılıyor.

İSRAİL’in 2010 mayıs ayında Gazze’ye yardım malzemesi götüren filodaki Mavi Marmara gemisine yaptığı baskın sonucunda dokuz vatandaşımızın ölümüyle ilgili Birleşmiş Milletler raporunun taslağı her iki tarafı da tatmin etmezken bir süredir New York’ta ilişkilerin normale dönmesi için yürütülen müzakereler de çöktü.

Dün raporun BM Genel Sekreteri Ban Ki-Moon’a sunulması planlanıyordu. Ban’ın New York’ta olmaması bahane edilerek Türk ve İsrailli yetkililere zaman kazandırılmak istendi. Ancak Türkiye’nin “özür dilenmesi” İsrail’in ise “üzüntüsünü bildirme” önerilerinde ısrar etmesi müzakereleri kilitleyen ana unsur oldu. New York’taki görüşmelerde İsrail heyetine başkanlık eden Stratejik İlişkiler Bakanı Moşe Yaalon dün ülkesine döndü. Görüşmelerde uzlaşma için uygun bir formül bulunamadığının ortaya çıkmasından hemen sonra bir açıklama yapan İsrail Dışişleri Bakanı Avigdor Lieberman ise Türkiye’nin özür talebine cevaben, “Özür dilememiz için bir neden yok. Türkiye koşullar belirleyebileceği ve bizim de onlar süpergüçmüş gibi bunu kabul ettiğimiz yolunda bir izlenim yaratmak istiyor. Bu onlar için bir onur meselesi” dedi.

Aşırı güç kullandı

Başkanlığını Yeni Zelanda’nın eski başbakanı Geoffrey Palmer’ın, başkan yardımcılığını Kolombiya’nın eski Devlet Başkanı Alvaro Uribe’nin yaptığı, İsrail’den Joseph Ciechanove ve Türkiye’den emekli büyükelçi Özdem Sanberk’in yer aldığı Soruşturma Komisyonu’nun dün basına sızan taslağında ise her iki tarafa da suçlamalar getirildiği ortaya çıktı. Komisyon İsrail’in Gazze’ye Hamas yönetimine silah ulaştırılmasını önlemek için uyguladığı ablukanın “yasal” buldu. Türkiye ise bunun tam tersini savunuyor. Komisyon raporunda İsrail’in gemide yaşanan ölümlere izah getiremediği, uyarıda bulunmadan aşırı güç kullanarak gemiye saldırdığı ve yolculara kötü muamelede bulunduğunu belirtti. Raporda, Türk hükümeti filoyu durdurmak için yeterli çaba göstermemekle eleştiriliyor. BM Soruşturma Komisyonu’nun bu hafta içinde raporunu tamamlayıp Genel Sekretere sunmayı planladığı belirtildi.

Hürriyet