Üç tarafı denizlerle çevrili ülkemizde artan gemi trafiği beraberinde ciddi kazaları da yanında getiriyor. İstanbul Boğazı’nı da tehdit eden kazalar sonucu yayılan petrol ve türevleri kıyılarımızı kirleterek çevre sağlığı açısından önemli bir sorun oluşturuyor.

Bu problemlerden yola çıkan İTÜ Fen Edebiyat Fakültesi Kimya Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Oğuz Okay, Polimerik Jeller Araştırma Laboratuvarında ‘süngerimsi madde’ olarak bilinen petrol sorbentini geliştirdi. “Petrol Döküntülerinin Deniz Ekosistemi ve Atık Sulardan Uzaklaştırılması için Yeni Bir Sorbent Üretimi ve Uygulaması” projesi için TÜBİTAK Araştırma Destek Programları Başkanlığı (ARDEB), yaklaşık 450 bin TL destek verdi.

Özel yapısı nedeniyle su yerine sadece petrolü emiyor

ARDEB 1001 - Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Projelerini Destekleme Programı desteğiyle geliştirilen sorbent, batmadan su yüzeyinde durarak gözenekleri ve moleküler yapısı nedeniyle sadece petrolü emiyor. Denize yayılan petrol ve türevlerinin daha önce de mekanik olarak suyun yüzeyinden alınabildiğini belirten Prof. Dr. Okay, "Bizim geliştirdiğimiz sorbentten önce de deniz üzerindeki petrol çekilebiliyordu. Mesela talaşı koysanız talaş da petrolü tutabilir. Ama petrolü emme miktarı çok azdır ve tekrar kullanılamaz, kendisi de bir atık olur. Diğer yandan şu an piyasada olan ticari sorbentler de petrolü emebiliyor. Ancak sadece bir defa kullanılabiliyor ve kullanım sonrası bir atık oluyor. Biz TÜBİTAK, İTÜ ve Sabancı Üniversitesi ortak çalışmasıyla kauçuk esaslı emici bir sorbent de üretip uluslararası patentini aldık. Daha sonra 1 gramı 25 gram petrolü 1 dakika içinde emen yeni sorbenti geliştirdik. Hızlı emişi ve tekrar kullanım özelliği bulunan sorbent ile denizlere dökülen petrolü tamamen geri kazanabiliyoruz" dedi.

İstanbul Boğazı’nda kullanılacak

Prof. Dr. Oğuz Okay, ağırlığının 25 katı kadar petrol emen sorbentin İstanbul Boğazı’nda kullanılabileceğini söyledi. Büyük sorbentlerin bir geminin arkasına takılarak riskli bölgelerdeki petrol ve türevlerini toplayabileceğini belirten Okay, "Sorbent petrole doyduktan sonra denizden çekilecek ve bir makine yardımıyla sıkılacak. Böylece kaybedilen petrol ve türevleri geri kazanılacak. Sorbent tekrar tekrar kullanılabildiği için çalışmalar hızlı bir şekilde tamamlanacak" dedi. Geliştirdikleri sorbentin seri üretimi için destek beklediklerini belirten Okay, denizlerin kirlilik oranlarını araştıran bazı birimler dışında sorbentlere yeterince ilgi gösterilmediğini sözlerine ekledi.

Yılda 150 milyon ton petrol taşınıyor

Türk boğazlarından yılda yaklaşık 150 milyon ton petrol geçerken, dünya denizlerinde her yıl yaklaşık 2 milyar ton petrol taşınıyor. Kaçınılmaz olarak deniz kazaları da meydana geliyor. Meksika Körfezinde 2010 yılında meydana gelen patlama ve yangının ardından batan petrol platformundan çevreye yayılan petrolün çevreye verdiği zararlar hala sürüyor. (Kaynak: TÜBİTAK)

virahaber.com