Rasim Akar değerlendirmesinde şunları kaydetti: 

"Çin’de 2019 yılı Aralık ayında başlayan ve 2020 yılının ilk aylarında tüm dünyayı saran Covid-19 salgını ülkelerin kısmi ve tam kapanmalarını beraberinde getirmiş, ekonomik faaliyetleri de adeta durma noktasına getirmiştir. Covid-19 pandemisinin olumsuz etkilerinin oldukça yoğun olarak hissedildiği sektörlerin başında deniz ticareti gelmektedir.

Üretimin azalması, tedarik zincirlerindeki aksamalar ve karantina uygulamaları başlıca etkenler olmuştur. Sektörde yer aldığımız tanker, kuru yük ve konteyner taşımacılığında en olumsuz etkileri kuru yük piyasasında yaşadık. Gemiler neredeyse durma noktasına gelmiş, navlun seviyeleri tarihin en düşük seviyelerini görmüştür. Bu süreçte konteyner hattımızı kapatmadan, düşük hacimlerle de olsa konteyner gemilerimiz faaliyetlerini durdurmadan devam etti.

Tanker taşımacılığı nispeten kendi normal seviyelerini korumuş, fakat ülkelerin kapanmaları, giriş-çıkışların yasaklanması, gemi personel değişimlerinde uygulanan karantina zorunluluğu ve tedarik problemleri bu segmentte hem maliyet, hem de malzeme tedariki konularında büyük olumsuzluklar olarak karşımıza çıktı. 2020 yılı sonu ve 2021 yılı ilk çeyreği sonuna kadar kuru yük ve konteyner piyasalarında olumsuzluklar ve düşük seviye navlunlar devam etti. Tanker piyasalarını bu zaman zarfında durağan olarak niteleyebiliriz.

Aşı çalışmalarının hızlanması ve bazı ülkelerde uygulanmaya başlanmasıyla birlikte tüm dünyada fabrikaların kademeli de olsa çalışmaya başlaması, üretimin tekrar başlaması, Uzakdoğu ve Amerika’daki liman yoğunlukları, küresel çip üretim sorunu deniz ticaretine olumlu yansımış ve 2021 yılı bahar aylarında kuru yük gemilerimize yük bulmakta yaşadığımız sorunlar azalmaya, navlun seviyelerinin yukarı yönlü ivmelenmesini sağlamıştır. 2021 yılı üçüncü çeyrekten itibaren konteyner taşımacılığında hacim çok artmış, navlun piyasalarına olumlu etki sağlamıştır. Aynı şekilde kuru yük piyasası da hareketlenmiştir.

Kuru yük piyasaları geçmiş yıllar tecrübelerimize göre yaz aylarında düşüş, kış aylarında artış eğiliminde olur; ancak 2021 yılı yaz aylarında tam tersini tecrübe ettik. Kuru yük ve konteyner ticareti büyük hacimler yakalamaya başladı ve gemi arzının yük talebine yetmemesi sonucu her iki segmentte de yükseliş devam etti. Özellikle konteyner piyasaları 2021 yılı sonuna doğru tarihi zirveleri yakalamış ve 2022 sonuna kadar devam etmiştir.

Tanker piyasalarında durum biraz daha farklı seyretmiş, pandemi sürecinde dip noktaları görmemiş, gemileri çalıştırma noktasında kuru yükler kadar zorluk yaşatmamış, ancak yukarıda belirttiğimiz üzere operasyonel konularda özellikle personel değişimlerinde sıkıntılar yaşanmıştır. Tankerlerin navlun piyasalarında artış kapanmaların tamamen bitmesiyle başlamış, Rusya-Ukrayna savaşının başlamasıyla pozitif etki yaşanmıştır. Buna mukabil savaş, kuru yük ve konteyner taşımacılığına negatif etki etmiştir.

PANDEMİ SÜRECİNDE YATIRIMLARIMIZ

Bütün bu pandemi süreci ve navlun piyasalarında ki düşüşler yatırımlarımızı olumsuz yönde etkilemedi. Kesintisiz yatırım politikamıza devam ettik.

Pandeminin en yoğun yaşandığı 2020 yılı üçüncü çeyrekte tanker filomuza yeni inşa 7200 DWT IMO 2 sınıfında kimyasal bir tanker katmayı başardık. Uzakdoğu’da teslim aldığımız gemimizi; karantina ve kapanmaların yaşandığı, lojistik sorunların en üst seviyede olduğu zamanlarda sorunsuz bir şekilde teslim alıp sefer sahamıza getirerek, filomuza ekledik. Pandeminin etkileri bitip kapanmaların kalkmasıyla birlikte üç tane 16600 DWT IMO 2 sınıfı kardeş gemileri yine Uzakdoğu’da teslim alarak filomuza kattık. Konteyner hattımızı hiç kesintiye uğratmadan, hattımızın gereksinimlerini karşılamak ve yeni hatlarda varlığımızı artırmak üzere dünyanın değişik bölgelerinde muhtelif tonajlarda konteyner gemilerimizi filomuza ekledik.

2022 yılı sonu ve 2023 yılı başı itibarıyla Ukrayna-Rusya savaşı ve küresel enflasyonun yüksek seyretmesi bütün segmentlerde navlun piyasalarını olumsuz etkilese de özellikle tanker ve konteyner gemi alım yatırımlarımızı devam ettirmeyi düşünüyoruz. Ayrıca 2023 yılı içerisinde tam kapasiteyle faaliyete başlamasını beklediğimiz Yalova’daki tersane inşaatımız devam etmektedir.

PANDEMİ SONRASI PİYASALAR VE BEKLENTİLERİMİZ

Pandemi sonrası mevcut piyasa koşullarını ele aldığımızda ise, kuru yük tarafının istenen seviyelerin altında seyretmekte olduğunu görmekteyiz. Pandemi sürecinin başlarındaki durağanlık olmasa da,  son iki yıl içerisindeki gemi personel ve işletme giderlerindeki artışlar, kazanç-kayıp açısından olumsuz etki oluşturmaktadır.

Çin piyasalarındaki yeni yıl tatillerinin bitmesiyle, şubat ayı sonu ve mart ayı başları için indikatif fiyat talepleri almaya başladık. Bu bağlamda, kuru yük navlun piyasalarında kötü gidişin durmasını bekliyoruz.

Konteyner gemileri zirve noktaların oldukça aşağısında olmasına rağmen,  kuru yüklerde olduğu gibi günlük işletme maliyetleri seviyelerinde değil. Konteyner piyasalarında daha fazla düşüş veya dip noktaları beklentimiz olmamakla birlikte, en azından bir süre daha paralel gideceğini düşünüyoruz.

Tanker piyasaları ise, özellikle Rusya’nın Ukrayna’ya girmesinden sonraki oluşan koşullarda büyük bir ivme kazanmış olup, mevcut koşullar devam ettiği sürece, yüksek sevileri koruyacağı düşüncesindeyiz."

Deniz Ticareti Dergisi