Japonya’daki deprem felaketi ve ardından başlayan nükleer alarmının dış ticarete faturası netleşmeye başladı. 2010’da Japonya’ya 266 milyon dolar ihracat yapan Türkiye’nin en büyük ihracat kalemi olan orkinosta 2011 siparişleri için Japon alıcılarla görüşmeler kesildi. Üreticiler, 50 milyon dolarlık orkinos ihracatında yaşanan belirsizliğin tüm yıla yayılmasından endişe ediyor. Japonya’dan 3.2 milyar dolarlık ithalatın 2 milyar dolara yakınını oluşturan otomotiv, elektronik ve makinede ise yedek parça ve yan sanayi ürünü sıkıntısı yaşanacak. Uzmanlar, ülkedeki gümrük ve liman işlemlerindeki sıkıntılar ile üretimi durduran fabrikalar nedeniyle yeni siparişlerin aksayacağını belirtiyor.

Gümrükler alarmda Bu arada Japonya’dan ithal edilen ürünlerdeki radyasyon tehlikesine karşı gümrükler de alarma geçti. Gümrük Müsteşarlığı, önümüzdeki hafta bir genelge yayımlayarak Japonya’dan gelecek ürünlerin hangi gümrük kapılarından giriş yapacağını belirleyecek. Radyasyon denetimlerinde 11 Mart 2011 tarihinden sonra Japonya’dan çıkan ürünler dikkate alınacak. Buna karşın son yıllarda Türkiye’de sayıları hızla artan Japon restoranlarında, şimdiden müşterilerin radyasyon tehlikesi nedeniyle Japon mutfağına kuşku ile bakmaya başladığı belirtiliyor.

‘Hazırlıklı olmalıyız’
Türk-Japon İş Konseyi Başkanı Tuncay Özilhan, Japonya ile dış ticarette yaşanacak aksamanın gıda ürünlerinden çok otomotiv ve elektronik sektörünü etkileyeceğini söyledi. Şu anda ülkedeki liman ve gümrüklerde ciddi sıkıntıların baş gösterdiğini dile getiren Özilhan, “İthalatımızın büyük bölümünü oluşturan otomotiv ve makinede yan sanayi ürünlerinin tedarikinde sıkıntı bekliyoruz. Buna hazırlıklı olmak gerekiyor. Öte yandan Japon firmalarından yapılan gıda ürünlerinin ithalatı büyük oranda Japonya dışı ülkelerden oluyor. Bizim gıda ihracatımızda ise felaket nedeniyle bir dönem muhatap sorunu yaşanabilir” diye konuştu.

Balık çiftlikleri sıkıntıda
Dünyada üretilen orkinosun yüzde 95’ini tüketen Japonya’ya yaklaşık 50 milyon dolarlık ihracat yapan yerli üreticiler tedirgin. Japonya’ya mantar, orkinos ve deniz salyangozu ihraç eden Kemal Balıkçılık’ın sahibi Tuncay Ahmet Sagun, şu anda ülkedeki alıcılarla yeni siparişler üzerine yapılan görüşmelerin kesildiğini ifade etti. Sagun, “Durum o kadar belirsiz ki, şu anda ne yapacağımızı bilemiyoruz. Mayıs-haziran aylarında yeni sezon başlıyor ama ihracat bağlantıları şu anda durmuş durumda” diye konuştu.

Suşiciler stokları tüketiyor Tokyo Restaurant Müdürü Ahmet Çiftçibaşı, şu anda stoktan ürün tükettikleri için sıkıntı yaşamadıklarını belirtti. Çiftçibaşı, “Ancak müşterilerimiz son günlerde radyasyon tehlikesi nedeniyle balık ürünlerini tüketirken çekiniyor” dedi. 15 yıldır Türkiye’de yaşayan Suschi Banchi’nin sahibi Jun San ise Japon mutfağını oluşturan ürünlerin yüzde 90 oranında Çin ve Avrupa’dan ithal edildiğine dikkat çekerek, “Deprem ve tsunami bölgesinden gıda ithalatı yok” diye konuştu.

Turizmde henüz iptal yok
Deprem felaketi yaz tatilini Türkiye’de geçirmek isteyen Japon turistleri şu an için etkilemedi. Türkiye’ye 2010’da Japonya’dan 195 bin turistin geldiğini ifade eden Türkiye Seyahat Acentaları Birliği (TÜRSAB) Başkanı Başaran Ulusoy, “Şu anda yaz mevsimi için rezervasyon iptali yapılmadı. Çünkü Japonya’dan gelen turist genelde Tokyo ve Osaka bölgesinden geliyor. Son 10 yılda Japonya’dan gelen turist sayısı yüzde 100’den fazla arttı” dedi.

Aram Ekin Duran/Radikal