Türkiye, özel amaçlı gemi inşasında artık devler liginde. Türk tersaneleri, dünya çapında ilk olan proje sayısını hızla artırıyor. İlk yüzer enerji gemisi, en büyük açık deniz rüzgar bakım gemisi, LNG ile çalışan ilk römorkör, ilk uzaktan kumandalı römorkör ilk elektrikli römorkör, dünyanın en büyük balık fabrika gemisi bunlardan sadece birkaçı. Bu alanda dünyada ilk 10 üretici arasına girmeyi başaran Türk tersaneleri, balıkçı gemilerde ise lider konuma ulaştı. 2020’de İspanya’yı geride bırakarak dünyanın en fazla balıkçı gemisi inşa eden tersanelerimiz, Norveç, İrlanda ve Rusya gibi ülkelere yaptıkları satışlarla 2021’de liderlik koltuğunu sağlamlaştırmaya hazırlanıyor. Norveç’e teslim edilen dünyanın ilk hibrit balıkçı gemisinin ardından, bugüne kadar inşa edilen en büyük canlı balık taşıma gemisi de 2023’te Yalova’da suya inecek.

Balıkçı gemileri, 2012 yılında yapılan anahtar teslim projeler ile birlikte en önemli ihracat ürünü haline geldi. 2012’den bu yana balıkçı gemisi ihracatı 7 kata yakın arttı. Dünyada yılda 1 milyar doların üzerinde balıkçı gemisi ihraç ediliyor. Türkiye, özellikle son beş yılda bu alanda atağa kalktı. 2020 yılında en büyük rakibi İspanya’yı geride bırakan Türkiye, dünyanın en çok balıkçı gemisi ihracatı gerçekleştiren ülke oldu. Gemi, Yat ve Hizmetleri İhracatçıları Birliği (GYHİB) Başkanı Cem Seven, “2021 yılının ilk 9 ayı itibariyle de 204 milyon dolarlık balıkçı gemisi ihracatı yapıldı ve yılın kalan üç ayında teslimi beklenen gemiler ile birlikte 2021 yılında da dünyada birinci olması bekleniyor” dedi.

Tersane sayısı artıyor

Türkiye’nin balıkçı gemisi ihracatında rakip ülkeleri İspanya ve Polonya. Bu ülkelerin de yıllık 150-300 milyon dolar bandında. Cem Seven, bu alanda Türkiye’ye ilginin artması ile balıkçı GYHİB Başkanı Cem Seven, Türkiye’nin kaliteli üretimi, güvenilirliği, zamanında teslimat yapması ve farklı yakıt tiplerinde üretim yapabilme kabiliyetleri ile öne çıktığını söyledi. İspanya balıkçı projeleri için devletten yüzde 20 teşvik alıyordu. Ancak, Avrupa Birliği rekabete aykırı olması sebebiyle bu tip yöntemleri yasakladı. Bu sayede İspanya’ya giden projeler de maliyet avantajı ile Türkiye’ye kaydı. AB’de sadece açık denizde çalışan gemi projeler sübvanse ediliyor. gemisi inşa eden tersane sayısının da hızla arttığını söyledi. Cemre ve Tersan’ın yanı sıra Sedef, Sefine, Çeliktrans, Özata ve Norse gibi tersanelerde de balıkçı gemisi projeleri artıyor.

Toplam ihracat 1.4 milyar dolara çıkması bekleniyor

Cem Seven, Türkiye’nin kaliteli üretimi, güvenilirliği, zamanında teslimat yapması ve farklı yakıt tiplerinde üretim yapabilme kabiliyetleri ile öne çıktığını söyledi. Öte yandan, Türkiye'nin ocak-eylül döneminde gemi ve yat sektörü ihracatı, geçen yılın aynı dönemine göre yaklaşık yüzde 7,1'lik artışla 987 milyon 213 bin dolara ulaştı. Sektör yılsonunda 1.4 milyar dolarlık ihracat hedefliyor. Gemi inşa sektörü, 2020’de, son 10 yılın rekorunu kırmış, yılı yüzde 31 artışla 1 milyar 375 bin dolarlık ihracat ile tamamlamıştı.

Cemre, Norveç ve İrlanda’ya 4 balıkçı gemisi ihraç ediyor

Özel amaçlı tekne inşasında Türkiye’nin önde gelen tersanelerinden Cemre, bu yıl toplam değeri 100 milyon Euro’yu aşan 4 balıkçı gemisi ihraç edecek. DÜNYA’ya konuşan Cemre Tersanesi CFO'su Ömer Özeroğlu, bu alanda 2021 yılında ihraç edilecek gemilere yönelik, şu açıklamayı yaptı: “2021’de iki 2 adet balıkçı gemisi teslim ettik. Yılsonuna kadar da 2 adet teslim etmeyi planlıyoruz. Dünyanın ilk Bateri&LNG tahrikli hibrit purse seiner/trawler tipi balıkçı gemisini Norveç’e teslim ettik. Teslim edeceğimiz iki yeni balıkçı gemisi de İrlanda’ya gidecek. "Cemre, dünyanın en büyük canlı balık taşıma gemisini de Yalova’da inşa ediyor. Geçtiğimiz aylarda Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varan’ın da kaynak törenine katıldığı dünyanın en büyük canlı balık taşıma gemisi de 2023 yılında Norveç’e teslim edilecek. Ömer Özeroğlu, “Türkiye, müşteri ihtiyaçlarına uygun kaliteli üretim yapıyor. Coğrafi konumu da tercih edilme nedenleri arasında. Finansman tarafında işbirlikçi yaklaşım sergiliyor. Öte yandan İspanya’nın fiyat konusunda bize göre rekabetçi olamaması ve AB regülasyonlarının yarattığı baskı da bu tip projelerin Türkiye’ye gelmesini sağladı. Daha önce İspanya balıkçı projeleri için devletin teşvikleri ile finansman avantajı sağlıyordu. Avrupa Birliği rekabete aykırı olması sebebiyle bu tip yöntemlere izin vermediği için bu avantajı kullanamadı ve projeler maliyet avantajı ile Türkiye'ye kaymasına neden oldu."

Tersan Tersanesi, bu yıl 5 projeye imza atıyor

Gemi inşa sektörünün ihracat liderlerinden Tersan Tersanesi balıkçı gemilerinde 5 önemli projeye imza atıyor. Tersan yetkililerinin verdiği bilgiye göre, ikisi canlı balık taşıma gemisi ikisi ise balık avlama gemisi olmak üzere 4 gemi teslim edildi. Bjorg Pauline ve Harald Martin, 84 metre uzunluğunda Tersan’ın bugüne kadar inşa etmiş olduğu en büyük canlı balık taşıma gemileri olma özelliği taşıyor. Her biri 4300 m3 kargo kapasitesine sahip olan gemiler gelişmiş canlı balık sevk sistemlerine sahip. Yüzde 100 LNG ile çalışan doğu dostu gemiler, Norveç’te bulunan Havfarm somon balık çiftliğine hizmet vermek üzere inşa edildi. Olta Tipi Fabrika Balıkçı Gemisi Argos Helena, tersan’ın Norveç’li wmüşterisi Ervik Havfiske için bugüne kadar inşa edilen 6. gemi. Marinteknikk tarafından tasarlanan, 60 metre uzunluğunda Longliner Fabrikası Balıkçı gemisi Argos Helena, Atlantik'te balıkçılık operasyonları yürütmeye başladı. Olta balıkçılığı kabiliyetlerinin yanı sıra Argos Helena, zorlu hava koşullarında balık avlanma işlemine devam edebileceği bir “moonpool” sistemi ve gelişmiş balık işleme tesisi ile donatıldı. Rusya’nın Okeanrybfl ot firması için inşa edilen Süper Fabrika Balıkçı Gemisi Georgiy Mescheryakov, 108 metre uzunluğunda dünyanın en büyük fabrika balıkçı gemileri arasında . Gemi gerekli destek sağlandığı sürece 11 ay gibi uzun bir süre limana dönmeden balıkçılık operasyonlarını yürütebilecek şekilde inşa edildi. Kardeş gemi NB1106 Vladimir Biryukov ‘un inşası da tersanede devam ediyor ve gelecek yıl teslim edilecek. Kasim Ayında teslim Marinteknikk tarafından tasarlanan Østerfj ord; tahrik sistemi, enerji üretimi, balıkçılık verimliliği, mürettebat güvenliği ve konforu açısından en yeni çözüm ve teknolojilerin bir arada toplandığı alanında benzersiz bir gemi. Dizel mekanik, dizel elektrik ve saf elektrikli tahrik sistemi ile hibrit bir gemi olan Østerfj ord, sağladığı yüksek enerji verimliliği ve yenilikçi tahrik sisteminin yanı sıra, Danish Seining ve Longlining gibi iki farklı balıkçılık yöntemini birleştiren, dünyada amaca yönelik inşa edilmiş bu tipteki ilk gemilerden biri.

Kaynak: Aysel Yücel - Dünya