Hüseyin Altay YONTAN / ViraHaber.com

İki gün boyunca süren çalıştayda Antarktika seferlerine katılan bilim insanları, bölgede yapılan fizibilite çalışmalarını ve deneyimlerini katılımcılarla paylaştılar. 2017 Türk Antarktik Bilim seferinden dönen İTÜ PolReC araştırma ekibinin ve Bulgaristan Antarktik Enstitüsü’nde çalışan araştırmacıların objektifine yansıyan fotoğraflar ise çalıştay süresince İTÜ Ayazağa Yerleşkesi’nde sergilendi.

Cumhurbaşkanlığı’nın talimatı, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı uhdesinde yürütülen bilimsel çalışmalar kapsamında, İTÜ PolReC öncülüğünde düzenlenen çalıştaya İstanbul Teknik Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Mehmet Karaca, Koç Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Umran İnan, Hitit Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Reha Metin Alkan, Cumhurbaşkanlığı Kurumsal İletişim Başkanlığı Proje Yönetim Müdür Yardımcısı Ali Murat Önder, Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı Deniz Ticareti Genel Müdürü Cemalettin Şevli, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Bilim ve Teknoloji Genel Müdürü Doç. Dr. Elife Ünal’ında bulunduğu çok sayıda davetli katıldı.

Çalıştayın açılış konuşmasını gerçekleştiren İstanbul Teknik Üniversitesi Kutup Araştırmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi (İTÜ PolReC) Merkez Müdürü Doç. Dr. Burcu Özsoy, Arktik ve Antarktik bölgeleri hedef alan ve bir kutup bilim politikasının oluşturulması temel hedefinde olan çalıştay ile ilgili olarak her iki kutup bölgesine ayrı ayrı değindi.

İTÜ PolReC Merkez Müdürü Doç. Dr. Burcu Özsoy

Arktik bölgesinin, 14 milyon kilometrekare yüzölçümünden oluştuğunu, 8 ülkenin çevrelediğini, kışın tamamen donan yazın ise 3 milyon kilometrekare kadar deniz buzu kalan bir okyanus olduğunu belirten Çiçek, iklim değişikliğinin etkileri ile son 38 yılda gelinen nokta itibariyle 1 milyon kilometrekare deniz buz alanının artık donmamakta ve bu buzsuz alanda gemilerin seyir yapabilmekte hatta deniz dibi kaynaklarının kullanılabildiğinin önemini vurguladı.

Özsoy ayrıca yaptığı konuşmasında, açılan seyrüsefer rotaları ile ilgili uygulanacak hükümler (kılavuzluk, buzkıran refakati, geçiş ücretleri vb.) kesin karara bağlanamamış olup, Uluslararası Denizcilik Örgütü’nün “Kutup Sularında Çalışan Gemiler ile ilgili Uluslararası Kod” (International Code for Ships Operating in Polar Waters - POLAR CODE) ile gemiler ve personeli için gerekliliklerin tanımlandığını belirtti.

Ulusal Antarktik Bilim Seferi’ne ilişkin de bilgiler aktaran Özsoy, “Türkiye Cumhuriyeti olarak “Neden Antarktik” sorusunu geride bırakıp, Türkiye Antarktika’nın neresinde sorusuna yöneldiğimiz bu günleri, 2016-2017 Antarktik Yaz Sezonu olan Şubat-Nisan tarihlerinde TAE-Ulusal Antarktik Bilim Seferi ile taçlandırdık. Türk Antarktik Bilim Üssü projesi Cumhurbaşkanlığımız himayesinde, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nın uhdesinde ve destekleriyle, İstanbul Teknik Üniversitesi Kutup Araştırmaları Uyg-Ar Merkezi (PolReC) koordinasyonunda, İTÜ-KTÜ-Hitit ve Gazi Üniversiteleri katılımlarıyla gerçekleşmiştir.

Türkiye’nin Antarktik politikası için şunları söyleyebiliriz ki; 22 yıl önce yani 1995 yılında Antarktik Anlaşmalar sistemine taraf olunmuştur. 2013 yılında Osman – Sibel Atasoy çiftinin Antarktika’ya yaptığı seyir sonrası Türkiye’ye döndüklerinde, dönemin Ulaştırma Denizcilik ve Haberleşme Bakanı Sayın Binali Yıldırım’ın (Sayın Başbakanımızın), Atasoy çifti ile görüşmesi sonrası verilen ivme ile, 2013 yılından bu yana Antarktika Andlaşması Danışma Toplantısı’na her yıl istisnasız katılım, 2016 yılındaki toplantıya Cumhurbaşkanlığı, Dışişleri Bakanlığı, Çevre Bakanlığı, TÜBİTAK ve üniversitelerden kıymetli temsilcilerin katılımı, 2017 yılında Antarktik Türk Bilim üssü kurulması Projesinin Cumhurbaşkanlığımız tarafından himaye edilmesi ve Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı uhdesine verilmesi, ve yine 14 Şubat 2017 tarihinde Antarktik Çevre Koruma Protokolü’nün TBMM’de kabulü, Sayın Cumhurbaşkanımızın imzalarıyla da, 8 Mart 2017 tarihinde resmi gazetede yayınlanması Türkiye’nin konu ile ilgili bir politika oluşturduğunun en temel göstergesidir” ifadelerini kullandı.

UDHB Deniz Ticareti Genel Müdürü Cemalettin Şevli

Özsoy’dan sonra kürsüye gelerek konuşmasını gerçekleştiren Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı Deniz Ticareti Genel Müdürü Cemalettin Şevli, “Şuanda gerçekleşen Kutup (Arktik ve Antarktik) Bilim Programı Çalıştayı’nın sağlıklı ve faydalı olmasını diliyorum. 2013 yılında o günün bakanı ve bugünün başbakanı olan Binali Yıldırım beyefendinin vermiş olduğu talimat ile kutup araştırmaları konusundaki bilim çalışmalarına bakanlık olarak sonuna kadar destek verilmesi gerektiğini, yapılacak çalışmalarda her türlü katkının sağlanması gerektiği özellikle bizlere belirtilmiştir. Bizler, Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı olarak kutup bölgelerinde yapılan çalışmalar için desteklerimizi hiçbir zaman esirgemeyeceğiz” dedi.

İTÜ Rektörü Prof. Dr. Mehmet Karaca

Çalıştayın açılışı konuşmalarında son sözü alan İstanbul Teknik Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Mehmet Karaca, Antarktika çalışmalarının, Türkiye'nin bilimsel çalışmalar yapan ilk ve tek kutup araştırma merkezi İTÜ PolReC tarafından yürütüldüğünü belirtti.

Prof. Dr. Karaca, İTÜ PolReC'in ülkeyi gururlandıracak çalışmalara imza attığını, bu seferin üniversiteye motivasyon ve İTÜ'nün bu noktada bilimsel sorumluluğu üstlenmesi dolayısıyla gurur kaynağı olduğunu bildirdi.

Karaca, Antarktika'ya "dünyanın buzdolabı" denebileceğini aktararak, "Çünkü bu bölge; iklim özellikleri ve yeraltı kaynakları açısından son derece değerli. Dünyanın en büyük su potansiyeli taşıyan bu kıtasında, yaklaşık 60 ülke bilimsel araştırmalar üzerine orada çalışıyor. Bu sebeple, Türkiye olarak bizim de orada olmamız gerekiyor. Bilim yerel olamaz. Bundan dolayı bu tür araştırmalarda küresel düşünüp küresel hareket etmemiz gerekir. İTÜ'nün misyonuna uygun projelere imza atıyoruz." ifadelerini kullandı.

Ulusal Antarktik Bilim Seferi Ekibi

Kutup (Arktik ve Antarktik) Bilim Programı Çalıştayı’nda açılış konuşmalarının ardından, Ulusal Antarktik Bilim Seferi (TAE-1)’ne ilişkin sefer tecrübeleri, genel değerlendirme, denizcilik-lojistik ve emniyet, jeodezi-harita ve bölge planlama, kara ve deniz örneklemeleri ile hukuk ve çevre değerlendirmesi konu başlıklarında ki sunumlar katılımcı bilim insanları ve davetliler ile paylaşıldı.

Çalıştayda dünyaca kabul gören ve uluslararası araştırma ekipleri ile de en üst seviye iletişimde kalmayı sağlayacak dört ana başlık "Fiziki Bilimler, Yer Bilimleri, Canlı Bilimleri ve Beşerî Bilimler" gündem olarak ele alındı.

Üç farklı salonda ve 4 oturumda gerçekleşen çalıştayın Fiziki Bilimler bölümünde, “Ulusal Antarktik Bilim Seferi (TAE-1) Gözlemleri ile Kutuplarda Denizcilik Meteorolojisi, Arktik ve Antarktik Deniz Buz Tipleri, Arktik ve Antarktik Deniz Buzlarının Uzaktan Algılama Yöntemleri ile Takibi, 2017 Ulusal Antarktik Bilim Seferi (TAE-1) Deniz Buz Gözlemleri, Antarktika’da Bilimsel Balon Çalışmaları ve Türkiye, Antarktika’da Robotik Teleskopla Astrofizik Araştırmaları ve Antarktika’da Bilim Plartformu” isimli sunumlar gerçekleştirildi.

Çalıştayın Yer Bilimleri bölümünde, “Determining The Timing Of Deglaciation Of The Galindez Island In The Argentine Islands Of Antarctic Peninsula Via Cosmogenic Exposure Dating Of Erratic Boulders, A Synthesis Of Paleoclimate Of Southwestern Antactic Peninsula: Insigths From Cosmogenic Nuclides, Relative Sea Level Change At The Western Coast Of The Antarctic Peninsula: Implications For Ice, Ocean And Land Interaction, Antarktika Volkanları: Buz ve Ateş, Arktika ve Antarktika Kutup Bölgelerinde Yapılması Öngörülen Deniz Jeolojisi ve Jeofiziği Çalışmalarına İlişkin Bazı Öneriler, Kuzey Kutup Bölgesinde Buzul Dönemi Sonrası İzostatik Yükselme Oranlarının ve Göreceli Deniz Seviyesi Değişimlerinin Kozmojenik İzotoplar İle Modellenmesi (Kuzey Norveç), Antarktika’da Meteorit ve Mikro-Meteorit Araştırmaları, Deniz Jeofiziği Araştırmalarında Buzul Akıntıları, Antarktika'da Farklı Coğrafi Bölgelerde Jeodezik Ölçmeler, Kutup Çalışmalarında Coğrafi Bilgi Sistemleri Kullanımı ve Önemi, Antarktika'da GNSS Çalışmaları ve Horseshoe Örneği, Antarktika King George Adası (62°S) Göllerinde Organik Üretim ve Metan Döngüsü Çalışması ile Antarktika ve Geomatik Mühendisliği Uygulamaları: 2017 Seferi” isimli sunumlar gerçekleştirildi.

Çalıştayın Canlı Bilimleri bölümünde, “Biyotaklit Yoluyla Kutup Canlılarından Esinli Lif ve Polimer Esaslı Yeni Nesil Sürdürebilir ve Yüksek Teknolojik Ürünlerin Geliştirilmesi, Antarktika Okyanusu’ndaki Çevresel Stresin Belirlenmesinde Deniz Kestanesi Embriyolarının Kullanılması, Uzun Mesafeli Atmosfer Taşınımının Sediment, Toprak ve Yosun Örneklerindeki PAH ve SCP Vasıtasıyla Belirlenmesi, Kutuplarda Dayanıklı Organik Kirleticilerin Yayılımı, Kutuplarda Yürütülecek Tıbbi Çalışmalar” isimli sunumlar gerçekleştirildi.

Çalıştayın son olarak Beşeri Bilimler bölümünde ise, “Coğrafi Keşiflerden Kutup Çağı’na: Çatışmalar - İşbirlikleri - Çok Yönlü Perspektifler, Antarktika’nın İnsanlığın Ortak Mirası Olmasının Türkiye İçin Önemi, Arktik Bölgesi Enerji Kaynakları ve Abd Arktik Politikası, Antarktika /Arktik Araştırmalarının Türk Toplumuna Bilim İletişimi Araçları Kullanılarak Tanıtılması, Kutup Denizciliğine İlişkin IMO Düzenlemeleri Ve Kutup Kodu (Polar Code), Yerel Halk Politiğinin Kuzey Kutup Bölgesindeki Önemi Üzerine Bir İnceleme: Saami Halkı, Arktika Bölgesi’nde Tarım Alanında Gözlemlenen Değişim ve Gelişmeler: Bölge Tarım Faaliyetlerinin Türkiye’de Uygulanabilirliğinin İncelenmesi, Uluslararası İlişkilerde Spıtzbergen/Svalbard Takımadaları: Küresel Tohum Deposu’nun Bitki Türlerinin ve Genetik Çeşitliliğin Geleceği Açısından Önemi, Uluslararası Deniz Hukukunun Gelişimi ve Polar Kodu Üzerine Bir İnceleme, Uluslararası Hukuk Açısından Antarktik Güvenliği, Antarktik Bilim Üssü Projesi Kapsamında Gerçekleştirilen Türk Antarktik Seferi I’in Disiplinlerarası İncelenmesi ve Değerlendirilmesi, Antarktika’ya Uygulanan Antarktik Andlaşmalar Sistemi ile Diğer Uluslararası Andlaşmalar Arasındaki İlişki, Kutup Sularında Çalışan Gemiler İçin Uluslararası Kod’un Deniz Çevresinin Korunması Bağlamında İncelenmesi ve Değerlendirilmesi, Kutup Koduna Göre Gemiadamları Eğitim ve Belgelendirme Süreçleri, Kutuplarda Kişisel Emniyet Önlemleri ve Yaşam, Kutup Araştırmaları Öğrenci Takımı, Eğitim ve Halka Erişim Çalışmalarının Kutup Araştırmalarındaki Rolü” konuları çalıştay katılımcılarına sunuldu ve değerlendirme de bulunuldu.

Ayrıca çalıştay süresince, “Bilinmeyen Güney Toprakları Sergisi (Bulgaristan Antarktik Enstitüsü), Antarktika’da İlk Ulusal Araştırma Merkezi (Detail Design in Harsh Climates) Sergisi, 2017 TAE-1 Fotoğraf Sergisi”de katılımcıların izlenimlerine sunuldu.

İki tam gün boyunca süren Kutup (Arktik ve Antarktik) Bilim Programı Çalıştayı, çalıştay çıktılarının değerlendirilmesi, taslak bilim programının oluşturulması ve çalıştay sonuç raporunun oluşturulması ile son buldu.

Haber ve Fotoğraflar: Hüseyin Altay YONTAN | ViraHaber.com