Kruvaziyer gemilerin taşıdığı yolcuların ve mürettebatların karşılaşabileceği sağlık tehditlerinden ötürü birçok kruvaziyer tur şirketi korona salgını sürecinde operasyonlarını durdurma kararı almak zorunda kaldığını çoğumuz biliyoruz. Bu kararların alınmasında en büyük etken birçok sağlık örgütünün yapılacak kruvaziyer seyahatlerinin de risk grubunda olduğunu rapor etmesidir. Bu örgütlerden biri olan CDC (Centers for Disease Control and Prevention) yaptığı bildiride kruvaziyer seyahatlerin ötelenmesi gerektiği, gemiler ve teknelerdeki kapalı kabinlerde hastalığın yayılma hızının daha fazla olduğunu, buna ek olarak Amerika hükümetinin yapmış olduğu açıklamada hastalığın devingen durumlara neden olduğunu, bu yüzden güzergahlarda değişikliklerin söz konusu olabileceğini, limanlarda indirme yasağı uygulamasının ve hatta gemilerin karantina altına alınmasının söz konusu olabileceğini beyan etmiştir.

Dünyada birçok hükümet, seyahat kısıtlamaları uygulamaları kapsamında önemli bir gelir kaynağı olan kruvaziyer limanlarına da kısıtlamalar getirdi. Kruvaziyer gemilerin Türkiye ile aynı zamanda rotalarında uğradığı Yunan ve İtalyan limanları kruvaziyer gemi trafiğine kapatıldı. Türkiye’de ise uluslararası uçuşlarda kısıtlama gelirken, şehirler arası dolaşımın da kapatılması gerçekleştirebilecek hem turistik faaliyetlere hem de limanlar arası dolaşıma da engel teşkil etmektedir.

Türkiye’ye kruvaziyer gemi rotalarında yer veren MSC Cruises 29 Mayıs’a kadar, Royal Caribbean Cruises 12 Mayıs’a kadar, Marella Cruises 31 Mayıs’a kadar, Pullman Cruises 29 Mayıs’a kadar gibi benzer tarihler vererek, operasyonlarını geçici süreyle durdurma kararı almıştır. Bu iş kaybından ötürü kötü etkilenecek ve endüstride var olmayı devam ettiremeyecek daha küçük ölçekli şirketlerin olacağına, ek olarak dev şirketlerin ise operasyonlarında ve/veya kaynaklarında küçülmeye gideceğine inanılmaktadır. Öyle ki, sektörde tercih edilen gittikçe büyüyen gemilerin boyutlarında ve/veya kapasitelerinde küçülmeye gidilebilir, böylelikle biniş-inişlerde, gemi içerisinde hijyen ve sanitasyon şartlarının daha fazla kontrol edilebilir boyutlarda olması sağlanabilir.

Tüm bu şartlar 2020 yılı için tüm dünyada ve Türkiye’de kruvaziyer turizmini durma noktasına getirdi ve sektörün yükselişe geçmesi beklenen yaz sezonu için tüm planlar askıya alındı. Bu sektörde yer alan oyuncuların, tedarikçilerin vb. işletmelerin, bu kötü gidişatta planlarını revizeye etmesi gerektiği anlaşılmaktadır. Bu sektörle bağlantıda olan bağımsız işletmelerin ekonomik anlamda daha erken gelişme gösterebilecek alanlara yönelmeleri en doğru strateji olacaktır.

Salgınla ilgili sürecin normale dönmesini beklerken, karantina altına alınan gemilerin olduğu haberlerinin yayılması, insanların çıktıkları tatillerde hapis olabileceği yargısını geliştirmesi kaçınılmazdır. Bu kötü imajın, endüstrinin tekrar eski hacmine kavuşmasında önemli bir ivme kaybettireceği beklenmektedir. Yakın gelecekte kruvaziyer tur şirketlerinin imaj yenileme çalışmalarının gerekliliği öne çıkmaktadır. Satışlarını daha hızlı arttırmayı amaçlayan şirketlerin ise insanların tatil bütçelerine yardımcı olabilecekleri şekilde cazip indirimler sunması beklenmektedir. Ayrıca bu süreç içerisinde mesailerine ve aynı zamanda kazanç elde etmeye devam eden sağlık sektörü, bürokrasi, eğitim sektörü, gıda üretim ve dağıtım sektörü çalışanları, tüketici olarak daha fazla hedef alınabilir. Yanı sıra tur şirketlerinin müşteri portföylerine yönelik yapacakları özel pazarlama çalışmalarıyla bugüne dek sundukları çalışmalardan farkının açıkça belirtilmesi ve tüketicilere daha yakın temasta bulunulması önerilebilir.

Sektörün geri gelmesindeki kritik bir role sahip olan limanların emniyet seviyelerinin gözden geçirilmesi önemlidir. Birleşmiş Milletlerin Korona virüsü hakkında yayınlamış olduğu yazıya göre, nakliyatın ve limanların ekonomik bütünlüğü koruduğu ve kapatılmaması gerekliliği savunulmaktadır. Limanlarda kruvaziyer gemiler için tedbirler bu süreçte ve sonrasında uygulamaya alınmalı ve itinayla devam edilmelidir. Buna ilave olarak her türlü risk altında “Acil Durum Eylem Planları” ve “Kriz Masaları” sayesinde bu süreç koordineli bir şekilde yönetilmelidir. İngiltere hükümetinin yayınladığı limanlar için korona virüs rehberine göre; gemiye binmeden mürettebat ve yolculara yüksek ateş/devam eden öksürük içeren rahatsızlıkları olup olmadığı sorulmalı, gemide yeni görülmeye başlanan bu rahatsızlıklardan şikayetçi kişileri evlerine veya kabinlerine gönderilmeli, herkesin 20 saniyeden fazla ellerini yıkaması için sıklıkla hatırlatma yapılmalı, mürettebat ve yolcular bu tür vakalarla karşılaştıklarında kime ve nasıl raporlama yapılacağı konusunda bilgi sahibi edilmeli, geminin kaptanı şüpheli vakalar hakkında haberdar edilmeli ve kaptan da liman sağlık otoritelerine en kısa sürede bilgi aktarımı yapmalı, son olarak kişisel koruma ekipmanlarıyla semptomlar görülen kişinin temas ettiği yüzeylerin doğru şekilde temizliği yapılmalıdır.

Virüse karşı geliştirilebilecek üstün hızlı tanı kitlerinin bu kruvaziyer turlarda kullanabilir olması ve dahası tanı konulduktan sonra ilk müdahale uygulamalarının yine gemide yapılabiliyor olması sektörün yakın geleceği için önemli gelişmeler arasında yer almaktadır.

Değindiğim öneriler dışında sektöre katkısı olabilecek diğer uygulamalarla bu kriz sürecini en az kayıp zaman ve gelirle kapatıp, kruvaziyer gemilerin ülkemizde ve dünyada eski ihtişamına kavuştuğu günleri hasretle bekliyor olacağız...

Kaynakça

CDC. (2020, Mart 17). COVID-19 and Cruise Ship Travel. Centers for Disease Control and Prevention: https://wwwnc.cdc.gov/travel/notices/warning/coronavirus-cruise-ship adresinden alındı

Cruise Critic. (2020, Nisan 14). Coronavirus: Updated Cruise Ship Policies and Cancellations. https://www.cruisecritic.co.uk/news/5016/ adresinden alındı

Kituyi, M. (2020, Mart 25). Coronavirus: Let's keep ships moving, ports open and cross-border trade. United Nations Conference on Trade and Development: https://unctad.org/en/pages/newsdetails.aspx?OriginalVersionID=2311 adresinden alındı

Royal Caribbean . (2020, Nisan 9). Royal Caribbean Announces Global Voluntary Suspension of Cruising. Health and Travel Alerts: https://www.royalcaribbean.com/cruise-ships/itinerary-updates adresinden alındı

TÜRKLİM. (2020). Limanlarımız Çalışıyor, Çalışmaya Devam Edecek. Türkiye Liman İşletmecileri Derneği: http://www.turklim.org/limanlarimiz-calisiyor-calismaya-devam-edecek/ adresinden alındı

UK Government. (2020, Mart 26). What you need to know. Guidance for shipping and sea ports on coronavirus (COVID-19): https://www.gov.uk/government/publications/covid-19-shipping-and-sea-ports-guidance/guidance-for-shipping-and-sea-ports-on-coronavirus-covid-19 adresinden alındı