Bu artış trendinin aşağıda yer alan grafikten de görüldüğü üzere özellikle 2021 yılının Eylül ayında en yüksek seviyeye ulaştığı ve Ekim ayı itibariyle düşüş trendinde olan navlun fiyatlarının Kasım ayında da azalmaya devam ettiği ve yaklaşık olarak 9.400 ABD doları seviyesinde gerçekleştiği görülüyor.

Temmuz 2019'dan Kasım 2021'e kadar küresel konteyner navlun fiyatı endeksi (ABD doları cinsinden)

Son yıllarda artan navlun fiyatlarının arkasındaki sebepler nelerdir?

Bilindiği üzere ürünün üretim aşamasından tüketiciye ulaşana kadar olan aşamaları içeren küresel tedarik zinciri, tüm dünyanın içinde bulunduğu Covid-19 pandemi sürecinden olumsuz etkilendi. Her sektörde farklı izler bırakan Covid-19 pandemisinin tedarik zinciri işleyişine etkisi ise oldukça acımasız oldu. Dünya Sağlık Örgütü’nün 11 Mart 2020 tarihinde süreci pandemi olarak ilan etmesinden sonra ülkeler teker teker pandemi tedbirleri kapsamında karantina uygulamaları ve sınır kısıtlamaları uygulandı. Bu da tedarik zincirinde tarif edilemez aksamalara sebep oldu. İhracat ve ithalat ürünlerinin deniz aşırı taşınmasında önemli rol oynayan konteyner taşımacılığı da bu süreçte derinden etkilendi.

Statista’ya göre, koronavirüs salgını nedeniyle liman tesislerinin tam faaliyet gösterememesi ya da tamamen kapatılması, liman tesislerinde yaşanan tıkanıklıklar ve dünya çapında karantina uygulamaları nedeniyle insanların işlerini kaybetmeleri ya da yaşanan iş gücü kıtlığının yanı sıra yeni nakliye konteynerlerinin olmaması gibi durumlar süreci karmaşık ve öngörülemez hale geldi. Diğer yandan Asya'dan Amerika Birleşik Devletleri'ne yapılan ithalat 2021 yılında 2019 yılına kıyasla yaklaşık yüzde 40 artarken, ihracat hacminin aşağı yukarı aynı kaldığı gözlemlendi. Tüm etmenlerin doğal sonucu olarak taşıyıcılar kapasitelerini tam olarak kullanamadı ve navlun fiyatlarını rekor seviyelere taşıyan konteyner taşımacılığı için 2019 yılına göre sadece biraz artan talebi karşılayamadı.

Peki önümüzdeki süreçte sektöre ilişkin hangi durumlar öngörülüyor?

Yaşanan bu süreçte taşıma maliyetlerindeki artışı üreticiler ve tüketiciler üstlenirken, konteyner taşıyıcıları artan kar miktarı bildirdi. Statista, 2021'in ikinci çeyreğinde ana konteyner nakliye şirketlerinin yüzde 44'ün üzerinde bir ortalama işletme kar marjına sahip olduğunu ve bu oranın bir önceki yıla göre yüzde 8,5 oranında arttığını gözlemledi. Konteyner taşıyıcılarının da elde edilen bu karları, taşıma kapasitelerini yükseltmek için, ya yeni konteyner alımı yaparak ya da yeni konteyner gemileri siparişi vererek kullandıkları ifade edildi. Bilindiği üzere, bir konteyner gemisinin inşa edilip teslim alınma süreci birkaç yılı bulabiliyor. Önümüzdeki aylarda konteyner taşımacılığı daha esnek hale gelip kendini daha çabuk toparlamaya başlarsa, nakliye kapasitesi tahsisi sürecinin düzeleceği ve sipariş edilen gemiler teslim alındıktan sonra da taşıyıcıların talebi aşan bir kapasiteye sahip olabileceği değerlendiriliyor.

Kaynak: Denizcilik Genel Müdürlüğü

Vira Haber