İzmir’deki Alaybey Askeri Tersanesi’nde bakım havuzunda denize indirilirken alabora olan TCG Değirmendere kazasının ayrıntıları ortaya çıkmaya başladı.Konuyla ilgili iddialar şöyle:

Kazanın nedeni balans ayarı mı?

Deniz Kuvvetleri Komutanlığına bağlı İzmir Tersanesi'nde meydana gelen kazanın, bakımda olan mayın tarama gemisinin denize indirilme işlemi sırasında, "TCG Değirmendere" römorkörü havuzdayken, havuzun balans ayarının bozulması sonucu meydana geldiği iddia edildi.

İzmir Tersanesi'ndeki kaza öncesinde 27 Kasım'da bakıma gelen, "TCG Değirmendere" römorkörünün yanı sıra yine Deniz Kuvvetleri Komutanlığı'nda hizmet veren ve ismi açıklanmayan bir mayın tarama gemisi de aynı havuzda bulunuyordu.

Bakım çalışması sona eren 2 gemiden ilk olarak mayın tarama gemisi yeniden denize indirilirken, bu sırada havuzda bulunan, "TCG Değirmendere" römorkörü, havuzun balans ayarının bozulması sonucu sağa doğru yan yattı.

'Gemiyi terkedin'

8 asker ile 2 işçinin hayatını kaybettiği facianın ayrıntıları ortaya çıkmaya başladı. İzmir’deki Alaybey Askeri Tersanesi’nde bakım havuzunda bulunan‘A6’ gemisi ve ‘Değirmendere’ römorkörü denize indirilmek istendi. A6 denize ulaştığı sırada römorkörde sarsıntı oldu. Personelin ‘Gemiyi terk et’ sinyali doğrultusunda dışarı çıkmaları gerekiyordu. Ancak bunu yapmayıp balans ayarıyla römorkörü dengeye getirmeye çalıştılar. 20 dakikalık çalışma başarılı olmadı ve römorkör yana devrildi. 20 saniyede, daha kulaç atmaya bile fırsat bulamayan 17 kişinin üzerine dev gemi devrildi. Gemi altındakiler yaralı olarak kurtarıldı. İçerdekiler aranırken yangın söndürme sisteminin devreye girdiğini anlaşıldı. Bu nedenle makine dairesi korbondiositle doldu. Şehitlerin üzerine malzemeler de devrildi. Cesetlerinin çıkarılması saatler aldı.

Mersin bölgesinde görevli olan ‘TCG Değirmendere’ askeri römorkörü, rutin bakım için Kasım ayında İzmir TersaneKomutanlığı’na getirildi. Aynı dönemde, ‘A6’ adlı şamandıra gemisi de bakım için tersaneye geldi ve iki gemi Havuz-8’de bakıma alındı. İlk etapta su altı bakımları yapılan iki gemi, öğle saatlerinde denize indirilmek istendi. ‘Takarya’ denilen besleme takozlarıyla desteklenen ve havuzun güvertesine kaynak yapılarak sabitlenen iki geminin denize indirilmesi için gerekli önlemler alındı. Geminin bakımda olması nedeniyle ikiye ayrılan gemi personelinin olay günü görevli olanlar ve Deniz Tesfiye Fabrikası Tesfiye Atölyesi’nde çalışan iki sivil işçi suya indirildiğinde sızıntı kontrolü yapmak için gemiye girdi.

Su alan havuz, deniz tabanına doğru yaklaştıkça ilk olarak ‘A6’ adlı şamandıra gemisi desteklerden kurtulup denize ulaştı. Çekiciler tarafından gemi havuzdan çıkarılırken iddiaya göre, bir sarsıntı yaşandı. Bu sırada, ‘TCG Değirmendere’ römorkörünün besleme takozları kaydı ve iskele yönüne yattı. Bu noktada, gemi personelini ‘Gemiyi terk et’ sinyali doğrultusunda, dışarı çıkmaları gerekirken bunu yapmayıp balans ayarıyla gemiyi dengeye getirmeye çalıştı.

DENİZE DÜŞENLER KURTULDU

Yaklaşık 20 dakika boyunca doğrultulmaya çalışılan gemi, bir anda büyük bir gürültüyle bu kez sancak yönüne doğru devrildi. Geminin hızla devrildiği sırada, güvertesinde bulunan bazı asker ve dalgıçlar havuza düştü. Yaklaşık 20 saniyede, daha kulaç atmaya bile fırsat bulamayan 17 kişinin üzerine dev gemi devrildi. Bazıları hafif yaralı, bazılarında hayati tehlike yaratmayan kırıklar bulunan 17 kişi askerler tarafından kurtarılıp ambulanslarla hastanelere kaldırıldı. Geminin su alma ihtimali yüksek bölgesi olan şaft yolu ve makine dairesinde bulunan 10 kişiye ulaşmaya çalışan dalgıçlar, gemilerde bulunan Acil Yangın Söndürme Sistemi’nin devreye girdiğini belirledi. Yangın durumunda otomatik olarak ya da elle devreye sokulan sistem, çarpışma sırasında, oluşan basınç nedeniyle devre girip şaft yolu ile makine dairesini korbondioksitle doldurdu ve mürettebatı havasız bıraktı. Makine dairesine giren dalgıçlar sekiz er ve iki sivilin üzerlerine bakım sırasında kullanılan malzemelerin devrildiğini gördü.

‘ASKERİMİ KURTARIN BENİ BIRAKIN’

Olay sırasında yaralanan bir astsubayın, kendisine müdahale edilmesine izin vermeyip, “Benim askerlerim gemide. Beni bırakın onlara yardım edin. Onları kurtarın” diyerek feryat ettiği ortaya çıktı. Yardım çığlıkları arasında yaralı dalgıçlar, kendi yaralarına aldırmadan gemiye girmek istedi. Can pazarının yaşandığı tersanede görevli komutanlar, bir yandan askerleri sakinleştirirken diğer taraftan yardım çağrısında bulundu.

3 ÖLÜMCÜL HATA

Uzmanlar kazayı üç temel hesaplama hatasına bağlıyor. Gemi Mühendisleri Odası Antalya Şube Başkanı Önder Kahraman, anlattı:

1) Römorkör yüzer havuz vasıtasıyla indirilir. Gemi, dayak ve takoz dediğimiz sehpalarla tanklara su alacak şekilde batırılır. Suya indirilirken oynama olmaması için halatlarla yüzer havuza bağlanmalısı gerekiyor. Bu işlemlerin hepsi yapılsa da hesaplamalar çok önemli.
2) İkinci unsur geminin dengesini sağlayan balast tankları… Doğru oranda doldurulmaması ya da boşaltılmaması gemiyi yatırır.
3) Gemi tabanındaki tapaların tamamının kapalı olması gerekir.

Timur 'Valfler açık unutulmuş olabilir’

40 yılı aşkın süredir gemi mühendisliği yapan ve Gemi Mühendisleri Odası eski başkanı olan Tansel Timur, alabora olan römorkörün görüntülerini izleyerek analiz etti. Timur, izlediği görüntülere bakarak kazanın muhtemelen valf kapaklarının açık bırakılmasından kaynaklanabileceğini ifade etti: “Tersane havuzları büyük bir kutu şeklindedir. Tahliye kapakları bulunur. Bu bölmelerden suyun giriş ve çıkışları sağlanır. Bakıma alınacak tekne için önce kapaklar açılarak havuza su doldurulur. Sonrasında suyun tahliye gerçekleştirilir. Destekler konularak tekne su dışında yastığa oturtulur. Böylelikle alt kısmın bakımı yapılır. Bu işlemler bittikten sonra havuz kapakları açılarak içeriye su doldurulur ve tekne denize indirilir.”

“Alt kısımda açık yer bırakılmamalıdır. Bakım için sökülen bir saç parçanın yerine mutlaka yenisinin kaynak yapılması gerekir. İzmir’deki olayda muhtemelen valf kapaklarının olduğu bölüm açık unutulmuş olabilir. Valfler deniz suyunun tahliyesini sağlar. Valflerin kapatılması unutulmuşsa tekne su alır. Tek tarafa birikme olursa yan yatar. Havuzun kütlesi, geminin kütlesinden büyüktür ve sağa-sola yatması gibi bir durum olamaz. Havuzun balans ayarının bozulması söz konusu olsa, gemi değil havuz yan yatardı.”

virahaber.com