Bloomberg TV’de yayınlanan “30 Dakika” programına katılan İMEAK Deniz Ticaret Odası (DTO) Yönetim Kurulu Üyesi ve Transbosphor Denizcilik Yönetim Kurulu Başkanı Kapt. Mustafa Can, navlun fiyatlarının düzeltmeye rağmen halen 14, 15 bin dolar seviyesinde seyrettiğini bildirdi. Navlun fiyatının asıl yerinin 7, 8 bin dolarlar olması gerektiğini belirten Can, “Üç bin dolarlar da doğru değildi ve zarar ediyorlardı ama şu anki fiyatlar da kabul edilebilir rakamlar değil” dedi.

İÇİNDEKİ MAL KADAR NAVLUN FİYATI VAR

Özellikle Çin çıkışlı navlun fiyatlarının yüksekliğinin Türkiye’nin Avrupa pazarını ele geçirmesi için eşsiz bir fırsat yarattığını belirten Can, “bu bir fırsattır. Özellikle tekstilde, plastik oyuncak ürünlerde Türkiye’de inanılmaz bir üretim başlamıştır. Bir konteyner Çin’den Avrupa’ya 20 bin dolara geliyor. İçindeki oyuncağın fiyatı zaten 20 bin dolar. Dolayısıyla biz bu konteyner krizini çok iyi değerlendirmeliyiz. İhracatçılarımıza yatırım teşviki için ucuz kredi verip yatırım yapmasını, fabrikalar kurmasını sağlamalıyız. Bu fırsatı devlet olarak çok iyi kullanmak zorundayız. Önümüzde iki sene daha var. Avrupa’nın üretim üssü olma yolunda büyük bir fırsat yakaladık. Bunu değerlendirmeliyiz” diye konuştu.

TÜM LOJİSTİĞE YAYILIYORLAR

Navlun fiyatlarındaki aşırı artış nedeniyle lojistik firmalarında büyük sermaye artışı meydana geldiğini hatırlatan Can, “piyasayı domine eden 5, 6 büyük firma var. Elde ettikleri karı lojistiğin diğer ulaşım alanlarında kullanmaya başladılar. Başta MSC olmak üzere hava kargosu için uçak almaya, tren kargosuna, TIR taşımacılığına girdiler. Yani küresel çapta tamamen bir tekelleşme tehlikesi söz konusu. Tekelleşme ile beraber fiyatlarda istikrarı unutmamız gerekiyor. Büyük olasılıkla devletler buna dava açacak önümüzdeki günlerde. Türkiye’den de böyle bir hareket bekliyorum” dedi.

BEKLEYEN TÜKETİM PATLADI 

Tam bir sene evvel aşı işe yarasa da yaramasa da tüketimde büyük bir patlama olacağını söylediğini ve öngörüsünün harfiyen yerine geldiğini belirten Kapt. Mustafa Can, navlun krizinin ana nedeninin pandemi olduğunu hatırlatarak pandemi sonrası beklenen tüketim talebinin artmasına rağmen limanların çalışamaması, gemi mürettebatının değiştirilememesi ve hatta insanların cesaret edip yeni gemi siparişi vermeyişinin de navlun krizini tetiklediğini söyledi.

BALTIC DRY NORMALE İNECEK

Baltic Dry endeksi incelendiğinde Noel, yılbaşı ve Çin’in tatili derken artışın Şubat ortasında başlayacağını öngördüklerini belirten Can, 30, 50, 80, 150 binlik tüm gemilerde birden ciddi yükselişlerin başladığını ve devam ettiğini söyledi. Bunun bir düzeltme hareketi olarak görülmesini öneren Can, “normalleşmenin, gemi inşaat emirlerinin denize inmesiyle, yani yıl sonuna doğru, başlayacağını düşünüyorum. Önümüzdeki sene normal seviyelere gelecek. Kosterler de şu anda olması gereken seviyelerde. Pandemi öncesi ve sırasında çok düşmüştü. Karadeniz navlunları 12 dolarlara düşmüştü. Pandemi sonrası 65 dolarları gördü ama şu anda 35 dolarda. Bunu Rostov - Samsun hattı buğday taşıması diye özetleyerek söylüyorum. Her denizci bilir ki, Marmara’ya gelirse artı 3 olur. Akdeniz’e inerse 3’le çarpılır. Şu anda bizim kuru yük, küçük gemilerde normal seviyesinde. Normalden kastım, gemi öyle kazanmalı ki on senede bir gemi parasını ödeyebilmeli. Bir geminin fiyatı 13 milyon dolar ise ve siz bu geminin parasını kazandığınızla 10 senede ödeyebiliyorsanız doğru bir iş demektir. Şu an o seviyelerde ve bunun korunması lazım. Yeni inşa talepleri de şu an için yok. Haziran, Temmuz 2022’ye doğru küçük tonajda da hasat mevsimiyle beraber ciddi buğday, mısır ve arpa taşımaları başlayacağı için yine bir yükseliş bekliyorum fakat geçen sene ki kadar yükseliş olacağını düşünmüyorum” diye konuştu.